UNHCR ve Avrupa Konseyi vatansızlığı tartışıyor, devletleri Avrupa'da vatandaşlık hakkını korumaya çağırıyor

Avrupa Konseyi'nin Hukuk Alanında İşbirliği Avrupa Komitesi (CDCJ) ve UNHCR, BM Mülteci Örgütü tarafından 23-24 Eylül tarihlerinde Strazburg'da düzenlenen etkinliklerin ana teması, Avrupa'da vatansızlığın sona erdirilmesi ve temel hakların herkese sağlanmasının garanti altına alınmasına yönelik çabaların güçlendirilmesiydi. Uluslararası konferans, üye devletlerin hükümetlerinden 130'dan fazla üst düzey temsilciyi, vatandaşlık ve vatansızlık konularında özel uzmanlığa sahip ulusal makamları, hakimleri, uluslararası ve bölgesel kuruluşların temsilcilerini, sivil toplum kuruluşlarını ve akademi ağları uzmanlarını ve vatansız kişileri bir araya getirdi.
Vatansızlık hem küresel olarak hem de Avrupa'da önemli bir sorun olmaya devam ediyor. Avrupa'da yarım milyondan fazla insanın vatansız olduğu veya vatandaşlığının belirsiz olduğu tahmin ediliyor. Vatandaşlık hakkı, vatansızlığın ve ayrımcılığın önlenmesi ilkelerine dayanan Avrupa Konseyi'nin Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi de dahil olmak üzere çok sayıda uluslararası anlaşmada yansıtılıyor. Vatandaşlık hakkı, bir kişinin sosyal kimliğinin bir parçasını oluşturur ve eğitim, istihdam, sağlık hizmetleri, barınma ve hareket özgürlüğü dahil olmak üzere bir dizi başka haktan yararlanmak için bir giriş kapısı olarak kabul edilir.
Vatansızlığın nedenleri, vatandaşlık yasalarındaki karmaşıklıklar, devlet halefiyeti, zorla yerinden edilme, tarihi ve modern göç, yapısal doğum kaydı sorunları, vatandaşlık ve idari uygulamalardaki boşluklar dahil olmak üzere çok çeşitlidir. Vatandaşlığın eksikliği, vatansız kişilerin yaşamları üzerinde ciddi bir etkiye sahiptir. COVID-19 salgını, onların zaten ötekileştirilmiş durumlarını kesinlikle daha da kötüleştirdi ve mevcut eşitsizlikleri derinleştirdi.
2019 Vatansızlık Üst Düzey Toplantısı’nda bulunulan taahhütlerin uygulanması da dahil olmak üzere, Vatansızlığı Bitirmek için Küresel Eylem Planı’nın uygulanmasına yönelik önemli ilerleme kaydetmiş olsak da, Avrupa'da zorluklar devam etmektedir ve #IBelong Kampanyasının 2024 yılına kadar vatansızlığı sona erdirme hedeflerine ulaşmak için Avrupa'da yapılması gereken daha pek çok şey vardır. UNHCR’nin uluslararası korumadan sorumlu Yüksek Komiser Yardımcısı Gillian Triggs konuyla ilgili şunları söyledi: “Bu konferans, toplu eyleme geçme konusunda ilham vermede önemli bir rol oynuyor. Gerçekten de ortaklık ruhuyla vatansızlığı geçmişin bir gerçeği haline getirebiliriz”.
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Göç ve Mülteciler Özel Temsilcisi şunları söyledi: “Vatansız kişiler, devletlerin kendilerine özel koruma ve yardım sağlama yükümlülüğüne tabi olarak özellikle savunmasız durumdadır. Avrupa Konseyi Göç ve Sığınma Şartlarındaki Savunmasız Kişilerin Korunması Eylem Planı (2021-2025), kabul koşulları da dahil olmak üzere sığınma ve göç prosedürleri boyunca güvenlik açıklarını ele almak için pratik rehberliğin detaylandırılmasını içermektedir.”
Avrupa Konseyi İnsan Hakları Direktörü Christophe Poirel, bu önemli etkinliğin düzenlenmesinde UNHCR ile güçlerini birleştirerek, Avrupa Konseyi’nin, vatandaşlık ve vatansızlığa ilişkin uluslararası ve Avrupa Sözleşmeleri’nin 47 üye devleti tarafından onaylanmasını ve bunların başarılı bir şekilde uygulanmasını teşvik etmeyi amaçladığını ifade etti.
Lynn Khatib, çözüm üretmek ve bir vatandaşlığa sahip olmadan yaşamanın nasıl bir his olduğuna ışık tutmak için diğer vatansız kişilerle birlikte Strasbourg'a davet edilen bir sosyal aktivist. Khatib, “A State of Less” adlı blog sayfasında “Vatansız kelimesi, '-sız' ile biten birçok kelimeyle ilişkilendirilir. Vatansız olduğunuzda kendinizi değersiz, geleceksiz, suretsiz, çaresiz, umutsuz, köksüz, kıyısız hissedersiniz. Hiçbir yere varmayan bir yolculukta, etrafı suyla çevrili lastik bir bottasınızdır. Sahip olduğunuz tek şey, bir gün ev diyebileceğiniz bir kıyı hayalinizdir” şeklinde yazdı.
Vatansızlığın ele alınması, kolektif çaba ve toplumun tamamını kapsayan bir yaklaşım gerektirir. Vatansızlığın Azaltılmasına Dair 1961 Sözleşmesi'nin altmışıncı yıldönümünü anarken Strasbourg'da düzenlenen etkinlik, bu bağlamda, Avrupa'da vatansızlığın ortadan kaldırılmasına yönelik çözümler bulmak için daha güçlü ortaklıklar inşa etme konusunda verimli bir alışverişi teşvik etmiştir.
 
İletişim için:
 Avrupa Konseyi
Paivi Suhonen +33 3 90 21 53 70
Tatiana Baeva +33 3 88 41 21 41
 
UNHCR:
Shabia Mantoo, [email protected], +41 79 337 7650
 
Editörler için not:
23-24 Eylül tarihlerinde Strazburg'da düzenlenen uluslararası konferans ve uzman toplantısı, UNHCR'nin #IBelong Kampanyası (2014-2024) ve Avrupa Konseyi Göç ve Sığınma Şartlarındaki Savunmasız Kişilerin Korunması Eylem Planı (2021-2025) çerçevesindeki küresel çabaların birer parçasıdır.
Kasım 2014'te başlatılan #IBelong Kampanyası, vatansız kişileri belirleyerek ve koruyarak, mevcut vatansızlık durumlarını çözerek ve yeni vakaların ortaya çıkmasını önleyerek on yıl içinde vatansızlığı sona erdirmeyi amaçlıyor. UNHCR, yasal savunuculuk ve farkındalık yaratma yoluyla, Kampanya hedeflerine ulaşmak için dünya çapında hükümetler ve ortaklarla birlikte çalışmaktadır.
Avrupa Konseyi Göç ve Sığınma Şartlarındaki Savunmasız Kişilerin Korunması Eylem Planı (2021-2025) için tıklayınız.
Etkinlik için tıklayınız.