BM Mülteciler Yüksek Komiseri Avrupa’yı Suriyeli Sığınmacılar için daha fazla şey yapmaya çağırıyor

BM Mülteciler Yüksek komiseri António Guterres, bugün Avrupa’ya varan Suriyeli mültecilerin korunmasındaki ciddi açıklar hakkındaki endişelerini ifade etti ve Avrupa’da sığınma ve barınma arayan Suriyelilerin korunmasına dair daha cömert ve tutarlı bir yaklaşım çağrısında bulundu.
Guterres, Avrupa’nın tamamında koruma arayan Suriyelilerin üçte ikisini sadece iki ülkenin –Almanya ve İsveç- aldığını belirterek, Suriye’nin komşularının omuzlarındaki yükü taşımaya daha fazla ülkenin yardım etmesi, sığınma ve yerleştirme sunması çağrısı yaptı. AB Adalet ve İçişleri Konseyi’nin bir toplantısında, Avrupa’daki Suriyeli iltica taleplerinin sayısının, Mart 2011’de krizin başlangıcından bu yana 40,000’den biraz fazla bir rakamda ve yönetilebilir düzeyde olduğunu ifade ederek “ Avrupa’dan olumlu bir örnek şimdi çok önemli” dedi.
Bu rakam kayıtlı neredeyse 1.8 milyon Suriyeli mülteciye barınma sağlayan Suriye’nin komşuları ile karşılaştırlacak düzeyde değil. Guterres “Mülteci akını sürdüğü ve Suriye için siyasi çözüm beklentileri zayıf kalmaya devam ettiği sürece bazı komşu ülkelerde istikrarsızlaşma uyarı sinyalleri veriliyor... Lübnan sınırlarını açık tutmaya devam ediyor ama kaçmaya çalışan Suriyeliler için bölgede başka bir yerde güvenliğe erişim gittikçe zorlaşıyor.”, dedi. Aldıkları mültecilerin sayısı, bu ülkelerdeki büyük sosyal ve ekonomik zorluklara katkı sağlıyor. Yüksek Komiser, mülteci akınlarına ve Avrupa çapında iltica politikasında tutarsızlıklara vurgu yaparak bunun Avrupa’nın Ortak Avrupa Mülteci Sistemi’nin (1999’dan beri hazırlanıyor) gerektiği gibi işleyebildiğini göstermek için “ilk gerçek test” olacağını ifade etti. Avrupa’da kabul oranlarının değişiklik gösterdiğini; birçok devletin Suriyeliler için iltica prosedürlerine hızlı ve adil erişim sağlama konusunda başarısız olduğunu; Avrupa Birliği’nde Suriyelilere tanınan korumanın ve ilgili hakların türünün tutarlı olmadığını ve gözaltının aşırı kullanımı da dahil olmak üzere Suriyeli mültecilere karşı tutumun iyileştirilmesi gerektiğini belirtti.
Guterres, “ Suriyeliler dünyanın yıllardır gördüğü en kötü çatışmaların birinden kaçıyorlar, ve çoğu kendi ülkelerinde tarif edilemez insan hakları ihlallerine ve işkencelere maruz kalıyorlar. Avrupa’da sığınma aradıkları için, onlara karşı muamelede gerekli standartların sağlanması her Avrupa Birliği üye devleti için öncelikli konu olmalıdır.” dedi.
Avrupa’da diğer ülkelere iltica talebinde bulunanların sayısının 10 katından daha fazla Suriyeliyi kabul eden Türkiye’nin durumuna da değindi. “AB geçmişte Türkiye’yi bir yandan kendi dış sınırlarından düzensiz girişi kontrol etmek için kaynaklara yönelmeyi, bir yandan da sığınma arayan Suriyeliler için sınırları açık tutmaya teşvik etti. Sınırların yönetimi devletlerin egemen bir hakkı ve meşru bir önceliği olmasına rağmen AB sınırlarında sığınma arayan Suriyelilerin topraklarına, prosedürlere ve güvenliğe erişim elde etmesini sağlamak için araçlar bulunmak zorundadır. Avrupa’nın Türkiye ve diğer ev sahibi ülkeler ile sorumluluğu paylaşma taahhüdünü somut şekilde göstermek için bu elzemdir.” dedi.
Guterres Avrupa Birliği’nin atması gereken beş kilit adım önerdi: “Öncelikle, hassas AB dış sınırlarında devam eden sınır kontrolünü geliştirme çabalarına rağmen topraklara erişim sağlanması ve koruma arayan herkes için hızlı ve adil sığınma prosedürü uygulanması.
İkinci olarak özellikle Suriyeli mültecilere tanınan kabul oranları ve koruma türleri konusunda, korumaya daha tutarlı ve cömert bir yaklaşım içinde olunması. Çatışmanın yakın zamanda bitmesi ihtimali olmadığı için BM Mülteciler Yüksek Komiserliği Avrupa’da kabul oranlarının ve özellikle ilgili haklarla beraber mülteci statüsünün tanınma oranlarının yükseldiğini görmeyi umut ediyor.
Yüksek komiser mevcut tedbirlerin kullanımında da daha fazla esneklik çağrısında bulundu. “Bunun içerisinde Dublin Mevzuatının [bir karar alınana kadar AB ülkesinin iltica başvurusunu incelemekten sorumlu olduğuna karar veren] daha esnek uygulanması ile zaten Avrupa’da olan aile üyelerinin tekrar bir araya getirilmesine yardım etme; vize gerekliliklerinden muaf tutma ve Suriyelilerin iş, eğitim,aile veya insani amaçlarla girişini kolaylaştırma bulunmaktadır.
Guterres AB ülkelerini, gözaltına almalarda sıkı sınırlar ve tedbirler getirmeye, gözaltına alernatif yöntemler aramaya ve koruma taleplerine cevap beklemekte olan iltica arayanların şartlarını iyileştirmek için daha fazla şey yapmaya teşvik etti. “Ve son olarak AB Suriye’nin yakın komşularında mülteci krizinin yol açtığı yıkıcı etkiyi azaltmaya yardım etmek için daha fazla sınır paylaşımı girişimine dahil olması gerekmektedir.”, dedi.
Almanya’ya devlet tarafından sunulan yerleştirme ile birlikte 5,000 Suriyeli mülteciye insani kabul imkanını vermesi konusunda teşekkür etti. “ Diğerlerinin de daha fazla insani kabul veya durum geliştikçe yerleştirme imkanları ile ortaya çıktıklarını görmeyi umuyoruz.”, dedi.