UNHCR: Dünya liderleri, hızla artan yerinden edilme eğilimini tersine çevirmek için harekete geçmeli

18 Haziran 2021 - BM Mülteci Örgütü UNHCR, bugün, dünya liderlerine, şiddet ve zulüm nedeniyle neredeyse on yıldır devam eden yerinden edilme eğilimini durdurmak ve tersine çevirmeye başlamak için barışı, istikrarı ve işbirliğini teşvik etme çabalarını hızlandırmaları konusunda çağrıda bulunuyor.
UNHCR'nin bugün Cenevre'de yayımlanan en son yıllık Küresel Eğilimler raporuna göre, pandemiye rağmen 2020'de savaşlardan, şiddetten, zulümden ve insan hakları ihlallerinden kaçan insanların sayısı yaklaşık 82,4 milyona yükseldi. Bu, 2019 yılı sonundaki 79,5 milyon kişi ile zaten rekor seviyede olan rakamın üzerine eklenen yüzde dörtlük bir artış anlamına gelmekte.
Rapor, 2020'nin sonu itibarıyla  UNHCR’nin yetki alanı altında 20,7 milyon mülteci, 5,7 milyon Filistinli mülteci ve 3,9 milyon kendi ülkeleri dışında yerinden edilmiş Venezuelalı olduğunu göstermektedir. 48 milyon kişi ise kendi ülkeleri içinde yerlerinden edilmiş durumdadır. Buna ek olarak, 4,1 milyon sığınmacı bulunmaktadır. Bu rakamlar, pandemiye ve küresel ateşkes çağrılarına rağmen çatışmanın insanları evlerinden koparmaya devam ettiğini göstermektedir.
BM Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, “Her sayının arkasında, evinden zorla çıkarılan bir kişi ve yerinden edilme, mülksüzleştirme ve ıstırap hikayesi var.  Dikkatimizi ve desteğimizi sadece insani yardımla değil, aynı zamanda içinde bulundukları kötü duruma çözüm bulunması konusunda da hak ediyorlar.
1951 Cenevre Sözleşmesi ve Mültecilere İlişkin Küresel Mutabakat, yerinden edilmeye yanıt vermek için yasal çerçeveyle birlikte araçları sağlarken, insanları kaçmaya zorlayan çatışmaları ve zulmü ele almak için çok daha fazla siyasi iradeye ihtiyacımız var,” diyor.
18 yaşın altındaki kız ve erkek çocuklar, zorla yerinden edilmiş tüm insanların yüzde 42'sini oluşturmaktadır. Onlar, özellikle krizler yıllarca devam ettiğinde, bilhassa hassas konumda oluyorlar. Yeni UNHCR tahminleri, 2018 ile 2020 yılları arasında yaklaşık bir milyon çocuğun mülteci olarak doğduğunu göstermektedir.  Bu çocukların çoğu, gelecek yıllarda da mülteci olarak kalabilir.
Grandi, "Sürgünde doğan bu kadar fazla sayıdaki çocuğun trajedisi, çatışmayı ve şiddeti önlemek ve sona erdirmek için çok daha fazla çaba göstermek adına yeterli bir sebep olmalıdır," yorumunda bulunuyor.
Rapor ayrıca, 2020'de pandemi zirve yapmışken 160'tan fazla ülkenin sınırlarını kapattığını ve 99 devletin koruma ihtiyacı içindeki insanlar için hiçbir istisna yapmadığını belirtmekte. Yine de giderek daha fazla ülke, sınırda sağlık taraması, sağlık sertifikası veya varışta geçici karantinayla birlikte basitleştirilmiş kayıt prosedürleri ve uzaktan görüşme gibi iyileştirilmiş önlemlerle pandeminin yayılmasını engellemeye çalışırken, sığınmaya erişim sağlamanın yollarını da bulmuştur.
İnsanlar sınırları geçerek kaçmaya devam ederken, milyonlarca insan da kendi ülkeleri içinde yerinden edilmiştir.  Çoğunlukla Etiyopya, Sudan, Sahel ülkeleri, Mozambik, Yemen, Afganistan ve Kolombiya'daki krizlerin etkisiyle kendi ülkeleri içinde yerinden edilmiş insan sayısı 2,3 milyondan fazla artmıştır.
2020 yılı boyunca kendi ülkeleri içinde yerinden edilmiş yaklaşık 3,2 milyon kişi ve sadece 251,000 mülteci, 2019'a kıyasla sırasıyla yüzde 40 ve yüzde 21'lik oranda bir düşüşle evlerine dönmüşlerdir. 33,800 mülteciye ise sığındıkları ülkeler tarafından vatandaşlık verilmiştir. Mültecilerin üçüncü bir ülkeye yerleştirilmesi keskin bir düşüş kaydetmiş ve üçüncü ülkeye yerleştirme yerlerinin sayısının azalmasıyla  birlikte Covid-19'un bir sonucu olarak, geçen yıl son 20 yılın en düşük seviyesi olan yalnızca 34,400 mülteci üçüncü ülkelere yerleştirilmiştir.
Grandi, “Çözümler, küresel liderlerin ve nüfuz sahibi kişilerin farklılıklarını bir kenara bırakmasını, siyasete egoist bir yaklaşıma son vermesini ve bunun yerine çatışmayı önlemekle birlikte çözmeye ve insan haklarına saygıyı sağlamaya odaklanmasını gerektiriyor,” diyor.
 
UNHCR 2020 Küresel Eğilimler Raporu – temel veriler:
 Dünya genelinde 82,4 milyon insan zorla yerinden edilmiş durumda (2019'daki 79,5 milyona kıyasla yüzde 4 artış)

• • 26,4 milyon mülteci (2019'da 26 milyon):
    • UNHCR’nin yetkisi altındaki 20,7 milyon mülteci (2019'da 20,4 milyon)
    • UNRWA'nın yetkisi altındaki 5,7 milyon Filistinli mülteci (2019'da 5,6 milyon)
  • 48 milyon kendi ülkeleri içinde yerinden edilmiş kişi (2019'da 45,7 milyon)
  • 4,1 milyon sığınmacı (2019'da 4,1 milyon)
  • 3,9 milyon ülkeleri dışında yerinden edilmiş Venezuelalı (2019'da 3,6 milyon)
• 2020, dünya genelinde zorla yerinden edilmedeki aralıksız artışın dokuzuncu yılı. Bugün, dünyadaki tüm insanların yüzde biri yerinden edilmiş durumda ve zorla yerinden edilmiş insan sayısının toplamda 40 milyonun biraz altında olduğu 2011 yılına göre iki kat daha fazla.
• Ülkeleri dışına kaçan tüm insanların üçte ikisinden fazlası sadece beş ülkeden gelmektedir: Suriye (6,7 milyon), Venezuela (4 milyon), Afganistan (2,6 milyon), Güney Sudan (2,2 milyon) ve Myanmar (1,1 milyon).
• Dünyadaki mültecilerin büyük çoğunluğuna - yaklaşık 10 mülteciden dokuzu (yüzde 86) - kriz bölgelerine komşu olan ülkeler ile düşük ve orta gelirli ülkeler ev sahipliği yapmaktadır. En az gelişmiş ülkeler, toplamın yüzde 27'sine sığınma sağlamıştır.
• Türkiye, son yedi yıldır dünya çapında en büyük mülteci nüfusuna (3,7 milyon mülteci) ev sahipliği yapmaktadır ve onu Kolombiya (ülkeleri dışında yerinden edilmiş Venezuelalı dahil 1,7 milyon), Pakistan (1,4 milyon), Uganda (1,4 milyon) ve Almanya (1,2 milyon) izlemiştir.
• Bekleyen sığınma başvuruları küresel olarak 2019 seviyelerinde kalmıştır (4,1 milyon), ancak devletler ve UNHCR toplu olarak yaklaşık 1,3 milyon bireysel sığınma başvurusu kaydetmiştir; bu 2019'dakinden bir milyon daha azdır (yüzde 43 daha az).

Ek bilgi / destekleyici multimedya materyalleri:
UNHCR'nin Küresel Eğilimler raporu ve beraberindeki multimedya varlık paketi medya sayfamızda mevcuttur.
Not:
UNHCR'nin Küresel Eğilimler raporu, dünyanın bilinen vatansız nüfuslarının yanı sıra, kaçmak zorunda kalan herkesin ihtiyaçlarını ele almaya yönelik UNHCR programları ve faaliyetleri hakkında rapor veren yıllık Küresel Raporuna paralel olarak yayınlanmaktadır.