UNHCR roept dringend op tot actie om een einde te maken aan de alarmerende omstandigheden op de Egeïsche eilanden

Een Afghaanse asielzoeker en haar dochter steken een geul met afval over in een geïmproviseerd kamp op het Griekse eiland Lesbos, november 2019. © UNHCR/Achilleas Zavallis

UNHCR heeft de Griekse regering opgeroepen om noodmaatregelen te nemen om haar plannen om een ​​groter aantal asielzoekers over te brengen naar geschikte accommodatie op het vasteland te bespoedigen. Meer dan 36.000 asielzoekers verblijven nu in opvangcentra op vijf eilanden waar oorspronkelijk plek was voor 5.400 mensen.

Griekenland is genereus en medelevend geweest ten opzichte van vluchtelingen, ondanks een zeer complexe en moeilijke situatie, en de Oost-Egeïsche eilanden dragen een zeer onevenredige last en verantwoordelijkheid. Het is van cruciaal belang dat andere regio’s in Griekenland hun solidariteit opvoeren om de druk te helpen verlichten door overgedragen asielzoekers te ontvangen en opvangplaatsen te creëren. Europese middelen, capaciteit en solidariteit zijn ook nodig om de respons van Griekenland te stimuleren.

Op Samos verblijven 6.782 mensen in een centrum dat ontworpen is voor 660 mensen. Anderen bevinden zich in tijdelijke accommodatie op omliggende velden op een steile helling. In kamp Moria op Lesbos zitten 18.342 mensen in een faciliteit bedoeld voor 2.200 mensen, en anderen verblijven in aangrenzende olijfgaarden.

Opvangcentra op Chios, Kos en Leros zijn ook overvol. De meerderheid van asielzoekers en migranten bestaat uit gezinnen. Een derde bestaat uit kinderen, de meeste jonger dan twaalf jaar.

Duizenden vrouwen, mannen en kinderen die momenteel in kleine tenten wonen, worden blootgesteld aan kou en regen met weinig of geen toegang tot verwarming, elektriciteit of warm water. Hygiëne- en sanitaire omstandigheden zijn niet veilig. Gezondheidsproblemen nemen toe. Ondanks de toewijding van medische professionals en vrijwilligers, kunnen velen geen arts bezoeken, omdat er te weinig medisch personeel is in de opvangcentra en lokale ziekenhuizen.

De spanningen liepen hoog op op Lesbos eerder deze week. Asielzoekers werden tijden hun protesten geconfronteerd met politie. Door de moeilijke omstandigheden en het lange wachten op asielprocedures zijn asielzoekers angstig. De afgelopen weken hebben ook lokale gemeenschappen geprotesteerd en om dringende actie gevraagd om de druk van de eilanden te verlichten.

Het vertrouwen van lokale gemeenschappen moet worden herwonnen door middel van daadkrachtige en gecoördineerde overheidsmaatregelen, die worden ondersteund door de Europese Unie.

Oplossingen voor de langere termijn en verbetering van de omstandigheden op de eilanden zijn noodzakelijk, maar zullen alleen mogelijk zijn zodra de overvolle centra worden ontlast. UNHCR blijft klaar staan om te helpen bij overplaatsingen van de eilanden naar het Griekse vasteland en bij het vinden van snelle manieren om de opvangcapaciteit uit te breiden. UNHCR doet een beroep op de Europese landen om relocatie plaatsen aan te bieden voor minderjarigen en andere kwetsbare personen, en om de overdracht van kinderen die in aanmerking komen voor gezinshereniging te versnellen.

Bijna 2.000 kinderen zonder ouders of familieleden in Griekenland lopen risico in opvangcentra op het eiland. Zo’n 5.300 alleenstaande minderjarigen bevinden zich nu in Griekenland en slechts minder dan een kwart zit in opvangcentra die geschikt zijn voor hun leeftijd.

Het asielstelsel van Griekenland is overbelast met een achterstand van bijna 90.000 zaken. De inspanningen van de overheid om de asielprocedures te herzien en te versnellen, moeten aan de normen voldoen. De meeste asielzoekers in Griekenland zijn vluchtelingen en hebben waarschijnlijk internationale bescherming nodig.

UNHCR verwelkomt de oprichting van een speciaal ministerie, het Ministerie van Migratie en Asiel, om de capaciteit van de regering te versterken. De aangekondigde verhoging van de capaciteit van de Griekse asieldienst en de verdubbeling van het personeel van het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken zouden moeten helpen de substantiële achterstand van asielzaken aan te pakken. Het is absoluut noodzakelijk dat alle overheidsinstellingen nu samenwerken om deze problemen op te lossen. NGO’s die een cruciale rol in Griekenland spelen, moeten bij de aanpak worden betrokken.

Het aantal aankomsten in Griekenland is slechts een fractie van 2015 en 2016, toen een miljoen mensen de kust bereikten. Maar met ongeveer 59.000 aankomsten over zee in 2019, in combinatie met langdurige asielprocedures, heeft dit geleid tot een sterke verslechtering van de omstandigheden. Het is van cruciaal belang dat de EU-lidstaten hun solidariteit tonen en helpen de druk op Griekenland te verlichten door asielzoekers over te nemen.

UNHCR staat klaar om Griekenland te ondersteunen en oplossingen te vinden om deze complexe situatie aan te pakken.