Je leeft, maar je kunt niet bewijzen dat je bestaat
Het hebben van een nationaliteit wordt door veel mensen als vanzelfsprekend gezien. Maar dit geldt niet voor iedereen. Er zijn mensen die leven zonder nationaliteit: zij zijn staatloos. Ook in Nederland zijn er mensen die staatloos zijn, waaronder zelfs in Nederland geboren. Als je staatloos bent, heb je geen paspoort en loop je tegen veel problemen aan.
Oorzaken staatloosheid
Staatloosheid heeft vele oorzaken. Van het uiteenvallen van een land in meerdere kleine staten, tot discriminatie in het land van herkomst of gebrekkige wetgeving. De gevolgen voor mensen en hun families is enorm. Niemand weet hoeveel staatlozen er precies in Nederland zijn. Wat we wel weten, is dat er 13.000 mensen als staatloos en ongeveer 43.000 mensen als ‘nationaliteit onbekend’ zijn geregistreerd. Daarbovenop leeft er nog een onbekend aantal staatlozen zonder verblijfsvergunning in Nederland.
‘Nationaliteit onbekend’
In Nederland zijn er dus vele duizenden mensen die wel een verblijfsvergunning hebben, maar niet als staatloos zijn erkend. Zij staan bij de gemeente geregistreerd als ‘nationaliteit onbekend’. Zij kunnen hun situatie niet oplossen omdat zij moeite hebben om te bewijzen dat ze staatloos zijn: hoe laat je zien dat je iets niet hebt? Dit kan tot gevolg hebben dat ze geen nationaliteit kunnen verkrijgen – ook als ze hier zijn geboren en er recht op hebben. Zij voelen zich kwetsbaar in Nederland en hebben het gevoel er niet echt bij te horen.
Zonder verblijfsvergunning
Ook zijn er staatlozen die zonder verblijfsvergunning in Nederland leven. Het leven van een staatloze zonder verblijfsvergunning staat vrijwel gelijk aan uitzichtloosheid. Je staat op alle fronten buitenspel: je mag niet werken, je kunt geen opleiding volgen en je kunt geen zorgverzekering afsluiten. Een leven zonder de mogelijkheid een huis te huren en vrij te reizen. Een leven op straat zonder hoop, zonder toekomst. “Ik kan niet terug en ik kan niet blijven. Waar moet ik heen?”, aldus Mounir, een staatloze uit Myanmar.
“Ik kan niet terug en ik kan niet blijven. Waar moet ik heen?”
Niemand staatloos!
Ieder mens heeft recht op een nationaliteit! Dat is wereldwijd door alle landen erkend. ASKV Steunpunt Vluchtelingen, Institute on Statelessness and Inclusion (ISI) en UNHCR Nederland, willen dat er een einde komt aan staatloosheid in Nederland en dat ieder mens een nationaliteit krijgt. Wij kunnen dit niet alleen. Er is een politieke oplossing nodig. Daarom zijn wij een petitie gestart. Wij roepen de overheid op om een einde te maken aan staatloosheid in Nederland. Vind jij ook dat ieder mens in Nederland een nationaliteit verdient? Teken dan de petitie en geef staatlozen een kans op een nieuw leven!
Wat is de oplossing?
Het vaststellen van staatloosheid is het begin van de oplossing. Luke Korlaar, Hoofd Bescherming van UNHCR Nederland: “In Nederland is er nu een wet in de maak waardoor mensen als staatloos erkend kunnen worden. Maar staatlozen zonder verblijf krijgen dan nog altijd geen verblijfsvergunning. Dit is geen goede oplossing want als je als staatloos wordt erkend, staat vast dat geen land je erkent als hun staatsburger. Wij willen dat dit verandert. Als er een procedure komt in Nederland voor staatlozen, dat deze status dan ook recht geeft op verblijf in Nederland.”
Ook roepen wij andere bevoegde instanties (zoals gemeenten en rechtbanken) op om meer te doen om staatloosheid te erkennen en mee te werken aan een oplossing. Als je erkend bent als staatloos, én je krijgt een verblijfsvergunning, dan kun je na drie jaar Nederlander worden.
Nu Nederland nog!
Staatloosheid treft miljoenen mensen over de hele wereld. Daarom is UNHCR 5 jaar geleden een campagne, #iBelong, gestart om een einde te maken aan staatloosheid. ASKV Steunpunt Vluchtelingen, ISI en UNHCR Nederland geloven dat staatloosheid voorkomen kan worden, en dat het met voldoende politieke wil zelfs volledig is uit te bannen. Ook in Europa zijn er steeds meer landen die met een oplossing komen om een einde te maken aan staatloosheid. Nu Nederland nog!
Help ons om een einde te maken aan staatloosheid in Nederland. Teken de petitie.
De petitie om een einde te maken aan staatloosheid in Nederland is een initiatief van:
Institute on Statelessness and Inclusion (ISI)
Het Institute on Statelessness and Inclusion (ISI) is een in Nederland gevestigde stichting die wereldwijd actief is om het recht op een nationaliteit voor iedereen te realiseren. ISI combineert onderzoek, onderwijs, voorlichting, advocacy en het bevorderen van samenwerkingsverbanden om deze missie na te streven. Op www.institutesi.org is informatie te vinden over de activiteiten van ISI. In het door ISI geschreven (kinder)boek ‘Het meisje dat haar land verloor’ vind je meer informatie over waar en waarom staatloosheid zich voordoet in de wereld. Dit boek is gratis te downloaden.
ASKV Steunpunt Vluchtelingen
Staatlozen zonder verblijfsvergunning kunnen bij het ASKV Steunpunt Vluchtelingen terecht voor informatie en juridisch advies, maatschappelijke begeleiding, en hulp bij (het starten van) verblijfsprocedures. Het ASKV werkt daarnaast aan de structurele verbetering van de positie van staatlozen in Nederland. Wij doen dit door middel van strategisch procederen, onderzoek, lobby, en campagne. Meer informatie over onze activiteiten is te vinden op www.askv.nl/staatloosheid.
UNHCR Nederland
UNHCR zet zich in om staatloosheid te voorkomen, staatlozen te identificeren en ze te beschermen, met als ultiem doel staatloosheid uit te bannen. Onze mensen werken met overheden samen aan de ratificatie en implementatie van het Verdrag tot Beperking der Staatloosheid van 1961, een verdrag dat ook Nederland heeft ondertekend en geratificeerd. In dit verdrag staat onder meer dat iedereen recht heeft op een nationaliteit. Lees meer hierover.