Ludzie zmuszeni do opuszczenia Ukrainy wciąż mają nadzieję na powrót, ale po 1000 dniach wojny na pełną skalę wciąż panuje niepewność

Dzisiaj, gdy mija 1000 dni pełnoskalowej wojny w Ukrainie z niesłabnącymi atakami i zbliżającą się surową zimą, UNHCR, Agencja ONZ ds. Uchodźców, zwraca uwagę na kluczowe znaczenie głosu uchodźców i osób wewnętrznie przemieszczonych z Ukrainy w dyskusjach o ich przyszłości.

Obecnie ponad 6,7 miliona uchodźców z Ukrainy ma międzynarodową ochronę – większość z nich w Europie, a dodatkowo ponad 3,7 miliona osób jest przymusowo przemieszczonych wewnątrz ich kraju.

Niepewność rośnie w miarę trwania pełnoskalowej inwazji Rosji, ale większość Ukraińców, którzy zostali zmuszeni do ucieczki, nadal planuje i ma nadzieję wrócić pewnego dnia do domu. Takie są ustalenia najnowszego raportu UNHCR „Lives on Hold: Intentions and perspectives of refugees, refugee returnees and internally displaced people from Ukraine” („Życie w zawieszeniu: Zamiary i perspektywy ukraińskich uchodźców, uchodźców powracających i osób przymusowo przemieszczonych”).

To już szósty taki raport. Opiera się on na wywiadach przeprowadzonych w lipcu i sierpniu tego roku z ponad 11 tysiącami gospodarstw domowych – w tym blisko 5 tysiącami rodzin uchodźców w całej Europie, około 4700 gospodarstw domowych osób wewnętrznie przemieszczonych i ponad 1500 rodzin uchodźców powracających do Ukrainy.

Ogółem 61 procent ukraińskich uchodźców i 73 procent wewnętrznie przemieszczonych osób objętych badaniem nadal planuje i ma nadzieję pewnego dnia wrócić do domu. Podobnie jak w poprzednich edycjach tego badania, główną przeszkodą w powrocie pozostaje panująca niepewność sytuacji w Ukrainie, wywołana codziennymi atakami. Obawy dotyczące możliwości zatrudnienia i dostępu do mieszkań są również wymieniane jako kluczowe czynniki wpływające na decyzje o powrocie.

Podobnie jak w poprzednich badaniach, tak i w tym znaczna część uchodźców z Ukrainy – około 60 procent – ​​stwierdziła, że ​​może być zmuszona do powrotu, nawet jeśli nie będzie to ich preferowany wybór ze względu na trwającą wojnę, bo napotka trudności w dostępie do niezbędnego wsparcia w krajach przyjmujących. Problem ten jest zwłaszcza widoczny w gospodarstwach domowych o szczególnych potrzebach i podatnych na zagrożenia. Niepokoi, że potwierdza to fakt, że większość uchodźców powracających do Ukrainy to osoby starsze, niepełne rodziny lub gospodarstwa domowe z niższym poziomem wykształcenia, z ograniczonymi możliwościami zorganizowania sobie życia jako uchodźcy w społecznościach przyjmujących.

Kluczowe zalecenia raportu:

1. Ponieważ obawy dotyczące bezpieczeństwa uniemożliwiają większości uchodźców i osób wewnętrznie przemieszczonych powrót do Ukrainy, kraje i społeczności przyjmujące wymagają ciągłej pomocy, by mogły wspierać uchodźców i osoby wewnętrznie przemieszczone oraz zapewnienić dostęp do ochrony socjalnej i pomocy dla najbardziej narażonych.
2. Uchodźcy i osoby wewnętrznie przemieszczone powinny otrzymywać ciągłe wsparcie w podejmowaniu wolnych i świadomych decyzji dotyczących przyszłości. Z tego powodu UNHCR na początku tego roku uruchomił platformę Ukraine is home, która dostarcza obiektywnych informacji na kluczowe tematy ważne przy podejmowaniu decyzji o tym, co zrobić dalej.
3. Uchodźcy, którzy podjęli decyzję o powrocie, powinni otrzymać wsparcie w poszukiwaniu możliwości zatrudnienia oraz uzyskać dostęp do odszkodowań i pomocy w naprawie uszkodzonych domów lub niedrogich opcji mieszkaniowych, a także podstawowych usług, a także być w pełni włączeni w wysiłki na rzecz odbudowy Ukrainy.
4. Chociaż w najbliższej przyszłości i przed zimą nie przewiduje się powrotów na dużą skalę, nie można przecenić roli likwidacji głównych przeszkód na drodze do dobrowolnych, godnych i zrównoważonych powrotów – przeszkód, o których mówili w badaniu uchodźcy i osoby wewnętrznie przemieszczone. Powinno to być priorytetem w ramach planów i programów odbudowy, rekonstrukcji i rozwoju w Ukrainie.

„Perspektywy i opinie uchodźców i osób wewnętrznie przemieszczonych z Ukrainy muszą kształtować ich przyszłość. Poprzez regularne badania intencji UNHCR daje gwarancje, że ​​ich doświadczenia i aspiracje będą wyznacznikiem działań opartych na wynikach badań zarówno w krajach przyjmujących, jak i w Ukrainie”, powiedział Philippe Leclerc, dyrektor regionalny UNHCR na Europę. „Obywatele Ukrainy już tak wiele wycierpieli, a wciąż wykazują się niezwykłą samodzielnością i godnością. Nie możemy pozwolić na to, aby z trzecią i prawdopodobnie najgorszą zimą tej wojny mierzyli się sami”.

UNHCR, wraz z władzami i partnerami, nadal angażuje się w pomoc Ukraińcom, którzy zostali zmuszeni do ucieczki, a także tym, którzy zdecydowali się wrócić do swoich domów. Robimy to poprzez remonty domów, pomoc pieniężną, wsparcie psychospołeczne, pomoc prawną w celu wyrobienia ważnych dokumentów i uzyskania dostępu do usług oraz pomoc w dostępie do ofert pracy.

UNHCR w Ukrainie zapewnił pomoc humanitarną i ochronę 4,3 mln osób w 2022 r., 2,63 mln w 2023 r. i ponad 1,2 mln do tej pory w 2024 r. Jednak potrzeba dalszego wsparcia pozostaje pilna, ponieważ nadchodzi zima, a śnieg i mroźne noce pogarszają kryzys humanitarny. Trwające ataki pochłaniają ofiary śmiertelne ludności cywilnej, okaleczają ludzi i niszczą domy, ale także zakłócają dostawy prądu, ogrzewania i wody, dodatkowo pogłębiając trudności.

UNHCR wzywa społeczność międzynarodową do dalszego wspierania mieszkańców Ukrainy – gdziekolwiek się znajdują – i szanowania intencji i nadziei powrotu do domu, w oparciu o indywidualne, dobrowolne i świadome decyzje.

Zobacz raport UNHCR (jęz. ang.): Życie w zawieszeniu: intencje i perspektywy uchodźców, uchodźców powracających i osób wewnętrznie przesiedlonych z Ukrainy #6 Podsumowanie ustaleń.

Wrzuć na Facebook Wrzuć na X