UNHCR, de VN-vluchtelingenorganisatie, maakt zich grote zorgen over de toenemende risico’s waarmee Afghanen worden geconfronteerd die naar buurlanden willen vluchten. De situatie in Afghanistan blijft verslechteren.
Een ontheemde Afghaanse vader en drie van zijn kinderen in hun tijdelijke huis in Kariz-e-Meer, aan de rand van Kaboel. Het gezin vluchtte in mei 2021 uit het noorden van Kunduz nadat hun huis tijdens gevechten was verwoest. © UNHCR/Andrew McConnell
Door Indrika Ratwatte, directeur van UNHCR’s Regionale Kantoor voor Azië en het Stille Oceaangebied
De landgrenzen van Afghanistan met Pakistan en Iran zijn in de meeste gevallen alleen open voor mensen met de vereiste paspoorten en visa. Een klein aantal medische gevallen mag bij wijze van uitzondering Pakistan zonder documenten binnenkomen. De landgrenzen van Tadzjikistan en Oezbekistan zijn volledig gesloten voor Afghanen.
De gevaren van asielzoekers die Afghanistan niet kunnen ontvluchten zijn groot en in sommige gevallen levensbedreigend. Over de hele wereld beschikken velen die gedwongen zijn te vluchten niet over de benodigde reistoestemmingen en documenten die normaal gesproken nodig zouden zijn. Hoewel alle landen het recht hebben om hun grenzen te reguleren, moeten er uitzonderingen worden gemaakt voor mensen die veiligheid zoeken. Hen toestaan een land binnen te komen, zelfs zonder papieren, om dergelijke gevaren te vermijden, is een levensreddend humanitair gebaar en de hoeksteen van het internationale asielstelsel.
Zelfs vóór de huidige humanitaire crisis staken duizenden Afghanen dagelijks de oversteek naar Pakistan en Iran, voornamelijk voor handelsdoeleinden, medische zorg of om familieleden te zien. De meeste bewegingen waren tijdelijk en mensen keerden na korte tijd terug naar Afghanistan.
Sinds augustus heeft UNHCR echter steeds meer Afghanen in de buurlanden ontvangen die onze kantoren en partners hebben benaderd en aangegeven van plan te zijn asiel aan te vragen. Anderen die nog in Afghanistan zijn, melden dat ze de buurlanden hopen te bereiken om toegang te krijgen tot internationale bescherming.
Beperkingen voor het onderwijs van meisjes, op de beweging van vrouwen en het vermogen om te werken blijven het dagelijkse leven van zeker de helft van de Afghaanse bevolking belemmeren, en staan humanitaire hulp in de weg. Het doelwit van religieuze en etnische minderheden, evenals de intimidatie en moord op mensenrechtenactivisten, benadrukken de levensbedreigende risico’s waarmee veel Afghanen worden geconfronteerd. Economische achteruitgang en wijdverbreide honger in Afghanistan kunnen duizenden anderen ertoe dwingen het land te verlaten om te overleven.
Hoewel de officiële grenzen voor de overgrote meerderheid van de Afghanen gesloten blijven, is UNHCR op de hoogte van asielzoekers die via niet-officiële routes buurlanden binnenkomen. Velen die Iran binnenkomen, melden dat ze de hulp van smokkelaars hebben gezocht om Afghanistan te verlaten. Ze vertelden dat ze tijdens hun reis werden blootgesteld aan ernstige beschermingsrisico’s, waaronder afpersing, afranselingen en ander geweld, met name tegen vrouwen en meisjes.
Sinds augustus zijn ook de deportaties van Afghanen uit Pakistan, Iran en Tadzjikistan geëscaleerd, in strijd met het advies van UNHCR om hen niet terug te sturen. Lokale media die de Iraanse autoriteiten citeren, melden dat er elke dag zo’n 5.000 Afghanen aankomen in Iran. Tegelijkertijd schat UNHCR dat tussen augustus en november dagelijks gemiddeld 3.000 Afghanen vanuit Iran naar Afghanistan zijn gedeporteerd.
In Pakistan werden in september en oktober deportaties van zo’n 1.800 Afghanen gemeld. UNHCR maakt zich ook ernstige zorgen over de deportatie van drieëntwintig Afghaanse asielzoekers, waaronder vrouwen en kinderen, uit Tadzjikistan in de afgelopen maand.
We roepen de autoriteiten van alle landen op om de gedwongen terugkeer van Afghanen, van wie velen mogelijk vluchtelingenbescherming nodig hebben, onmiddellijk te staken.
Of Afghanen die buurlanden binnenkomen al dan niet behoefte hebben aan internationale bescherming, kan alleen worden besloten door middel van een eerlijke beoordeling van de vluchtelingenstatus. De betreffende nationale autoriteiten hebben nog geen toegankelijk asielsysteem ingevoerd voor pas aangekomen Afghanen. Het is daardoor niet mogelijk om te beoordelen of teruggestuurde Afghanen risico lopen op vervolging en mensenrechtenschendingen in Afghanistan. Gedwongen terugkeer in deze omstandigheden kan in strijd zijn met het beginsel van non-refoulement en een ernstige schending van het internationaal recht vormen.
UNHCR roept alle landen die Afghaanse nieuwkomers ontvangen op om hun grenzen open te houden voor mensen die internationale bescherming nodig hebben. Een onvermogen om toevlucht te zoeken kan ontelbare burgerlevens op het spel zetten. UNHCR staat klaar om de nationale autoriteiten te helpen de humanitaire hulp op te schalen en waar nodig toegankelijke en efficiënte asielstelsels te ondersteunen.
Deel op Facebook Deel op Twitter
