Basın Açıklaması – Yeni UNHCR Raporuna göre küresel çapta yaşanan zorla yerinden edilmeler son 18 yılın en yüksek seviyesine ulaştı
BM’nin mülteci örgütü olan UNHCR’nin bugün yayınladığı rapora göre, küresel çapta yaşanan yerinden edilmelerde önemli bir yeni unsur olarak ortaya çıkan Suriye krizi ile birlikte mülteci veya ülke içinde yerinden edilen konumundaki kişi sayısı 1994 yılından bu yana en yüksek seviyesine ulaşmıştır.
UNHCR’nin her yıl yayınladığı Küresel Eğilimler raporu, 2012 yılında yaşanan ve hükümetlerden, STK ortaklardan alınan ve UNHCR’nin elinde bulunan verilere dayanan yerinden edilmeleri ele almaktadır. Rapora göre, 2011 yılının sonunda 42.5 milyon olan yerinden edilmiş kişi sayısı 2012 yılı sonu itibariyle 45.1 milyonu aşmıştır. Bu rakam, 15.4 milyon mülteciyi, 937,000 sığınmacıyı ve kendi ülkelerinin sınırları içerisinde zorla yerinden edilmiş 28.8 milyon kişiyi kapsamaktadır.
Savaş, yerinden edilmelerin temel nedeni olmayı sürdürmektedir. UNHCR’nin raporunda listelenen tüm mültecilerin sırf yüzde 55’i savaştan etkilenen beş ülkeden; Afganistan, Somali, Irak, Suriye ve Sudan’dan gelmektedir. Aynı rapora göre Mali’de, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde ve Sudan’dan Güney Sudan ve Etiyopya’ya doğru yeni büyük çaplı yerinden edilmelerin yaşanmaktadır.
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri ve UNHCR’nin başkanı António Guterres “Bunlar gerçekten endişe verici rakamlar. Bu rakamlar yaşanan büyük bireysel acıları ve uluslararası toplumun çatışmaları önleme ve bu çatışmalara zamanında çözüm bulma konusunda yaşadığı sıkıntıları yansıtıyor” demiştir.
Rapor, bazı alanlarda yaşanan endişe verici eğilimlere de dikkat çekmektedir, bunlardan biri bugün insanların yerinden edilme durumlarına maruz kalma oranıdır. 2012 yılında yaklaşık 7.6 milyon kişi yerinden edilmiştir ve bu kişilerin 1.1 milyonu mülteci, 6.5 milyonu ise ülkelerinde yerinden edilmiş kişilerdir. Bu durum, her 4.1 saniyede bir kişinin mülteci olduğu veya ülkesinde yerinden edildiği anlamına gelmektedir.
Mültecilere kimin ev sahipliği yapacağı konusunda da zengin ve fakir ülkeler arasındaki açığın sürdüğü görülmektedir. UNHCR’nin himayesindeki 10.5 milyon mültecinin (ayrıca 4.9 milyon Filistinli mülteci de kardeş kuruluşumuz BM Filistinli Mültecilere Yardım ve Çalışma Örgütü’nün himayesindedir) yarısı, kişi başı gayrı safi yurtiçi hasılanın 5,000 Amerikan Dolarının altında olduğu ülkelerde misafir edilmektedir. On yıl önce dünya mültecilerinin yüzde 70’ine ev sahipliği yapan gelişmekte olan ülkeler, bugün dünya mültecilerinin yüzde 81’ine ev sahipliği yapmaktadır.
18 yaşın altındaki çocuklar ise tüm mültecilerin yüzde 46’sını oluşturmaktadır. Ayrıca, 2012 yılında refakatsiz veya ailelerinden ayrı düşmüş çocuklar tarafından yapılan sığınma başvurusu sayısı rekor seviyeye ulaşarak 21,300 olmuştur. Bu refakatsiz veya ailelerinden ayrı düşmüş çocuk sayısı UNHCR’nin şimdiye kadar kaydettiği en yüksek rakamdır.
Her yıl için küresel çapta yaşanan yerinden edilmeler; yeni yerinden edilmelerin, çözüme kavuşturulmamış varolan yerinden edilmelerin ve çözüme kavuşturulmuş yerinden edilmelerin (eksi rakam) – örneğin, evlerine geri dönenlerin veya vatandaşlık veya başka bir çözüm yoluyla menşe ülkeleri dışında daimi olarak yerleşmesine izin verilen kişilerin toplamıdır. UNHCR zorla yerinden edilenlere yardım sağlayarak, pratik konularda ivedi destek sağlayarak ve durumlarına çözüm bularak yardımcı olmaya çalışır. 2012 yılında 526,000 mülteci ve 2.1 milyon[i] ülkesinde yerinden edilmiş kişiden oluşan toplamda 2.7 milyon kişinin yerinden edilme hali sona ermiştir. Durumuna çözüm bulunanlar arasında UNHCR tarafından yerleştirilme amacıyla üçüncü ülkelere sunulan 75,200 kişi bulunmaktadır.
2011 yılı ile karşılaştırıldığında, geçtiğimiz sene dünya genelinde mültecilere ev sahipliği yapan ülkeler sıralamasında büyük bir değişiklik gözlemlenmemiştir. Pakistan diğer tüm ülkelere kıyasla en yüksek sayıda mülteciye (1.6 milyon) ev sahipliği yapan ülke olmayı sürdürmüştür, Pakistan’ı İran (868,200) ve Almanya (589,700) izlemektedir.
Afganistan 32 yıldır en fazla mülteci üreten ülke sıralamasında en üst sıradaki yerini muhafaza etmektedir. Ortalama, her dört mülteciden biri Afgan uyrukludur ve bunların yüzde 95’i Pakistan veya İran’dadır. Uzun süredir devam etmekte olan bir başka çatışma durumu ise Somali’de yaşanmaktadır ve 2012 yılında Somali dünyada en çok mülteci üreten ikinci ülke olmuştur; ancak, ülkeden mülteci çıkış hızı azalmıştır. Üçüncü en büyük mülteci grubunu oluşturan Iraklıları (746,700 kişi) Suriyeliler (471,400) takip etmektedir.
Kendi ülkelerinde yerinden edilen kişilerle birlikte 2012 yılı için 28.8 milyon olan rakam, son yirmi yılı aşkın süredir görülen en yüksek seviyeye ulaşmıştır. Buna, BM Mülteci Örgütünden yardım alan 17.7 milyon dahildir. UNHCR otomatik olarak ülkelerinde yerinden edilmiş kişilere yardım sağlamaz, bu yardım hükümetlerin talebi üzerine gerçekleşir. Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Suriye’de önemli derecede yeni ülke içinde yerinden edilmeler yaşanmıştır.
Küresel Eğilimler raporu, UNHCR’nin zorla yerinden edilme durumu hakkında hazırladığı önemli bir yıllık rapordur. Her yıl yayınlanan İstatistik Yıllıklarımızdan ve sanayileşmiş ülkelerdeki sığınma başvuruları hakkındaki raporlarımızdan ek bilgiye ulaşılabilir. Beraberindeki multimedya materyalleri ile birlikte yeni raporumuz aşağıdaki internet adresinden indirilebilir :http://unhcr.org/globaltrendsjune2013.
İrtibat:
Selin Ünal
Email: [email protected]
Mobile: 0.530.2827862
Doküman
Share on Facebook Share on Twitter
