IOM en UNHCR roepen op tot urgente maatregelen na grootste geregistreerde bootramp voor de kust van Libië in 2020

Zo’n 37 overlevenden – voornamelijk uit Senegal, Mali, Tsjaad en Ghana – werden gered door lokale vissers en later gedetineerd bij het ontschepen. Ze rapporteerden aan IOM-personeel dat 45 anderen, waaronder vijf kinderen, het leven lieten toen de motor van het schip explodeerde voor de kust van Zwara.

De twee organisaties roepen op tot een nieuwe benadering van de situatie na dit tragische incident in de Middellandse Zee. Het is dringend nodig om de huidige zoek- en reddingscapaciteit te versterken om te kunnen reageren op noodoproepen.

Er is nog steeds geen EU-opsporings- en reddingsprogramma. We vrezen dat zonder meer zoek- en reddingscapaciteit, er risico bestaat op een nieuwe ramp, waarbij veel mensenlevens verloren kunnen gaan in het centrale Middellandse Zeegebied.

Ngo-schepen hebben een cruciale rol gespeeld bij het redden van levens op zee, terwijl de inspanningen van Europese landen afnamen. De humanitaire noodzaak om levens te redden mag niet worden belemmerd en beperkingen op hun werk moeten snel worden opgeheven.

UNHCR en IOM zijn ernstig bezorgd over de recente vertragingen van redding en ontscheping. We dringen er bij staten op aan om snel op deze incidenten te reageren en systematisch te voorzien in een veilige haven voor mensen die op zee worden gered. De vertragingen van de afgelopen maanden en het niet verlenen van hulp zijn onaanvaardbaar en brengen levens in gevaar. Als commerciële vaartuigen het meest dichtbij zijn en in staat zijn om een ​​reddingsactie uit te voeren, moeten ze onmiddellijk een veilige haven krijgen om de geredde passagiers van boord te laten gaan. Ze mogen niet de instructie krijgen om mensen terug te sturen naar Libië, waar zij risico’s lopen door het aanhoudende conflict, op ernstige schendingen van mensenrechten en op willekeurige detentie na ontscheping.

De verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van reddingsacties wordt steeds meer genomen door Libische staatsschepen, wat ertoe heeft geleid dat tot dusver in 2020 meer dan 7.000 mensen zijn teruggestuurd naar Libië. Zonder de garantie dat niemand wordt gedetineerd, mishandeld of onderworpen aan mensenrechtenschendingen, moet de ondersteuning aan Libische zoek- en reddingsoperaties worden heroverwogen. De verantwoordelijkheden voor opsporing en redding moeten opnieuw worden gedefinieerd.

Tot dusver zijn dit jaar minstens 302 migranten en vluchtelingen op deze route omgekomen. Volgens het Missing Migrants Project van IOM en UNHCR is het huidige geschatte aantal dodelijke slachtoffers waarschijnlijk veel hoger.

IOM en UNHCR erkennen de voortdurende uitdagingen van aankomsten op zee. We verwelkomen de inspanningen van landen aan de mediterrane kust om geredde vluchtelingen en migranten te blijven ontvangen. In de context van de COVID-19-pandemie heeft twee derde van de Europese landen manieren gevonden om hun grenzen effectief te beheren en tegelijkertijd asielzoekers toegang te verlenen tot hun grondgebied. Medische onderzoeken aan de grens, gezondheidscertificering of tijdelijke quarantaine bij aankomst zijn enkele van de maatregelen die door een aantal Europese en andere landen zijn genomen. De pandemie mag niet worden gebruikt als excuus om mensen de toegang tot internationale bescherming te ontzeggen.

Meer dan 17.000 mensen zijn dit jaar per boot vanuit Libië en Tunesië in Italië en Malta aangekomen, een verdrievoudiging ten opzichte van 2019. Het aantal is echter drastisch gedaald in vergelijking met jaren vóór 2019, en is beheersbaar als er politieke wil en EU-solidariteit is met de Europese kuststaten. We herhalen de dringende noodzaak om verder te gaan dan ad-hocregelingen, naar een sneller en beter voorspelbaar ontschepingsmechanisme.

Door de instabiliteit en het gebrek aan veiligheid in Libië kunnen smokkelaars, mensenhandelaars en criminelen vaak straffeloos optreden als ze jagen op kwetsbare migranten en vluchtelingen.

UNHCR en IOM roepen de Libische autoriteiten op om harde maatregelen te nemen tegen smokkelaars en mensenhandelaars. De internationale gemeenschap zou deze inspanningen moeten ondersteunen en meer steun moeten verlenen aan de autoriteiten in hun strijd tegen mensenhandelnetwerken.