Asya ve Pasifik Bölge Bürosu Direktörü Indrika Ratwatte’nin açıklaması
BM Mülteci Örgütü, UNHCR, Afganistan’daki durum kötüleşmeye devam ederken komşu ülkelere kaçmak isteyen Afganların karşılaştığı artan risklerden derinden endişe duyuyor.
Afganistan’ın Pakistan ve İran ile olan kara sınırları bugün itibarıyla neredeyse yalnızca gerekli pasaport ve vizeye sahip olanlara açık durumda. Ancak az sayıda tıbbi vakanın istisnai olarak Pakistan’a belgesiz girmesine izin veriliyor. Tacikistan ve Özbekistan’ın kara sınırları ise Afganlara tamamen kapalı.
Afganistan’dan kaçamayan sığınmacıların yaşadığı tehlikeler ciddi boyutta ve bazı durumlarda hayati tehlike arz ediyor. Dünya çapında, kaçmak zorunda kalan insanların çoğu, normalde istenen gerekli seyahat izinlerine ve belgelere sahip değildir. Tüm ülkeler sınırlarını düzenleme konusunda bağımsız bir hakka sahipken, güvenlik arayışı içindeki insanlar için istisnalar yapılmalıdır. Bu tür tehlikelerden kaçınmak için belgeleri olmadan bile bir ülkeye girmelerine izin vermek, hayat kurtaran insani bir iyilik göstergesi ve uluslararası sığınma sisteminin temel taşıdır.
Mevcut insani krizlerin öncesinde bile, binlerce Afgan, öncelikle ticaret, tıbbi bakım veya aile üyelerini görmek amacıyla her gün Pakistan ve İran’a geçiyordu. Yer değiştirmelerin çoğu geçiciydi ve insanlar kısa bir süre sonra Afganistan’a geri dönüyordu.
Ancak Ağustos ayından bu yana, UNHCR, komşu ülkelerdeki ofislerine ve ortaklarına başvuran ve sığınma talebi niyetlerini belirten artan sayıda Afganı kabul etti. Hâlâ Afganistan’da bulunan kişiler ise uluslararası korumaya erişmek için komşu ülkelere ulaşmayı umduğunu bildiriyor.
Kız çocuklarının eğitimine yönelik süregelen engeller ile kadınların hareket etmesini/yer değiştirmesini/hareket özgürlüğü ve çalışabilmesi üzerindeki kısıtlamalar, Afgan nüfusunun yarısına yakınının günlük yaşamını ve insani yardımı engellemeye devam ediyor. Dini ve etnik azınlıkların hedef alınmasının yanı sıra insan hakları aktivistlerinin tehdit edilmesi ve öldürülmesi, birçok Afgan’ın karşılaştığı yaşamı tehdit eden riskleri daha da vurguluyor. Afganistan’daki ekonomik bozulma ve yaygın açlık, binlerce kişiyi hayatta kalmak için ülkeyi terk etmeye zorlayabilir.
Resmi sınırlar Afganların büyük çoğunluğuna kapalı kalırken, UNHCR, resmi olmayan yollardan komşu ülkelere geçen sığınmacıların farkındadır. İran’a giriş yapan birçok kişi, Afganistan’dan ayrılmak için kaçakçılardan yardım istediğini bildirdi. Çoğu kişi, yolculuk sırasında özellikle kadınlara ve kız çocuklarına yönelik haraç, dayak ve diğer şiddet türleri dahil olmak üzere ciddi koruma risklerine maruz kaldıklarını UNHCR’ye ve ortaklarına iletti.
UNHCR’nin geri göndermeme tavsiyesine aykırı olarak Ağustos ayından bu yana Afganların Pakistan, İran ve Tacikistan’dan sınır dışı edilmeleri de arttı. İranlı yetkililere atıfta bulunan yerel medya, her gün 5.000 Afgan’ın İran’a vardığını bildiriyor. Aynı zamanda, UNHCR, Ağustos ve Kasım ayları arasında her gün ortalama 3.000 Afgan’ın İran’dan Afganistan’a sınır dışı edildiğini tahmin ediyor. Pakistan’da, Eylül ve Ekim aylarında yaklaşık 1.800 Afgan’ın sınır dışı edildiği bildirildi. UNHCR, geçtiğimiz ay aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu yirmi üç Afgan sığınmacının Tacikistan’dan sınır dışı edilmesinden de ciddi şekilde endişe duyuyor. Tüm ülkelerin yetkililerini, çoğu mülteci korumasına ihtiyaç duyabilecek Afganların zorla geri gönderilmesini derhal durdurmaya çağırıyoruz.
Komşu ülkelere geçiş yapan Afganların uluslararası koruma ihtiyacı içinde olup olmadığına ancak adil ve etkin bir mülteci statüsü belirleme değerlendirmesi ile karar verilebilir. İlgili ulusal makamlar henüz yeni gelen Afganlar için erişilebilir bir sığınma sistemi uygulamamıştır. Bu durumdayken geri dönenlerin Afganistan’da zulüm ve insan hakları ihlallerinden korkup korkmadıklarını değerlendirmek mümkün değildir. Bu koşullarda zorla geri gönderme, geri göndermeme ilkesine aykırı olabilir ve uluslararası hukukun ciddi şekilde ihlalini teşkil edebilir.
UNHCR, yeni gelen Afganları kabul eden tüm ülkeleri sınırlarını uluslararası korumaya ihtiyacı olanlara açık tutmaya çağırıyor. Sığınma olanağı bulamamak, sayısız sivil hayatı riske atabilir. UNHCR, ulusal makamların insani yardımın ölçeğini genişletmesine ve gerektiğinde erişilebilir ve etkin sığınma sistemlerini desteklemesine yardımcı olmaya hazırdır.
Arka Plan Bilgisi
Yeni gelen Afganlar, 1 Ocak 2021 tarihinden sonra gelen kişiler olarak tanımlanır. Komşu ülkelerde uluslararası koruma ihtiyacı içindeki yeni gelen Afganların toplam sayısı, her ülkedeki çeşitli mevcut veri kaynaklarına dayalı olarak tahmin edilmektedir. Bu kaynaklar, ulusal makamlar tarafından sağlanan yeni varışların resmi tahminlerinin yanı sıra UNCHR, ortaklar veya hükümete doğrudan başvuran ve kayıt yaptıran (veya ön taramadan geçirilen) yeni gelen Afganların sayısını içerir. Ülkeleri dışında bulunan ancak uluslararası korumaya ihtiyacı içindeki Afganların toplam sayısının çok daha fazla olması muhtemeldir.
Afganistan’da, UNHCR, sınır izleme ortaklarının, Afganların Pakistan ve İran’a düzensiz hareketleri hakkında bilgi sahibi olan, birkaç giriş noktasında bulunan ve bilgi veren kilit kişilerle görüşmeler yapmasına izin veren yeni bir araç kullanıma soktu.
Görüşülen kişilerin büyük çoğunluğu Afganistan’dan güvenlikle ilgili nedenlerle ayrıldığını bildirdi. İlgili sığınma ülkeleri için rapor edilen yeni varış rakamları, yerinden edilme tarihindense raporlamanın tarihini yansıtmaktadır. Mevcut son rakamlara https://data2.unhcr.org/en/situations/afghanistan adresinden erişilebilir.
Bu konu hakkında daha fazla bilgi için lütfen iletişime geçiniz:
Share on Facebook Share on Twitter
