Geçen ay, Ukrayna için her şey değişti. Savaştan sadece iki hafta önce, Doğu Ukrayna’da BM Kalkınma Programı (UNDP) Ülke Direktörü ile Avdiivka ve Popasna’da engelli çocuklar ve yaşlılar için toplum merkezlerinin açılışını yaparak ve ziyaret ederek bir hafta geçirdim. Bu merkezlerin, doğu Ukrayna’daki yerel yetkililer ve topluluklarla birlikte çalışan insani yardım ve kalkınma ortaklarının son sekiz yılda kurulmasına ve onarılmasına yardımcı olduğu diğer birçok ev ve sosyal yapı gibi artık harap durumda olması muhtemel.
Geçen ay, bu gelişmeleri tersine çevirdi ve bizi sekiz yıl önce bulunduğumuz noktadan daha da geriye götürdü. Bugün, her saniye büyüyen devasa bir insani krizin gerçekleriyle karşı karşıyayız.
Durumun ciddiyeti ne kadar anlatılsa da abartılmış olmaz.
Bir gecede hayatlar paramparça oldu ve aileler parçalandı. Bir ayda 10 milyondan fazla insan canını kurtarmak için evlerini terk etmek ve sahip olduklarını bırakmak zorunda kaldı. 6,5 milyondan fazla kişi Ukrayna içinde yerinden edildi ve 3,7 milyon kişi ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Bu sayılar her gün artıyor. Yaklaşık 13 milyon kişinin de yüksek güvenlik riskleri, köprülerin ve yolların tahrip edilmesinin yanı sıra nerede güvenlik ve barınma bulunabileceğine ilişkin kaynak veya bilgi eksikliği nedeniyle etkilenen bölgelerde mahsur kaldığı veya bu bölgelerden ayrılamadığı tahmin ediliyor.
Bugün Ukrayna’da milyonlarca insan sürekli korku içinde yaşıyor. Ayrım gözetmeyen ağır bombardımanlar insanları gece gündüz fark etmeksizin saatlerce sığınaklarda barınmaya zorluyor.
Şu anda Dnipro ve Vinnytsia, Uzhgorod, Chernivtsi ve Lviv ile Donetsk ve Luhansk’ta devletin kontrolü dışındaki bölgelerde yeni kurulan UNHCR Ukrayna ofislerinde çalışan meslektaşlarımız için de durum aynı. Birçok Ukraynalı personelin kendisi de ülke içinde yerinden edildi. Aralarından bazıları için ise bu 2014 yılından bu yana ikinci veya üçüncü yerinden edilme. Buna rağmen çalışmayı bırakmadılar. Yerinden edilmiş diğer insanlara yardım etmeye olan bağlılıklarını görmek ilham verici.
Ülke içinde şu anda birçoğu acil durum görevlendirmesinde olan 154 meslektaşımız bulunuyor ve faaliyetlerimizi sürdürme kapasitemizi güçlendirmek için büyümeye devam ediyoruz. Herkes durmaksızın çalışıyor. Yerel topluluklar, gönüllüler, belediyeler ve yetkililer insani yardım müdahalesine öncülük ediyor. Bu savaşın ilk dakikasından itibaren gösterilen yerel çaba açısından gördüklerimiz gerçekten olağanüstü. Amacımız, insani kriz büyüdükçe giderek daha gerekli hale gelen ulusal ve yerel kapasiteyi güçlendirmek ve tamamlamak.
BM Mülteci Örgütü Ukrayna’da BM Kriz Koordinatörü’nün liderliğinde kurumlar arası insani müdahale kapsamında faaliyet göstermektedir. Çalışmalarımızı savaştan kaçanlara bir an önce yardım edebilmek için koruma, barınma, nakdi ve ayni yardım alanlarına yoğunlaştırıyoruz. Durum değişken ve gelecek öngörülemezken, yerinden edilmiş insanlara kavuşmalarına ve daha güvenli bir yere yerleşmelerine yardımcı oluyoruz.
UNHCR ekipleri ve yerel STK ortaklarımız sınır noktalarında, transit ve kabul merkezlerinde konuşlandırıldı. Ayrıca, acil koruma konusunda danışmanlık ve temel yardım malzemeleri sağlamak üzere bombardımandan doğrudan etkilenen bölgelere de ulaştık.
Çatışmalardan etkilenen yerlerde 1.000’den fazla hane, hasar gören evlerini içinde yaşarken tamir edebilmeleri ve kendilerini kötü hava koşullarından koruyabilmeleri için acil barınma kitleri teslim aldı. Orta ve batı Ukrayna’daki kabul merkezlerine şilte, battaniye ve mutfak takımları gibi malzemeleri teslim edilerek, ülke içinde yerinden edilmiş kişileri barındırma kapasitelerini genişletmelerine olanak sağlandı. Bu destek sayesinde en az 85.000 kişi geçici olarak kalacak yer bulabilecek. Sadece son bir haftada UNHCR, durumdan etkilenen insanlara ve kabul merkezlerine 20.000 paket gıda dışı malzeme teslim etti. Bu elbette tüm ihtiyaçları karşılamaya yetmiyor ancak yardımlarımızla ihtiyaç sahiplerine ulaşmak için her fırsatı değerlendiriyoruz. Ülke içinde yerinden edilmiş kişilere ev sahipliği yapan yerlerde barınma ihtiyaçları çok fazla olduğundan yerel yetkililerle birlikte, yenilenip kabul ve toplu barınma merkezleri olarak yeniden kullanılacak binaları belirliyoruz. Bu sadece acil barınma sağlamakla ilgili değil; milyonlarca olmasa da yüzbinlerce ülke içinde yerinden edilmiş kişinin orta ve uzun vadede konut desteğine ihtiyaç duyacağı açık.
Geçen hafta Vinnytsia’da, UNHCR’nin desteklediği kabul merkezlerinden birinde kalan ve 20 yaşında engelli kızı olan bir anneyle tanıştım. Kiev’de kentin dışında yer alan evleri vurulmuştu. Yakın zamanda bu merkezden dışarı çıkamayacakları açıktı. Aynı kabul merkezinde konuştuğum diğer hassas konumdaki aileler gibi onların da aylarca veya yıllarca toplu barınma merkezi veya sosyal konutta konaklamaya ihtiyaçları olacak.
Ekiplerimiz, koruma, barınma ve yardım programlarımızı yalnızca ülkenin batısında değil, aynı zamanda elimizden geldiğince Ukrayna’nın orta ve doğusunda konaklama sunmak ve hayati hizmetlere erişimi sağlamak için çalışıyor. Lviv ve Zakharpatia bölgelerinde çok amaçlı nakit programımızı uygulamaya başladık ve bugüne kadar binlerce kişiyi kaydettik. Daha fazla kayıt, Orta ve Doğu Ukrayna’daki altı ek bölgede birkaç gün içinde gerçekleşecek. Genel olarak, temel ihtiyaçlarını karşılamalarına yardımcı olmak üzere yerinden edilmiş en az 360.000 kişiye ulaşmayı hedefliyoruz.
Aynı zamanda, kurumlar arası insani yardım konvoylarının bir parçası olarak Mariupol ve Kharkiv gibi ağır darbe alan bölgelere hayat kurtarıcı yardımlarla ulaşmak için çaba göstermeye devam ediyoruz. UNHCR, geçtiğimiz hafta Sumi’ye giden ilk konvoya insani yardım bildirim sistemi kapsamında katıldı.
Ancak bireylerin, ailelerin ve toplulukların korunmaya, barınmaya, yardıma, sağlık, eğitim ve sosyal koruma gibi temel hizmetlere erişime, on yıllarca olmasa da yıllarca ihtiyaç duyacağı açık. Bu savaş yıkıcı ve etki alanı büyük.
İnsani yardımın en etkili şekli bu savaşı durdurmaktır. Bu sırada etkilenen herkesi desteklemek için elimizden gelen her şeyi yapmaya devam etmeliyiz.
Konu hakkında daha fazla bilgi için lütfen iletişime geçin:
