Wereldwijd: Miljoenen mensen zijn staatloos

Ze hebben geen paspoort en worden niet als staatsburger van een land erkend. Daardoor kunnen ze geen aanspraak maken op fundamentele mensenrechten. Dat betekent dat ze:

  • geen onderwijs kunnen volgen
  • niet mogen werken
  • geen toegang hebben tot medische zorg
  • niet kunnen reizen
  • niet kunnen trouwen
  • geen bankrekening kunnen openen
  • geen huis kunnen kopen

Staatloosheid in Nederland

In Nederland staan ongeveer 27.000 mensen geregistreerd als staatloos of ‘nationaliteit onbekend’. Daarbovenop is er nog een onbekend aantal mensen staatloos zonder verblijfsvergunning.

Meer dan 10 jaar nadat UNHCR opriep tot een procedure om staatloosheid vast te stellen werd in mei 2022 een wet aangenomen. Op 1 oktober 2023 is in Nederland deze ‘Wet vaststellingsprocedure staatloosheid’ in werking gegaan. Hiermee komt er eindelijk een procedure om staatloosheid vast te stellen, waardoor meer personen hun staatloosheid kunnen aantonen.

Dat deze procedure er eindelijk komt, ruim 11 jaar na ons rapport ‘Staatloosheid in Nederland’ is belangrijk, want het vaststellen van staatloosheid is een eerste stap naar het oplossen van staatloosheid in Nederland. Een staatloos persoon kan namelijk nadat diens staatloosheid is vastgesteld een vergunning tot verblijf indienen. Als deze wordt verleend kan de persoon na 3 jaar Nederlander worden. 

Lees alles over de vaststellingsprocedure

Hoe is het om als staatloze in Nederland te wonen? Zij vertellen hun verhaal

De rol van UNHCR

UNHCR zet zich in om staatloosheid te voorkomen, staatlozen te identificeren en ze te beschermen, met als ultiem doel om staatloosheid uit te bannen. Onze mensen werken met overheden samen aan de ratificatie en implementatie het Verdrag tot Beperking der Staatloosheid van 1961. Ook Nederland heeft dit verdrag ondertekend. In dit verdrag staat onder meer dat iedereen recht heeft op een nationaliteit.

In 2014 lanceerde UNHCR een campagne met als doel een einde te maken aan staatloosheid wereldwijd in tien jaar tijd: de IBelong campagne. Sinds de start van de IBelong-campagne hebben meer dan 400.000 staatlozen in 27 landen de nationaliteit verkregen. En tienduizenden mensen in Azië, Europa, Afrika en Amerika zijn op weg naar burgerschap, als gevolg van nieuw aangenomen wetswijzigingen. 

Veelgestelde vragen over staatloosheid

Staatloosheid one-pager

Rapport: Staatloosheid in Nederland

staatloosheid-in-nederland-1

Vluchtelingen

vluchtelingen

Staatlozen

A man collects rubbish at San Pedro de Macoris municipal dump. ; Tens of thousands of Dominicans of Haitian descent were deprived of their Dominican nationality following a 2013 ruling by the Constitutional Court of the Dominican Republic. UNHCR has appealed to the Dominican government to ensure that these people are not deported and is committed to working with the Dominican authorities to find a solution for them that guarantees protection of their human rights.

Binnenlands ontheemden

An Internally Displaced girl pumps water near her family's mud house in Minarets informal settlement in the center of Herat city. Families in this urban settlement fled their homes around the year 2000 for security reasons. ; Families settled in 2000, the provincial governor at the time gave permission to settle here but no formal documents were given. Recently the IDP's have been facing eviction threats.

Repatrianten

Asielzoekers

Mother with her son and daughter, from Iran seeking asylum in Austria, in a temporary family accommodation at Asfinag. The Asfinag centre is on the former site of a roadworks company, on the outskirts of Salzburg, a short distance from the border with Germany. Refugees and migrants arrive here directly by bus from the Slovenian border, brought by the Austrian authorities, and most will move on to Germany, and are accommodated in heated tents with camp beds and blankets. For those seeking asylum there are more permanent structures, with family groups separated from single males. Food is provided by volunteers three times a day. ; More than 643,000 refugees and migrants arrived in Europe via the Mediterranean sea this year, including 502,500 in Greece only. Many of the refugees and migrants are desperate to move quickly onwards to Western Europe, fearing that borders ahead of them will close. Although reception capacities have been stepped up the rising numbers has put the  Austrian reception system under strain. Many newcomers as well as transiting refugees and migrants are temporarily accommodated in sports- and music halls, former office buildings etc., with those wishing to stay waiting sometimes for weeks to get proper accommodation. With the winter approaching, aid has also been stepped up at the borders. At all border crossings where refugees are arriving or leaving – currently from Slovenia to Austria and from Austria to Germany – large heated tents which can hold up to a few thousand persons have been put up and NGOs, volunteers and authorities are providing basic services.

Bescherming van individuen