17-09-2008
BUDAPESZT, 17 września (UNHCR) 2008 – Dzisiaj w Budapeszcie zapoczątkowano precedensowy, międzynarodowy projekt mający na celu analizę i podniesienie jakości podejmowanych decyzji o nadaniu statusu uchodźcy w ośmiu krajach Unii Europejskiej.
Czy byłbyś szczęśliwy podpisując dokument, którego w pełni nie rozumiesz? Czy byłbyś skłonny powierzyć bardzo osobiste informacje o swoim życiu komuś, kogo nigdy nie widziałeś na oczy? Czy czekałbyś cierpliwie na decyzje dotyczące twojej przyszłości, jeśli są one objęte procedurą, o której ledwo co masz pojęcie?
Wiele osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy w krajach Europy Środkowej czuje ciężar tych pytań każdego dnia. Rezultaty przeprowadzanego postępowania – przyznanie statusu lub nie – determinują zakres wyzwań, które stają przed uchodźcami. Zakres tych wyzwań warunkowany jest również przez wiek, płeć czy kulturę.
Obecnie Bułgaria, Węgry, Polska, Rumunia, Słowacja i Słowenia, z udziałem Austrii i Niemiec obrały sobie za cel omówienie i poprawę jakości postępowań azylowych. W tych ośmiu krajach mechanizmy podejmowania decyzji w pierwszej i drugiej instancji będą analizowane i rozwijane w ramach projektu zapoczątkowanego przez Biuro Regionalne UNHCR w Budapeszcie przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Wyniki i rezultaty tego projektu pomogą zharmonizować prawo azylowe Unii Europejskiej i tym samym stworzenie wspólnego europejskiego systemu azylowego do 2012 roku.
UNHCR i rządy państw będą współpracować w celu poprawy jakości
W każdym kraju będzie obecny jeden krajowy ewaluator, zatrudniony przez UNHCR, który będzie pracować przy projekcie w ścisłej współpracy z lokalnymi urzędami do spraw cudzoziemców. Przez 18 miesięcy trwania projektu, którego ukończenie planowane jest na wrzesień 2010, krajowy ewaluator będzie bacznie obserwować przeprowadzanie wywiadów z osobami ubiegającymi się o status uchodźcy i proces podejmowania decyzji.
„Kiedy w pełni przeanalizujemy proces podejmowania decyzji w pierwszej instancji, skupimy się na drugiej instancji. Będziemy też organizować szkolenia, również dla kontrolerów wewnętrznych w urzędach do spraw cudzoziemców, którzy będą mogli kontynuowac pracę ewaluatora po zakończeniu projektu” – wyjasnia Michael Ross, Koordynator Regionalny projektu Jakości Bezpieczeństwa i Oceny Systemu Uchodźczego (czyli Quality Initiative) w Budapeszcie.
Dzisiaj Budapeszt jest gospodarzem pierwszego spotkania Krajowych Ewaluatorów, Specjalistów UNHCR ds. Ochorony i ich rządowych odpowiedników zaangażowanych w ten projekt. Zebrali się oni na dwa dni, by dowiedzieć się o innych projektach tego typu prowadzonych w Europie (od ekspertów reprezentujących Wielką Brytanię, Austrię i Niemcy), by nawiązać kontakty i wspólnie opracować plany współpracy.
Na dwudniowej konferencji uczestnicy będą wymieniać się informacjami o czterech kluczowych obszarach dotyczących procesu podejmowania decyzji azylowych: etap ,,przed wywiadem” czyli pomiędzy przyjazdem osoby ubiegającej się o nadanie statusu uchodźcy a przeprowadzeniem wywiadu; etap wywiadu; etap podejmowania decyzji kończący się decyzją pisemną; oraz szkolenie urzędników zajmujących się procedurą azylową. Te cztery obszary są uważane przez UNHCR za kluczowe dla stworzenia sprawiedliwego i wysokiej jakości systemu azylowego.
UNHCR uważa, że w Europie Środkowej osoby ubiegające się o nadanie statusu uchodźcy często nie otrzymują wystarczających pisemnych lub ustnych informacji o procesie ubiegania się o status uchodźcy, któremu podlegają. Czasem otrzymują pisemne informacje, ale w języku, którego nie znają. Występują także błędy lub niedomówienia w trakcie wywiadów z osobami ubiegającymi się o status uchodźcy, jako że w niektórych krajach tłumacze streszczają to, co ubiegający się o status mówią, nie tłumacząc szczegółowo.
W rezultacie pominięcia pewnych elementów w fazie przed wywiadem i w fazie wywiadu decyzje o przyznaniu statusu uchodźcy mogą być podejmowane niewłaściwie, co prowadzi do częstych odmów i odwołań. W konsekwencji niewłaściwie podejmowanych decyzji i przedłużających się procedur odwoławczych ubiegający się o status uchodźcy muszą czekać na decyzję kilka miesięcy dłużej, co prowadzi do jeszcze większej frustracji i obawy o przyszłość.
Dlatego jednym z celów Quality Initiative będzie praca z osobami, które podejmują decyzje, nad prawidłowym pisaniem decyzji. ,,Decyzja powinna być jak opowieść, którą każdy może przeczytać”, wyjaśnia Michael Ross. ,,Powinna zawierać to, co ubiegający się o status uchodźcy powiedział, obiektywne fakty o kraju pochodzenia uchodźcy, jak również cytaty z odpowiednich przepisów prawnych. Wnioski powinny być następstwem logicznej analizy tych wszystkich elementów. I co najważniejsze, każda decyzja powinna być podejmowana ze świadomością, że podejmujący ją ponosi ogromną odpowiedzialność decydując o przyszłości danego człowieka”.
Celem rozpoczętego dzisiaj projektu Quality Initiative jest usprawnienie technicznych i proceduralnych faz procesu podejmowania decyzji azylowych. UNHCR oczekuje, że dzięki szkoleniom wzrosną umiejętności i zdolności pracowników zaangażowanych w proces podejmowania decyzji.
,,W Europie istnieje wiele różnych projektów poprawy jakości postępowań azylowych”, wyjaśnia Michael Ross. ,,Nasz projekt będziemy starać się budować w sposób praktyczny i w drodze współpracy. Zrobimy wszystko, aby system podejmowania decyzji uczynić lepszym, bardziej konsekwentnym i służącym uchodźcom w rzetelny i zrównoważony sposób”.
Andrea Szobolits, Budapeszt
