Ośrodki recepcyjne przyjmują osoby ubiegające się o status uchodźcy oraz uznanych uchodźców, pojedyncze osoby, jak i rodziny na pobyt tymczasowy. Po wypełnieniu wniosku o nadanie statusu uchodźcy, osoby ubiegające się o status uchodźcy są uprawnione do pozostania w ośrodku do czasu jego rozpatrzenia. Po uzyskaniu statusu uchodźcy mogą przez pewien czas, zwykle rok, pozostać w ośrodku recepcyjnym i przygotowywać się do nowego życia w nowym kraju. W przypadku osób o szczególnych potrzebach, lub w szczególnych przypadkach, pobyt może zostać przedłużony. Ośrodki recepcyjne posiadają zróżnicowany profil, niektóre są ośrodkami przeznaczonymi dla osób przed etapem integracji, inne pełnią funkcję domów dla dzieci bez opieki.
Ośrodki recepcyjne zapewniają mieszkanie, posiłki, podstawową opieką zdrowotną i pewne kwoty pieniędzy ich mieszkańcom. Poziom oraz jakość tych usług różni się znacznie pomiędzy ośrodkami, zarówno w ramach jednego kraju, jak również regionu.
UNHCR nieustannie monitoruje standard warunków mieszkaniowych oraz jakość świadczeń w ośrodkach recepcyjnych – albo samodzielnie, albo poprzez partnerów z organizacji pozarządowych, przez cały rok, jak i podczas przeprowadzania ocen partycypacyjnych (w ramach strategii Promocji zagadnień wieku, płci i różnorodności). Podczas monitoringu oceniane są, na przykład, podstawowe warunki sanitarne, jakość i różnorodność posiłków, dostępność zajęć sportowo-rekreacyjnych czy miejsc do modlitwy.
