Ülke İçinde Yerlerinden Edilen İnsanlar

Kendi Topraklarında Kaçış Halinde

Ülke içinde yerlerinden edilmiş kişilere genellikle hatalı olarak mülteci denir. Mültecilerin aksine, ülke içinde yerlerinden edilmiş kişiler barınak bulmak amacıyla uluslararası sınırları aşmazlar, anavatanlarının sınırları içinde kalırlar. Silahlı çatışmalar, şümullü şiddet olayları, insan hakları ihlalleri gibi mülteciler ile benzer koşullar nedeniyle kaçmak zorunda kalırlar. Fakat ülke içinde yerlerinden edilmiş kişiler, bazı durumlarda kaçmalarının sebebi kendi ülkelerinin hükümeti olsa da, yasal olarak hükümetin koruması altındadır. Vatandaş olduklarından, tüm haklarını ve koruma unsurunu uluslararası insani hukuk ve insan hakları açısından saklı tutarlar.

UNHCR’ın esas görev alanı ülke içinde yerlerinden edilmiş kişileri özellikle kapsamaz fakat Örgüt’ün yerlerinden edilme konusundaki uzmanlığı göz önünde bulundurulduğunda yıllar içinde ama özellikle son yıllarda ‘küme yaklaşımı’ ile milyonlarca ülke içinde yerlerinden edilmiş insana yardım etti. Söz konusu yaklaşıma göre, UNHCR’ın ülke içinde yerlerinden edilmiş kişilerin korunmasında ve ihtiyaçlarının karşılanmasında olduğu kadar kampların yönetilmesinde ve koordine edilmesinde de liderlik vasfı bulunur.

2009 yılı sonlarında, dünya genelinde tahminen 27 milyon ülke içinde yerlerinden edilmiş kişi bulunuyordu ve UNHCR 22 ülkede, söz konusu insanların 15.6 milyonuna yardım ediyordu. Söz konusu ülkelerin üçünü ise en büyük ülke içinde yerlerinden edilmiş nüfusu barındıran Sudan, Kolombiya ve Irak oluşturmakta.

Doğal afetler nedeniyle yerlerinden edilmiş milyonlarca sivil de ülke içinde yerlerinden edilmiş kişi sayılırlar. UNHCR, Hindistan Okyanusu’nda 2004 yılında gerçekleşen tsunami, Pakistan’da 2005’te meydana gelen deprem ve 2010’da meydana gelen sel ve Burma’da 2008’de vuku bulan Nargis kasırgası gibi istisnai koşullar altında söz konusu gruplara müdahale eder.