Er bestaat veel verwarring over het onderwerp ontwikkelingslanden. Wat is een ontwikkelingsland precies? En wanneer is een land een ontwikkelingsland? We hebben de antwoorden op een aantal veelgestelde vragen voor je op een rij gezet.
Wat is een ontwikkelingsland?
‘Ontwikkelingslanden’ worden zo genoemd omdat ze gezien worden als de minst ontwikkelde landen. Ze hebben wereldwijd de grootste ontwikkelingsachterstand op andere landen.
Volgens de Verenigde Naties is een ontwikkelingsland een land met een relatief lage levensstandaard, een onontwikkelde industrie en een matige tot lage ‘Human Development Index’ (HDI). Dit is een index waarin factoren als armoede, alfabetisering, opleiding, levensverwachting en meer van alle landen wereldwijd zijn opgenomen en met elkaar vergelijken worden.
Wanneer is een land een ontwikkelingsland?
Landen worden voor analytische doeleinden ingedeeld in categorieën, door bijvoorbeeld de Verenigde Naties. De categorieën ‘ontwikkelde landen’, ‘landen in transitie’ en ‘ontwikkelingslanden’ worden veel gebruikt. Ontwikkelingslanden, vroeger ook vaak wel derdewereldlanden genoemd, worden zo genoemd omdat ze de grootste ontwikkelingsachterstand hebben op andere landen.
Echter wordt deze terminologie bekritiseerd omdat ze als eurocentrisch en kolonialistisch worden gezien. De Wereldbank deelt sinds 2016 landen dan ook niet meer in de categorie ‘ontwikkelingsland’ of ‘ontwikkeld land’, maar in plaats daarvan op basis van inkomsten: lage inkomens-, middeninkomens-, of hoge inkomenslanden. Deze categorieën worden tegenwoordig door de hele Verenigde Naties gebruikt.
De meeste landen die vluchtelingen opvangen zijn lage en midden inkomenslanden. 83% van alle vluchtelingen werd in 2021 opgevangen in lage en midden inkomenslanden. De minst ontwikkelde landen ter wereld verleenden in 2021 asiel aan 27 procent van het totaal aantal vluchtelingen.
Wat zijn kenmerken van een ontwikkelingsland?
Bij het indelen van landen in meer en minder ontwikkelde landen wordt gekeken naar verschillende factoren, zoals:
- De omvang van de economie, gemeten door middel van het gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking
- Gezondheid: denk bijvoorbeeld aan sterftecijfers van kinderen onder de vijf jaar en moeders, en groeiachterstanden
- Onderwijs: het aantal kinderen dat naar school gaat, analfabetisme, gendergelijkheid in het onderwijs
- Kwetsbaarheid van economie & milieu: hierbij wordt gekeken naar bijvoorbeeld de ligging, afhankelijkheid van landbouw en kwetsbaarheid voor natuurrampen.
Hoe herken je een ontwikkelingsland?
Een ontwikkelingsland is een land met een trage industrialisatie en een laag inkomen per hoofd van de bevolking. Sterftecijfers, zoals het kindersterftecijfer en geboortecijfer zijn hoog, terwijl de levensverwachting hoog is. Armoede en werkloosheid zijn over het algemeen groot. Deze landen hebben relatief hoge kindersterfte, sterftecijfers en geboortecijfers, met een lage levensverwachting. De levensstandaard ligt lager en de verdeling van inkomsten is groot.
De Verenigde Naties definiëren ontwikkelingslanden als landen met een laag inkomen en ‘ernstige structurele belemmeringen voor duurzame ontwikkeling’.
Hoeveel ontwikkelingslanden zijn er?
Momenteel zijn er volgens de Verenigde Naties 46 landen ‘het minst ontwikkeld’: Afghanistan, Angola, Bangladesh, Benin, Bhutan, Burkina Faso, Burundi, Cambodja, Centraal Afrikaanse Republiek, Tsjaad, Comoros, Democratische Republiek Congo, Djibouti, Eritrea, Ethiopië, Gambia, Guinea, Guinea-Bissau, Haïti, Jemen, Kiribati, Laos, Lesotho, Liberia, Madagaskar, Malawi, Mali, Mauritanië, Mozambique, Myanmar, Nepal, Niger, Oeganda, Oost-Timor, Rwanda, Sao Tomé en Principe, Senegal, Sierra Leone, Soedan, Solomon Eilanden, Somalië, Tanzania, Togo, Tuvalu, Zambia, Zuid-Soedan.
33 van deze landen liggen in Afrika, en negen in Azië.
Hoeveel mensen in ontwikkelingslanden leven in sloppenwijken?
Zo’n 24 procent van de stedelijke bevolking leeft in sloppenwijken, wat neerkomt op meer dan 1 miljard sloppenwijkbewoners.
De stedelijke bevolking die in sloppenwijken woont, neemt sinds 2000 gestaag toe. Alleen al in de afgelopen 10 jaar is de stedelijke bevolking die in sloppenwijken woont met ongeveer 45 miljoen mensen toegenomen.
De meeste mensen die in sloppenwijken wonen, wonen in drie regio’s: Oost- en Zuidoost-Azië (370 miljoen), Sub-Sahara Afrika (238 miljoen) en Centraal- en Zuid-Azië (226 miljoen). Bij stadsplanning, financiering en beleidsvorming wordt zelden rekening gehouden met de behoeften en zorgen van deze mensen, waardoor een enorm deel van de wereldbevolking achterblijft.