Terwijl de ergste humanitaire crisis ter wereld woedt, vormen vrouwen en kinderen driekwart van de vier miljoen mensen die hun huis moeten verlaten, waardoor ze een groter risico lopen.
Een alleenstaande moeder zit buiten haar onderkomen in een nederzetting voor ontheemden in de stad Ibb, Jemen. © UNHCR/Rakan Al-Badan
Op een klein stukje land aan de rand van Hudaydah, de belangrijkste haven van Jemen aan de Rode Zee, probeert de 38-jarige Nabiha haar leven weer op te bouwen. Nabiha is moeder van drie kinderen, weduwe geworden in de begindagen van het conflict, en meerdere keren ontheemd geraakt door gevechten. Nu bouwt ze een huis waarvan ze hoopt dat het de stabiliteit zal herstellen die haar familie heeft verloren.
Nabiha en haar gezin komen uit Al-Mokha, een stad 185 kilometer langs de kust die beroemd is om zijn historische koffiehandel. In 2015 vluchtte Nabiha met haar moeder, broer, dochter en twee zonen naar Hudaydah, nadat haar man was omgekomen bij een explosie terwijl hij aan het werk was.
“Hij werd met spoed naar het ziekenhuis gebracht, maar na een strijd van een week tussen leven en dood stierf hij”, zei Nabiha. “Het was een ontzettend moeilijke tijd voor ons. Ik was bang dat mijn kinderen ook zouden sterven… als we daar zouden blijven. Daarom besloot ik te vertrekken.”
Nadat ze het grootste deel van haar spaargeld had uitgegeven aan het huren van woonruimte in Hudaydah, werd Nabiha opnieuw opgeschrikt door hevige gevechten eind 2017. Het geweld heeft meer dan 2.900 burgers gedood en meer dan 6.600 huizen, 33 scholen en 43 wegen en bruggen verwoest. Hierdoor werd Hudaydah één van de zwaarst getroffen steden in Jemen na zes jaar conflict.
“Overal om ons heen werden families gedood.”
Zonder de middelen om te vertrekken en ergens anders opnieuw te beginnen, had Nabiha geen andere keuze dan in de stad te blijven. Terwijl de frontlinies verschoven vluchtte Nabiha met haar gezin van de ene plek naar de andere.
“Ik woonde heel dicht bij de gevechten. Ik moest naar een ander gebied verhuizen want overal om ons heen kwamen families vast te zitten door het geweld. We zijn drie keer van de ene buurt naar de andere verhuisd om kogels en luchtaanvallen te ontlopen”, zegt Nabiha.
Sinds 2015 zijn meer dan 20.000 burgerslachtoffers en gewonden geregistreerd en zijn meer dan 4 miljoen mensen gedwongen te vluchten binnen de landsgrenzen. Driekwart van de ontheemde Jemenieten zijn vrouwen en kinderen. En bij één op de vier ontheemde gezinnen is een vrouw de kostwinner.
In een patriarchale samenleving als Jemen, waar sociaal-culturele normen het leven van vrouwen vaak bepalen, heeft het conflict het risico op uitbuiting en misbruik vergroot.
Om haar gezin te onderhouden, werkt Nabiha af en toe als huishoudster. Ook gebruikt ze de basisvaardigheden die ze heeft geleerd van overleden echtgenoot – hij was verpleger in een privéziekenhuis – in ploegendiensten in lokale privéklinieken. Zo geeft Nabiha patiënten zelf injecties, eerste hulp en meet ze hun bloeddruk.
Het nieuws over haar vaardigheden verspreidde zich ook snel onder haar buren, die haar om hulp kwamen vragen en haar liefkozend ‘dokter’ noemden. Het land kampt met een ernstig tekort aan opgeleid medisch personeel en slechts de helft van de gezondheidsfaciliteiten is operationeel.
Met haar werkzaamheden verdient Nabiha 250-500 Jemenitische rial (US$ 2-4) per dag. Het weinige geld dat ze verdient, is vaak onvoldoende om in de basisbehoeften van haar gezin te voorzien. Hun dieet bestaat bijna volledig uit rijst en bonen. Vaak hebben ze net genoeg voor één goede maaltijd per dag, waarbij Nabiha die soms zelfs overslaat, zodat haar kinderen meer te eten hebben.
Dit soort overlevingsstrategieën zijn gemeengoed geworden naarmate de hongersnood in Jemen is verergerd. Ontheemde gezinnen hebben vier keer meer kans dan andere Jemenieten om te lijden onder voedselonzekerheid. Volgens schattingen zijn ongeveer 2,6 miljoen ontheemden in het land slechts één stap verwijderd van hongersnood.
Nabiha heeft ook cash assistance ontvangen van UNHCR. Deze vorm van hulp wordt aan de meest kwetsbare mensen in Jemen geboden.
In de afgelopen twee jaar zijn de behoeften van mensen toegenomen door het aanhoudende geweld en de hongersnood. Het cash assistance van UNHCR is in deze tijd uitgegroeid tot één van de vijf grootste ter wereld, waarbij jaarlijks meer dan een miljoen mensen worden geholpen. Deze hulp is nóg belangrijker voor de tweederde van de ontheemde Jemenitische families die, in tegenstelling tot die van Nabiha, geen enkele vorm van inkomen hebben.
“Ik wil een beter leven voor hen.”
Dankzij de hulp die ze ontving, de lening en het gebruik van haar laatste spaargeld, kon Nabiha het land kopen. Ze is nu bezig is met het bouwen van een duurzaam huis voor haar gezin, ver van de gebieden waar voortdurend wordt gevochten.
“Het is ver van de stad en dicht bij een vuilnisbelt, maar het is beter dan huren”, zegt Nabiha. “Voor die tijd betaalde ik huur maar soms had ik niet genoeg geld om te betalen. De huisbaas dreigde ons toen uit huis te zetten. Soms kon ik niet slapen omdat ik nadacht over hoe ik het geld voor de huur moest beheren.”
Voorlopig bestaat het huis uit slechts één ruimte met een tijdelijk dak dat lekt als het regent. Toch heeft Nabiha hoop op een betere toekomst. Ondanks hun voortdurende ontberingen en de uitdaging om met weinig geld een huis te bouwen, hoopt Nabiha haar kinderen een goede opleiding te geven en daarmee de kans om hun dromen te verwezenlijken.
“Mijn dochter wil apotheker worden, één van mijn jongens wil dokter worden en de tweede wil in de media werken”, vertelt Nabiha trots. “Ik wil dat mijn kinderen onafhankelijk zijn. Ze zijn erg goed op school. Ik wil dat ze op zichzelf kunnen vertrouwen als ik sterf. Ik wil een beter leven voor hen. Beter dan de mijne.”
Wil je mensen in Jemen helpen? Doneer dan vandaag nog.
Deel op Facebook Deel op Twitter
