Projekty poświęcone zarządzaniu ruchem granicznym oraz ochronie uchodźców opierają się na trójstronnych porozumieniach pomiędzy organami rządowymi państw, organizacjami pozarządowymi oraz UNHCR. Porozumienia trójstronne gwarantują, że UNHCR oraz jego partnerzy z organizacji pozarządowych mogą odwiedzać lądowe przejścia graniczne oraz ośrodki detencyjne w celu monitorowania dostępu osób ubiegających się o status uchodźcy do terytorium kraju oraz do sprawiedliwych i skutecznych procedur azylowych.
Mimo że, pewne działania związane z monitoringiem granicy były prowadzone już wcześniej, porozumienia trójstronne sformalizowały tę współpracę i określiły zasady, zakres obowiązków oraz metody działania pomiędzy stronami. Stworzyły instytucjonalne ramy monitorowania przekraczania granicy, dostępu do procedur azylowych, oraz ochrony przed wydalaniem osób ubiegających się o status uchodźcy. Zasada non-refoulement (niewydalania), czyli fundament globalnej ochrony uchodźców, głosi, iż nikt nie zostanie zawrócony z granicy, jeśli jego życie mogłoby być zagrożone.
Pierwsze trójstronne porozumienie zostało zawarte na Węgrzech w 2006 roku. Od tamtej pory podobne umowy zostały podpisane na Słowacji we wrześniu 2007 r., w Rumunii w lipcu 2008 r., w Słowenii w październiku 2008 r., w Polsce w październiku 2008 r. oraz w Bułgarii w kwietniu 2010 r.
W Czechach, w kraju, który nie tworzy zewnętrznych granic UE, UNHCR skupia się na monitoringu przekraczania granicy oraz dostępu do procedury azylowej w Międzynarodowym Porcie Lotniczym w Pradze.
Porozumienie w sprawie monitoringu granic
