ภัยพิบัติทางธรรมชาติ ภัยจากธรรมชาติที่สร้างความสูญเสียเกินกว่าที่จะจินตนาการได้

ประเภทของภัยพิบัติทางธรรมชาติ

ภัยพิบัติทางธรรมชาติมีกี่ประเภท เป็นคำถามที่จะช่วยให้เราเห็นภาพชัดขึ้นว่าภัยพิบัติทางธรรมชาติต่าง ๆ ส่งผลให้เกิดการพลัดถิ่นครั้งใหญ่ได้อย่างไร เพราะภัยพิบัติทางธรรมชาติแต่ละประเภทก่อให้เกิดความเสียหายที่แตกต่างกันไป โดยภัยพิบัติทางธรรมชาติประกอบไปด้วย 4 ประเภทหลัก ๆ ดังต่อไปนี้

• ธรณีพิบัติภัย หรือภัยพิบัติทางธรรมชาติที่เกิดจากพื้นดิน เช่น แผ่นดินไหว ภูเขาไฟระเบิด และดินถล่ม
• อุทกภัย หรือภัยพิบัติทางธรรมชาติที่เกิดจากน้ำ เช่น น้ำท่วม น้ำป่าไหลหลาก และคลื่นสึนามิ
• วาตภัย หรือภัยพิบัติทางอากาศ เช่น พายุประเภทต่าง ๆ 
• อัคคีภัย หรือภัยพิบัติทางธรรมชาติที่เกิดจากไฟ เช่น ไฟป่า ทั้งนี้การเกิดไฟป่าในบางครั้งก็อาจเกิดจากมนุษย์ได้เช่นกัน

นอกจากนี้ยังมีภัยแล้ง ภัยที่เกิดในพื้นที่แห้งแล้ง ฝนไม่ตกมาอย่างต่อเนื่องยาวนานหรือในพื้นที่ที่ไม่สามารถกักเก็บน้ำได้ ส่งผลให้ไม่สามารถเพาะปลูกได้ ขาดแคลนน้ำ และอาหาร ไม่สามารถอยู่อาศัยได้

*ขอบคุณข้อมูลจาก: กองเฝ้าระวังแผ่นดินไหว กรมอุตุนิยมวิทยา

 ภัยพิบัติทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นในพื้นที่ต่างๆ ทั่วโลก

ภัยพิบัติทางธรรมชาตินอกจากสร้างความสูญเสียและสร้างความเสียหายต่อสิ่งปลูกสร้าง ทรัพย์สิน รวมไปถึงร่างกายและจิตใจของผู้ที่ได้รับผลกระทบ  ยังสามารถส่งผลให้เกิดการพลัดถิ่นและการลี้ภัยในหลายภูมิภาคทั่วโลก ครอบครัวจำนวนมากต้องหนีเอาชีวิตรอดจากภัยพิบัติทางธรรมชาติ หรือปรากฎการณ์ที่เกิดจากวิกฤตการณ์เปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Change) แสวงหาที่พักพิงที่ปลอดภัยและเริ่มต้นชีวิตใหม่อีกครั้ง ในระยะเวลา 2-3 ปีที่ผ่านมาเราได้เห็นภัยพิบัติทางธรรมชาติรุนแรงที่ทำให้เกิดการพลัดถิ่นครั้งใหญ่ เช่น แผ่นดินไหวในทูร์เคีย-ซีเรีย ภูเขาไฟระเบิดในคองโก น้ำท่วมใหญ่ในปากีสถาน น้ำท่วมใหญ่หลังเขื่อนแตกในลิเบียจากฝนที่ตกลงมาอย่างหนักต่อเนื่อง แต่ละเหตุการณ์มีผู้เสียชีวิตตั้งแต่หลักพันไปจนถึงหลักหมื่น นอกจากนี้ยังมีผู้สูญหายและต้องพลัดถิ่นหลังบ้านเรือนเสียหาย ไร้ที่พักพิงอีกนับแสนคน 

หลาย ๆ คนอาจมีคำถามว่าภัยพิบัติทางธรรมชาติที่ส่งผลกระทบให้คนต้องถูกบังคับให้พลัดถิ่นและลี้ภัยจากบ้าน ทำให้เกิดการพลัดถิ่นครั้งใหญ่อย่างไร? จากการทำงานเพื่อมอบความคุ้มครองและช่วยชีวิตผู้ที่ได้รับผลกระทบจากภัยพิบัติทางธรรมชาติของ UNHCR ที่ผ่านมาสามารถแบ่งประเภทของภัยพิบัติที่ทำให้เกิดการพลัดถิ่นได้ราว 5 ประเภทดังนี้

แผ่นดินไหว 

ภัยพิบัติทางธรรมชาติที่เป็นที่รู้จักกันดีคือ แผ่นดินไหว ในช่วงหลายปีที่ผ่านมามีเหตุแผ่นดินไหวเกิดขึ้นหลายครั้งในหลายพื้นที่ทั่วโลก เหตุการณ์ใหญ่ล่าสุด เช่น ในประเทศทูร์เคียและซีเรีย และแผ่นดินไหวในประเทศอัฟกานิสถาน

พายุ ลมมรสุม 

ภัยพิบัติทางธรรมชาติ จากลมมีสาเหตุและความรุนแรงแตกต่างกันไป ที่พักพิงของผู้ลี้ภัยในหลายพื้นที่ต้องพบเจอกับพายุ หรือลมมรสุมเป็นประจำทุกปี  เช่น มรสุมในประเทศบังคลาเทศ  ไซโคลนโมคา ในเมียนมา หรือไซโคลนอิดาอี ในแอฟริกา สภาพอากาศที่แปรปรวนรุนแรง่ทำให้เกิดฝนตกหนัก และลมแรงต่อเนื่องยังสามารถทำให้เกิดน้ำท่วมฉับพลัน และดินถล่ม ส่งผลให้บ้านเรือนเสียหาย ต้องอพยพผู้คนไปยังพื้นที่ปลอดภัย และยังทำให้ผู้ลี้ภัยจำนวนมากต้องพลัดถิ่นหลายครั้ง 

น้ำท่วม

ภัยพิบัติทางธรรมชาติอย่าง อุทกภัย หรือน้ำท่วมเป็นอีกหนึ่งภัยพิบัติที่เกิดขึ้นบ่อยครั้งในหลายพื้นที่ และส่งผลกระทบต่อคนจำนวนมากในคราวเดียว เช่น อุทกภัยในประเทศปากีสถาน บังคลาเทศ หรืออุทกภัยที่เกิดขึ้นหลังจากเขื่อนแตกในประเทศลิเบียเนื่องจากฝนตกลงมาอย่างหนักต่อเนื่องหลายวันทำให้ไม่เขื่อนไม่สามารถรองรับน้ำปริมาณมหาศาลได้อีกต่อไป

ภัยแล้ง  

วิกฤตภัยแล้งเป็นอีกหนึ่งภัยพิบัติทางธรรมชาติที่พบได้มากในแถบทวีปแอฟริกา เช่น ในพื้นที่คาบสมุทรโซมาเลีย ซึ่งครอบคลุมพื้นที่ประเทศเอริเทรีย จิบูตี เอธิโอเปีย และโซมาเลีย ในพื้นที่นี้ฝนไม่ตกตามฤดูกาลต่อเนื่องนานหลายปี ส่งผลให้ทุกชีวิตขาดทั้งน้ำและอาหาร ไม่สามารถเพาะปลูกหรือเลี้ยงสัตว์ได้ พืชไร่และสัตว์เลี้ยงล้มตาย บังคับให้ผู้คนในพื้นที่ต้องพลัดถิ่น ออกเดินทางเพื่อแสวงหาน้ำและอาหารในพื้นที่อื่น

การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ 

ในสถานการณ์ปัจจุบันเราต้องเผชิญสภาพอากาศที่แปรปรวนรุนแรง ส่งผลกระทบต่อเนื่องเกิดเป็นภัยพิบัติทางธรรมชาติ ในรูปแบบต่าง ๆ ที่เป็นหนึ่งในสาเหตุให้ผู้คนจำนวนมากต้องกลายเป็นผู้ลี้ภัย หรือผู้พลัดถิ่น นอกจากนี้พวกเขายังเป็นกลุ่มคนที่มักต้องเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ หรือ Climate change ในด่านหน้า ผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศไม่เพียงแต่ส่งผลต่อผู้ลี้ภัยและผู้พลัดถิ่นเท่านั้นแต่ยังส่งผลต่อเราทุกคน และทุกชีวิตบนโลกใบนี้

UNHCR กับสถานการณ์ฉุกเฉินทางภัยพิบัติธรรมชาติ

UNHCR ทำงานอยู่ในพื้นที่ 135 ประเทศทั่วโลก พร้อมให้ความช่วยเหลือฉุกเฉินเมื่อเกิดวิกฤตที่ทำให้เกิดการพลัดถิ่นครั้งใหญ่ รวมถึงในภัยพิบัติทางธรรมชาติ  เช่น

• ส่งมอบความช่วยเหลือฉุกเฉิน รวมถึงมอบความช่วยเหลือขั้นพื้นฐานและปัจจัยสี่ เช่น ที่พักพิง อาหาร น้ำสะอาด สิ่งของบรรเทาทุกข์ เข้าไปช่วยพัฒนาและสร้างที่พักพิงที่แข็งแรงให้แก่ผู้ประสบภัยจากภัยพิบัติทางธรรมชาติที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในหลายประเทศ รวมไปถึงส่งมอบความช่วยเหลือด้านการรักษาพยาบาล และการเยียวยาจิตใจอีกด้วย
• ในเหตุแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ เช่น เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในประเทศทูร์เคียและซีเรีย UNHCR ได้ส่งความช่วยเหลือไปยังพื้นที่เพื่อช่วยชีวิต รวมถึงมอบสิ่งของบรรเทาทุกข์ต่าง ๆ ที่จำเป็นต่อการดำรงชีพแก่ผู้ที่ได้รับผลกระทบจากภัยพิบัติทางธรรมชาติครั้งนี้ เช่น ผ้าห่ม ที่นอน ตะเกียงพลังงานแสงอาทิตย์ รวมไปถึงเต็นท์สำหรับเป็นที่พักพิงชั่วคราว เป็นต้น
• UNHCR ได้เข้าช่วยเหลือผู้ลี้ภัย ในประเทศบังคลาเทศจากภัยพิบัติทางธรรมชาติในฤดูมรสุม ที่ทำให้เกิดน้ำท่วมฉับพลัน ดินถล่ม ซึ่งเป็นภัยพิบัติที่เกิดขึ้นเป็นประจำทุกปีจากสภาพภูมิประเทศและพื้นที่ตั้งที่อยู่ในพื้นที่ห่างไกล โดยให้ความช่วยเหลือในการเสริมสร้างความแข็งแรงให้ที่พักพิง การรักษาพยาบาล  การช่วยเหลือเยียวยาทางจิตใจ ความช่วยเหลือด้านสุขอนามัย เช่น การสร้างห้องน้ำชั่วคราว และส่งมอบสิ่งของบรรเทาทุกข์ที่จำเป็นในการดำรงชีพ
• UNHCR ยังมอบความช่วยเหลือแก่ผู้ที่ประสบวิกฤตภัยแล้ง อีกหนึ่งภัยพิบัติทางธรรมชาติที่ทำให้เกิดการพลัดถิ่น โดยเฉพาะในภูมิภาคแอฟริกา ที่ประสบภัยความอดอยากรุนแรงอันเป็นผลมาจากภัยความขัดแย้งและภัยแล้งในภูมิภาค เรามอบอาหาร น้ำสะอาด ที่พักพิงให้แก่ผู้ลี้ภัยและผู้พลัดถิ่นที่ได้รับผลกระทบ รวมถึงการทำงานเพื่อดูแลเด็ก และครอบครัวที่เสี่ยงป่วยด้วยโรคขาดสารอาหาร

วิกฤตที่ผู้ลี้ภัย ผู้พลัดถิ่นต้องเผชิญจากภัยพิบัติทางธรรมชาติสร้างความสูญเสียทั้งทางร่างกายและจิตใจ UNHCR ไม่สามารถทำงานที่สำคัญนี้ได้โดยลำพัง เราจึงต้องการการสนับสนุนจากทุกคนเพื่อให้สามารถช่วยชีวิตและมอบความช่วยเหลือแก่ผู้ประสบภัยจากภัยพิบัติทางธรรมชาติทั่วโลก

ร่วมบริจาคช่วยผู้ลี้ภัย และผู้พลัดถิ่นที่ได้รับผลกระทบหรือประสบภัยพิบัติทางธรรมชาติ

สำหรับท่านที่สนใจอยากช่วยเหลือผู้ประสบภัยจากภัยพิบัติทางธรรมชาติต่าง ๆ ทั่วโลก สามารถร่วมบริจาคเงินกับ UNHCR ช่วยเราส่งมอบที่พักพิง อาหาร ผ้าห่ม และความช่วยเหลือที่จำเป็นในทุก ๆ ด้าน ให้เด็ก ผู้หญิง และครอบครัวที่ได้รับผลกระทบสามารถเริ่มต้นชีวิตใหม่ได้อีกครั้ง