In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023 heeft UNHCR de partijprogramma’s van de verschillende politieke partijen naast elkaar gelegd. Wij hebben een makkelijk overzicht voor je gemaakt van hun standpunten over het asiel- en vluchtelingenbeleid. Bekijk deze samenvatting hier, en hoe UNHCR over deze punten denkt.
Standpunten politieke partijen over asiel- en vluchtelingenbeleid. © UNHCR
In dit overzicht zijn de partijen meegenomen die op moment van schrijven volgens de peilingen kans maken op één of meer zetels.
Sommige partijen pleiten voor een (tijdelijke) asielstop, het opzeggen van het VN-Vluchtelingenverdrag, of het maken van afspraken met landen als Rwanda om asielzoekers daarnaartoe te sturen om hun asielprocedure daar te doorlopen.
Zulke maatregelen zijn in de praktijk onuitvoerbaar en belangrijker nog, in strijd met internationale afspraken die Nederland heeft gemaakt. Een dergelijke afspraak tussen het Verenigd Koninkrijk en Rwanda is zelfs door het Europese Hof voor de Rechten van de Mens stopgezet. Een asielstop of het opzeggen van het VN-Vluchtelingenverdrag is ook niet realistisch. Het recht op asiel ligt namelijk verankerd in verschillende internationale, regionale verdragen, EU-regelgeving en de nationale wetgeving, wat een (tijdelijke) asielstop onuitvoerbaar maakt.
Teken UNHCR’s petitie: Iedereen heeft recht op een veilige plek
UNHCR vindt het onacceptabel dat asielzoekers in Nederland geen behoorlijke slaapplek kunnen krijgen. Deze situatie duurt nu al bijna twee jaar. Het is goed dat de overheid nu vooruitkijkt en naar oplossingen zoekt. De kwaliteit moet verbeterd worden en ook moet er meer aandacht komen voor de opvang van kwetsbare groepen, zoals alleenreizende kinderen.
UNHCR is voorstander van de ‘Wet taakstelling asielzoekers’, ook wel de Spreidingswet genoemd. Het is duidelijk geworden dat het huidige systeem waarbij gemeenten op vrijwillige basis opvangplekken aanbieden niet langer werkbaar is. Het grote voordeel van de Spreidingswet is vooral dat de opvang voorspelbaarder wordt voor alle betrokkenen, namelijk gemeenten en omwonenden, asielzoekers, en het Centraal Orgaan voor de Opvang van Asielzoekers (COA).
De wet biedt bovendien mogelijkheden voor kleinschaligere opvang, wat beter is voor de participatie en inclusie van vluchtelingen. Als gemeenten een vaste taak krijgen in de opvang van asielzoekers en vluchtelingen, kunnen opstoppingen en mensonterende situaties in Ter Apel en opvang in (crisis)noodopvanglocaties, waar de standaarden vaak ondermaats zijn, voorkomen worden.
UNHCR en VluchtelingenWerk Nederland deden samen eerder een aantal aanbevelingen voor een beter opvangsysteem, waarin de asielzoeker en vluchteling centraal staan: Opvang Nieuwe Stijl.
UNHCR maakt zich zorgen over de oplopende achterstanden bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Wachttijden in de asielprocedure kunnen momenteel oplopen tot meer dan twee jaar. Al die tijd verkeren asielzoekers in onzekerheid. Het lange wachten zorgt voor veel stress en kan een negatieve invloed hebben op de mentale gezondheid van asielzoekers. De lange wachttijden betekenen ook een langer verblijf in asielzoekerscentra of noodopvanglocaties en daarmee een valse start bij het opbouwen van een nieuw leven in Nederland en het leveren van een positieve bijdrage aan de Nederlandse maatschappij.
Per 1 juli 2023 waren er meer dan 30.000 asielaanvragen waar de IND nog over moet beslissen. Ongeveer de helft van deze mensen wacht al tussen de zes en vijftien maanden op een beslissing. Daarnaast zijn er nog eens meer dan 30.000 gezinsherenigingsaanvragen van vluchtelingen waar nog over besloten moet worden. Ook daar wacht de helft van de aanvragers al tussen de zes en vijftien maanden op een beslissing van de IND.
Door de lange wachttijden in de asielprocedure duurt het ook langer voordat vluchtelingen met een verblijfsvergunning een nareisaanvraag kunnen doen. Daarbij komt dat de achterstanden en wachttijden in de gezinsherenigingsprocedure zelf ook oplopen. Vluchtelingen in Nederland blijven hierdoor nog langer gescheiden van hun gezin. En gezinnen horen samen te zijn.
Door de lange wachttijden in de asielprocedure en het vervolgens lange wachten op een woning, verblijven vluchtelingen soms jaren in verschillende asielzoekerscentra door heel Nederland. Dit bemoeilijkt hun participatie en inclusie in de Nederlandse samenleving. Integratielessen, zoals taallessen, kunnen nog niet volledig gevolgd worden in de (crisis)noodopvang. Toegang tot de arbeidsmarkt, een belangrijk middel voor integratie, wordt moeilijker voor vluchtelingen omdat zij veel verplaatsen tussen opvangcentra en moeite hebben met het verkrijgen van een BSN-nummer. UNHCR roept op om deze onnodige barrières voor integratie te doorbreken en vluchtelingen en kansrijke asielzoekers zo snel mogelijk mee te laten doen in de Nederlandse samenleving.
75 procent van alle vluchtelingen wordt opgevangen in lage- en midden inkomenslanden. Vaak hebben die landen zo hun eigen problemen. Om die landen tegemoet te komen en ervoor te zorgen dat het draagvlak voor opvang in die landen ook behouden blijft, moet er naast blijvend investeren in opvang en bescherming in de regio ook worden ingezet op het openen van legale routes voor vluchtelingen om naar Nederland te komen. Denk aan werkvisa, studievisa, humanitaire visa en sponsorprogramma’s.
Ook zou het aantal plekken voor hervestiging moeten worden opgehoogd en de procedures voor gezinshereniging moeten worden bespoedigd. Dit voorkomt dat mensen smokkelaars in de arm nemen of slachtoffer worden van mensenhandel en uitbuiting.
Bovendien moet het recht op asiel gehandhaafd blijven. Het afschuiven van de verantwoordelijkheid voor het afhandelen van asielaanvragen door andere landen (externalisatie), in het bijzonder naar landen buiten Europa, mag niet verward worden met opvang in de regio. Nederland heeft het Vluchtelingenverdrag ondertekend en moet een voorbeeld zijn voor andere landen.
Deel op Facebook Deel op Twitter
