Aanbevelingen voor de EU om vluchtelingen te beschermen, tijdens en na de pandemie

“Het virus kent geen grenzen en heeft gevolgen voor iedereen, maar specifieke bevolkingsgroepen, waaronder mensen die gedwongen op de vlucht zijn, lopen een hoger risico,” aldus Gonzalo Vargas Llosa, Regional Representative voor UNHCR in Brussel. “Via zowel politieke als financiële steun kan de EU helpen deze globale crisis onder controle te krijgen en vluchtelingen daarbij beter te beschermen.”

Het virus kan enkel een halt worden toegeroepen wanneer iedereen beschermd is. Dat betekent dat internationale standaarden en wetten ook tijdens de pandemie moeten worden nageleefd, en dat er lessen moeten worden getrokken uit de opgedane ervaring. Zo kan ook op lange termijn een daadkrachtig en verantwoord EU-beleid voor migratie en asiel gegarandeerd worden.

UNHCR roept de EU op om de toegang tot asiel ook in deze moeilijke tijden te verzekeren. Een werkbaar en duurzaam asielsysteem op basis van:

• Eerlijke en snelle asielprocedures om te bepalen wie internationale bescherming nodig heeft en wie niet, overeenkomstig met wettelijke bepalingen; en
• Solidariteit met EU-lidstaten die een onevenredig groot aantal asielaanvragen ontvangen. Het is de hoogste tijd dat de EU een mechanisme in werking stelt voor het ontschepen en hervestigen van op zee geredde personen. Levens redden en mensen beschermen moet hierbij altijd centraal staan.

UNHCR is zich er van bewust dat de uitdagingen van de COVID-19-pandemie groot zijn, maar ziet ook dat goede voorbeelden in de hele EU het bewijs zijn dat bescherming van de volksgezondheid de toegang tot grondgebied en asiel niet uitsluit. Daarbij zijn quarantaines en gezondheidscontroles onmisbaar. UNHCR heeft deze goede praktijken gebundeld en deze samen met verdere praktische aanbevelingen aan de EU-landen voorgelegd. Het is belangrijker dan ooit om nationale asielsystemen en -procedures te versterken en de toegang tot oplossingen open te houden, onder meer door middel van hervestiging.

“In een tijd waarin we allemaal, zowel wereldwijd als binnen de EU, worstelen met onzekerheid en verandering, moet de toegang tot de grondrechten, met inbegrip van asiel, een prioriteit blijven,” aldus Vargas Llosa. “We hebben gezien dat bescherming zelfs tijdens een pandemie mogelijk blijft, en de positieve oplossingen die de EU al heeft getoond, moeten de leidraad vormen voor de reacties op gedwongen ontheemding op lange termijn.”

85% van de vluchtelingen in de wereld verblijft in ontwikkelingslanden waar de gezondheidsstelsels al overbelast en onderbezet zijn. Dat maakt de behoefte aan verdere en flexibele financiering groot, om gastlanden en mensen op de vlucht te steunen. Ontwikkelingshulp en samenwerking zijn van essentieel belang, zodat vluchtelingen kunnen worden opgenomen in nationale systemen (met toegang tot gezondheidszorg, onderwijs, enz.) en vangnetten. Dit is nodig om de sociaaleconomische gevolgen van COVID-19 te beperken en om ervoor te zorgen dat vluchtelingen niet alleen overleven, maar ook kunnen openbloeien.

UNHCR blijft bereid het Duitse voorzitterschap, de EU en de lidstaten te steunen om de solidariteit met vluchtelingen en de landen die hen in de EU en de rest van de wereld opvangen, tijdens en na de pandemie te versterken. De COVID-19-crisis vraagt om een doeltreffende en wereldwijde respons, die niemand achterlaat.