Dla milionów uchodźców na świecie, powrót do domu pozostaje najsilniejszą nadzieją związaną z zakończeniem wygnania. Dobrowolny powrót w sposób godny i bezpieczny oznacza szczęśliwy koniec ich traumy.
Dobrowolna repatriacja jest jednym z trzech trwałych rozwiązań, które mogą zakończyć ludzką niedolę. Jednakże dobrowolny powrót może odbyć się wyłącznie wtedy, gdy jest to bezpieczne, godne i możliwe do utrzymania na dłuższą metę rozwiązanie. Wymaga ze strony państwa pełnego zaangażowania w proces reintegracji jego własnych obywateli. Wymaga również ciągłego wsparcia za strony społeczności międzynarodowej podczas kluczowej fazy pokonfliktowej, aby zapewnić, że osoby, które podejmują odważną decyzję i wracają do domu będą mogły odbudować swoje życie w stabilnych warunkach. Ponadto należy zagwarantować, że osoby, które zdecydowały się na powrót podjęły niewymuszoną i świadomą decyzję.
UNHCR promuje i ułatwia w różnych formach dobrowolną repatriację, w tym organizując wyjazdy orientacyjne dla uchodźców, zbierając aktualne informacje o kraju i regionie pochodzenia uchodźców, angażując się w działania pokojowe i rozjemcze, promując zwrot nieruchomości i majątku, pomagając w powrocie i świadcząc pomoc prawną dla uchodźców.
Na przestrzeni lat UNHCR przeprowadziło liczne, dużych rozmiarów programy dobrowolnej repatriacji, dzięki którym miliony uchodźców zostało sprowadzonych do domu. W samym Afganistanie z pomocą UNHCR powróciło od roku 2002 około pięciu milionów uchodźców. UNHCR rutynowo pomaga również w przypadku licznych niewielkich programów i indywidualnych repatriacji, monitorując proces reintegracji, aby zagwarantować trwałość powrotu.
W Europie Środkowej UNHCR do tej pory brało udział w niewielkich projektach dobrowolnych powrotów. I tak na przykład w październiku 2009 r. grupa 19 Bośniaków ewakuowanych ze szpitala podczas działań wojennych w 1992 r. została 17 lat później przeniesiona z węgierskiej miejscowości Debrecen do jej dawnego oddziału psychiatrycznego koło miejscowości Modriča w północno-wschodniej Bośni.
