Działania w Europie Środkowej |

Warunki działania

Ze względu na kryzys gospodarczy sytuacja ekonomiczna regionu uległa w ubiegłych latach znacznemu pogorszeniu, zmniejszył się produkt krajowy brutto, wzrosło bezrobocie. W efekcie rządy państw regionu muszą często nad politykę związaną z uchodźstwem i migracją przedkładać kwestie gospodarcze i finansowe, a także bardziej restrykcyjnie realizować własne zobowiązania niesienia pomocy uchodźcom i osobom ubiegającym się o status uchodźcy, w tym w zakresie odpowiednich warunków recepcyjnych i ułatwiania integracji. Nieustanne wysiłki zmierzające do zmniejszenia nieudokumentowanej migracji, w tym przemytu i handlu ludźmi, jak również coraz ściślejsza kontrola granic oraz systemy zarządzania migracją sprawiają, że uchodźcom coraz trudniej jest dostać się na terytorium UE i korzystać z procedur ubiegania się o nadanie statusu uchodźcy.

Większość państw regionu cieszy się dobrą opinia jeśli chodzi o traktowanie osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy oraz samych uchodźców. Jednakże, pewne mniejszości, w szczególności mniejszość romska, nadal spotyka się z dyskryminacją i pada ofiarą ataków ze strony grup rasistowskich i ksenofobicznych. Ciągle dużym wyzwaniem pozostaje kształtowanie nastawiania i budowanie świadomości w społeczeństwach państw regionu, tak, aby eliminować nastroje ksenofobiczne względem uchodźców i migrantów. Zwiększa się liczba przypadków pozbawienia wolności i przetrzymywania, czasem w warunkach niespełniających podstawowych standardów, osób ubiegających się o status uchodźcy.

Liczba osób bezpaństwowych w regionie jest relatywnie niewielka, dlatego też zagadnienie to nie jest postrzegane jako priorytetowe zarówno przez polityków, jak i organizacje pozarządowe. 

Strategia i działania

W roku 2011 UNHCR prowadzi następujące działania w regionie Europy Środkowej.

Jednym z priorytetów Biura jest współpraca z rządami i partnerskimi organizacjami obywatelskimi w zakresie monitorowania granicy lądowej UE, aby zapewnić osobom ubiegającym się o status uchodźcy skuteczny dostęp do terytorium i procedur azylowych. Projekt Dalszego Podnoszenia Jakości Procedur Azylowych w ramach Europejskiego Funduszu na rzecz Uchodźców wspierał rządy w działaniach na rzecz poprawy jakości procedur uchodźczych, jak również w stworzeniu wewnętrznego mechanizmu oceny ich funkcjonowania.

Kolejnym obszarem monitorowania są warunki recepcyjne. UNHCR przywiązuje dużą wagę do ich wpływu na przyszły proces integracji uchodźców. Organizacja kontynuuje swoją strategię Promocji zagadnień wieku, płci i różnorodności (AGD), poprzez którą monitoruje braki w zapewnianej ochronie oraz dąży do tego, aby zaspokoić określone potrzeby uchodźców i osób ubiegających się o status uchodźcy. Główna agencja ONZ do spraw uchodźców pracuje również nad stworzeniem systemu doradztwa i forów konsultacyjnych dla uchodźców w ośrodkach recepcyjnych, wszędzie tam gdzie jeszcze ich nie ma. 

UNHCR opowiada się za sytuacją, w której osoby ubiegające się o status uchodźcy będą mogły osiągnąć niezależność i zdobyć umiejętności ułatwiające im integrację w przypadku nadania im statusu uchodźcy. Postuluje również stworzenie polityki wspierania integracji osób korzystających z ochrony międzynarodowej. Przedstawicielstwo Regionalne UNHCR w Budapeszcie zachęca również rządy do analizy przepisów oraz polityki w dziedzinie edukacji, zdrowia, opieki społecznej i zatrudnienia, aby lepiej odpowiadały na potrzeby i zapewniały osobom wysiedlonym dostęp do świadczeń na równi z obywatelami. UNHCR bada również we współpracy z rządami procedury zapobiegania przemocy na tle seksualnym i ze względu na płeć.

UNHCR planuje pilotować wdrożenie Narzędzia Oceny Integracji stworzonego we współpracy z Grupą Polityki Migracyjnej, które stanowiłoby kryterium oceny poziomu zastosowania się państw do standardów UE w zakresie integracji uchodźców i osób ubiegających się o status uchodźcy.

Aby ułatwić wszystkim uchodźcom możliwość łączenia rodzin, UNHCR chce wpłynąć na zmianę polityki, częściowo poprzez identyfikację precedensowych przypadków.

UNHCR doradza i popiera tworzenie w państwach regionu programów przesiedleń na niewielką skalę, a także uczestniczy w projektach ufundowanych ze środków Europejskiego Funduszu na rzecz Uchodźców. Biuro pomaga Rumunii i Słowacji w realizacji ich zobowiązania do przyjęcia do centrów tranzytowych uchodźców będących w procesie przesiedlenia do innych krajów, współfinansując te centra, jak również służąc doradztwem eksperckim. Działania w zakresie przesiedleń i relokacji uchodźców są szczegółowo monitorowane w celu wskazania dobrych praktyk, jak i uniknięcia niedociągnięć. 

UNHCR lobbuje również na rzecz wprowadzenia przepisów dotyczących praw i obowiązków osób bezpaństwowych oraz krajowych ram administracyjnych w tym zakresie w sytuacji, gdy ramy te nie zostały jeszcze wprowadzone. Priorytetowe znaczenie ma ratyfikacja obu konwencji dotyczących bezpaństwowości, gdyż wciąż nie wszystkie państwa regionu do niej przystąpiły. Proces identyfikacji osób bezpaństwowych i zapewnienia im dostępu do świadczeń publicznych jest monitorowany, a także opracowywana jest spójna regionalna strategia ochrony osób bezpaństwowych, która odnosiłaby się do wszelkich niedociągnięć proceduralnych. 

UNHCR dąży do zapobiegania przypadkom bezprawnego pozbawienia wolności osób ubiegających się o status uchodźcy, a w przypadku ich zatrzymania monitoruje warunki zatrzymania i dostępu do bezpłatnej pomocy prawnej.

UNHCR w Europie Środkowej prowadzi również rzecznictwo, i inne działania z zakresu informacji publicznej oraz działaniach na rzecz rozwoju zasobów podmiotów rządowych oraz społeczeństwa obywatelskiego.

Informacje na temat finansów

W 2012 r. budżet UNHCR przeznaczony na działalność w Europie Środkowej nieznacznie wzrósł w stosunku do roku poprzedniego. Tegoroczny budżet uwzględnia między innymi Ewakuacyjne Centrum Tranzytowe na Słowacji, koszty pilotowania wdrażania Narzędzia Oceny Integracji oraz monitorowania warunków recepcyjnych.