Veelgestelde vragen over asielzoekers

Een asielzoeker is iemand die asiel heeft aangevraagd. Hij of zij vraagt om bescherming als vluchteling en wacht op de beslissing van de overheid. Zolang de asielprocedure loopt, hebben asielzoekers het recht om in het land te blijven. 

Mensen die na het doorlopen van de asielprocedure niet in aanmerking komen voor bescherming als vluchteling, hebben geen recht op verblijf in Nederland. Zij kunnen worden uitgezet naar hun land van herkomst.

In 2023 vroegen 38.377 mensen voor het eerst asiel aan in Nederland. Dit is een lichte stijging ten opzichte van 2022 (35.535 eerste asielaanvragen).

Daarnaast deden 1.390 mensen een herhaalde asielaanvraag. Dit zijn mensen die, na een afwijzing van hun asielaanvraag, opnieuw een aanvraag indien, bijvoorbeeld omdat er iets gewijzigd is in hun persoonlijke situatie of in hun land van herkomst. Het aantal herhaalde asielaanvragen lag in 2023 lager dan in 2022 (1.529 mensen).

Daarnaast vroegen er in 2023 5.804 alleenstaande kinderen asiel aan in Nederland. In 2022 waren dit er 4.207.

Veruit de meeste mensen die in 2023 asiel aanvroegen in Nederland zijn afkomstig uit Syrië. Daarna volgen mensen uit Turkije en Jemen.

De meeste alleenstaande kinderen die asiel aanvroegen in 2023 kwamen uit Syrië, Eritrea en Somalië.

Bekijk meer data op unhcr.nl.cijfers.

Asielzoekers worden ondergebracht in asielzoekerscentra (AZC’s). Deze AZC’s worden beheerd door het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers (COA). Het zijn open opvangstructuren, wat betekent dat wie er verblijft zich vrij in en uit het centrum mag begeven. Naast eten, onderdak en een dagtoelage, krijgen asielzoekers ook toegang tot juridische bijstand en andere diensten (zoals een tolk of in het geval van alleenstaande kinderen een voogd). Indien nodig, krijgen ze medische en psychologische ondersteuning. 

Onder de mensen die asiel aanvragen zitten ook economische migranten. Er bestaat echter niet zoiets als een nep-asielzoeker, illegale asielzoeker of asielmigrant. Het is een mensenrecht om asiel aan te vragen.

Asielzoekers zijn geregistreerd bij de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) en verblijven legaal in Nederland tijdens de behandeling van hun asielaanvraag. 

Vaak moeten mensen plotseling vluchten, waarbij ze paspoorten en andere reisdocumenten kwijtraken of achterlaten. Ook kunnen documenten zijn ingenomen door de autoriteiten in het land van herkomst. Visavereisten in Nederland zijn streng. Reizen per vliegtuig is bijvoorbeeld vaak niet mogelijk voor vluchtelingen, omdat vliegtuigmaatschappijen verplicht zijn om mensen zonder visum te weigeren.

Om deze redenen komt het voor dat asielzoekers het land irregulier binnenkomen of binnengesmokkeld worden. Maar zelfs als dit het geval is, maakt dit hen niet illegaal, althans als ze zich na hun aankomst registreren bij de IND.

Vluchtelingen kunnen na vijf jaar wettelijk en onafgebroken verblijf in Nederland voor naturalisatie in aanmerking komen. Via dit proces kunnen ze de Nederlandse nationaliteit verkrijgen. Een van de vereisten is dat ze taallessen en inburgeringscursussen met succes hebben afgerond. Staatlozen kunnen na drie jaar legaal verblijf in Nederland voor naturalisatie in aanmerking komen.

Terug naar de begrippenlijst