دکتر سلیمه رحمان، متخصص زنان و زایمان، برنده جایزه نانسن پناهندگان کمیساریا در منطقه آسیا به خاطر تلاش‌هایش برای ارتقای آموزش دختران در جامعه خود و کمک به مقابله با بیماری کووید-19 در پاکستان است.
دکتر سلیمه رحمان، پناهنده افغانستانی با شکستن موانع به اولین دکتر زن جامعه خود بدل شده است. © کمیساریا / امسال نعیم
دو دهه پیش، سلیمه رحمان یکی از معدود دختران پناهنده‌ای بود که در کلاس‌های مدرسه ابتدایی برکت در شهر اتک، در غرب اسلام آباد پایتخت پاکستان شرکت می‌کرد. امروز، در سن 29 سالگی، او در مقابل یک کلاس حدودا 30 نفره از دختران جوان پناهنده در مدرسه قدیمی خود ایستاده است و روپوش سفید پزشکی به تن دارد.
او با لبخند می پرسد: «کدام یک از شما می خواهد پزشک شود؟»
ده دوازده دست به هوا می‌رود. او می‌گوید: «بسیار خوب است که می خواهید پزشک شوید. بیشتر درس بخوانید و هرگز تسلیم نشوید.»
سلیمه از کودکی این نصیحت خود را دنبال کرده و خانواده‌اش هم او را «دکتر سلیمه» صدا می‌زدند.
این نام مستعار اشاره به تولد دشوار وی در اردوگاه پناهندگان در سوآبی در استان خیبر پختونخوا پاکستان دارد. مادر سلیمه به سختی به دنبال کمک پزشکی بود و کسی انتظار نداشت سلیمه زنده بماند.
پدرش، عبدل، با خودش قسم خورد که اگر نوزاد چه دختر چه پسر زنده بماند، مطمئن می‌شود که تحصیل می‌کند و پزشک شود.
او به وعده خود وفادار ماند و علیرغم انتقادات جامعه خود، دخترش را در طول سال‌های تحصیل حمایت کرد. بسیاری از افراد جامعه از این فکر که دختری فکر و خیالی به غیر از خانه و ازدواج دارد اخم می‌کردند.
سلیمه به یاد می آورد: «در روزهای آغازین ، من اغلب تنها دختری بودم که روی نیمکت های مدرسه می‌نشستم. به یاد دارم که چگونه جامعه من تصمیم پدرم برای فرستادن یک دختر به مدرسه را نپذیرفت. آن زمان بود که فهمیدم چقدر مهم است که برای خودم کسی شوم، الگو باشم و به دختران جوان جامعه‌ام جسارت رویا پردازی بدهم.»
سلیمه در اوایل امسال هنگامی که یک کلینیک خصوصی را در آتتک افتتاح کرد تا به زنان پناهنده و محلی خدمت کند که برای دسترسی به خدمات درمانی مقرون به‌صرفه دچار مشکل بودند، رویای همیشگی خود را تحقق بخشید.
این نتیجه سالها مطالعه و فداکاری و چیزی فراتر از غلبه بر هنجارهای فرهنگی است. وضعیت او به عنوان یک پناهنده نیز موانعی را ایجاد می‌کرد.
او می گوید: «من در کودکی از وضعیت پناهندگی خود مطلع نبودم. اما زمانی که همکلاسی‌هایم در دانشکده‌های آموزش عالی پذیرفته می‌شدند و من پذیرفته نمی‌شدم چون پناهنده بودم، متوجه آن آشنا شدم.»
سلیمه برای دو سال اقدام کرد تا تنها صندلی که سالانه برای یک پناهنده برای تحصیل پزشکی در استان پنجاب پاکستان در نظر گرفته شده بود، به دست آورد. او بعدها پس از انتخاب شدن برای دوره رزیدنسی در بیمارستان خانواده مقدس راولپندی در پنجاب، در رشته پزشکی زنان و زایمان تخصص گرفت.
در سال 2020 میلادی، سال آخر آموزش سلیمه به عنوان متخصص زنان و زایمان، بیمارستان مقدس خانواده به عنوان بیمارستان پاسخگو به بیماری کووید-19 اعلام شد و او خود را در خط مقدم این پاندمی یافت و زنان مبتلا به ویروس در حال زایمان را درمان می کرد. بسیاری از بیماران او پناهندگان و افراد محلی بودند که به این ویروس مبتلا شده بودند زیرا به کارهای روزانه خارج از خانه مشغول بودند و نمی توانستند خود را قرنطینه کنند.
رویای سلیمه برای افتتاح یک مطب خصوصی به منظور ارائه خدمات رایگان به افرادی که در جامعه خود نیازمندند، دوباره با سدِ وضعیت وی به عنوان پناهنده روبرو شد. از زمان اخذ اولین مدرک پزشکی در اوایل سال 2015 میلادی، او نتوانسته بود مجوز پزشکی را دریافت کند، اما عزم او سرانجام به ثمر نشست.
او می گوید: «من بارها و بارها برای دریافت مجوز اقدام کردم. من در ماه ژانویه سال 2021 میلادی پس از سالها تحصیل و آموزش پزشکی برای تبدیل شدن به یک پزشک متخصص (مجوز) را دریافت کردم. این درست مانند یک نقطه عطف در زندگی من بود.»
او در ماه ژوئن سال جاری کلینیکش را در اتک افتتاح کرد و اکنون بسیاری از بیماران پناهنده را پذیرش می‌کند که در غیر این صورت مجبور بودند مسافت‌های طولانی را طی کنند تا به نزدیکترین بیمارستان برسند و شخصی باید آنها را همراهی می‌کرد که بتواند برای آنها ترجمه کند.
آنیلا ، یکی از بیماران پناهنده افغانستانی سلیمه می گوید: «افتتاح این درمانگاه برای ما یک رویداد بسیار خوشحال کننده بود. بسیاری از افغانستانی‌ها نمی‌توانند هزینه درمانگاه‌های گران قیمت را بپردازند، اما دکتر سلیمه به ما کمک می‌کند. اگر تعداد بیشتری از دختران ما تحصیل کنند و پزشک شوند، خوب است.»
سلیمه در کلینیک خود اقدامات بهداشتی را هم ترویج می دهد و افسانه ها را در مورد واکسن کووید-19 زیر سوال می‌برد. او امسال از تلاش های دولت پاکستان برای مشارکت پناهندگان در کمپین واکسیناسیون کووید-19استقبال کرد زیرا معتقد است تا زمانی که همه در امان نباشند هیچ کس از این ویروس در امان نیست.
می‌خواهم ثابت کنم دختران قادر به انجام همه کارها هستند
امروز، داستان و کار سلیمه باعث ایحاد تغییر می‌شود. برخی از سرسخت ترین مخالفان تحصیل دختران در جامعه او با سلیمه تماس می‌گیرند تا از مشاوره بهداشتی درمانی برای زنان، خواهران و دختران خود استفاده کنند. در حال حاضر بسیاری از آنها دختران خود را به مدرسه می فرستند به این امید که ممکن است راه او را دنبال کنند.
نوریکو یوشیدا، نماینده کمیسر عالی آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد گفت: «او یک پیش گام است. او با تبدیل شدن به اولین پزشک زن در جامعه خود، موانع را شکسته است. سلیمه با رسیدن به رویای خود برای ارائه خدمات بهداشتی درمانی به افراد آسیب‌پذیر – پناهندگان و پاکستانی‌ها – گواهی زنده بر این است که چگونه زنان می توانند در توسعه اجتماعی – اقتصادی جوامع خود سهیم باشند.»
سلیمه به دلیل خدمات و تعهد برجسته خود در قبال جامعه خود و برخی از فقیرترین افراد در پاکستان، به عنوان برنده منطقه آسیا جایزه نانسن پناهندگان کمیساریا انتخاب شده است، این جایزه معتبر سالانه از افرادی که برای حمایت به اجبار بی‌جاشده و افراد بی‌تابعیت تلاشی بی حد و مرز کرده‌اند، قدردانی می‌کند.
این جایزه به الگوی قدرتمندی که سلیمه برای دیگر زنان و دختران خلق کرده است و از خودگذشتگی او نسبت به بیمارانش، از جمله در طول پاندمی بیماری کووید-19 قدردانی می‌کند.
سلیمه می گوید: «می خواهم ثابت کنم اگر یک دختر فرصت داشته باشد می‌تواند به هرموقعیتی برسد.»
«چه در پاکستان باشم چه جایی دیگر، می خواهم با تمام وجود به بشریت خدمت کنم.»
Share on Facebook Share on Twitter
