De voorgestelde maatregelen in het regeerprogramma van Kabinet-Schoof op het gebied van asiel dragen niet bij aan het verbeteren van de huidige situatie in het asielsysteem. Bekijk hier UNHCR’s reactie.
© UNHCR Nederland
De voorgestelde maatregelen in het regeerprogramma op het gebied van asiel dragen niet bij aan het verbeteren van de huidige situatie in het asielsysteem. In tegendeel; ze leiden zeer waarschijnlijk tot een verslechtering van de huidige situatie en tot een onmenselijke behandeling van asielzoekers. Wachttijden in asiel- en gezinsherenigingsprocedures zullen toenemen, waardoor de opvangcapaciteit verder wordt overbelast. Opvangcapaciteit zal nog schaarser worden, met als gevolg dat er duurdere noodopvangfaciliteiten moeten worden opgezet. Dergelijke maatregelen zijn niet alleen in strijd met fundamentele mensenrechten, maar met het internationale en EU-recht, waaronder het onlangs aangenomen EU-Asiel en Migratiepact.
Het is in ieders belang dat er duurzame oplossingen voor vluchtelingen worden gevonden – op nationaal, regionaal en internationaal niveau. Oplossingen om het asielsysteem opnieuw vorm te geven en effectiever en eerlijker te maken bestaan, en worden onder meer geboden in het EU Asiel en Migratiepact. De overheid moet doorgaan met de implementatie van de Spreidingswet en voldoende financiering verstrekken aan de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en het Centraal Orgaan voor de Opvang van Asielzoekers (COA) om een efficiënte asielprocedure en adequate opvang te garanderen.
De huidige situatie wordt door het kabinet nog steeds gezien als een asielcrisis, waarvoor het een ‘asielnoodmaatregelenwet’ in het leven wil roepen. UNHCR vindt dit niet gerechtvaardigd: de cijfers laten een ander beeld zien. Nederland ontvangt niet veel meer asielzoekers dan het EU-gemiddelde en het aantal asielzoekers dat naar Nederland komt is de afgelopen jaren relatief stabiel gebleven. Het aantal asielaanvragen is nog steeds lager dan in 2015, toen er meer dan 43.000 asielaanvragen werden ingediend en er geen asielcrisis werd uitgeroepen. Het aantal mensen dat asiel aanvraagt in Nederland is beheersbaar met concrete en uitvoerbare maatregelen en voldoende stabiele financiering voor uitvoerende instanties zoals het COA, de IND en gemeenten.
Bovendien schuurt het uitroepen van een asielcrisis met het onlangs aangenomen EU-pact inzake Asiel en Migratie. Het Pact eist dat de regering eerst bewijst dat de situatie wordt veroorzaakt door een externe onvoorzienbare uitzonderlijke factor of een uitzonderlijke situatie van massale aankomsten, en dat er voldoende is gedaan om het asielsysteem op orde te brengen voordat er een asielcrisis kan worden uitgeroepen. Dit kan in de huidige situatie niet worden aangetoond.
Het is onvoorstelbaar dat Nederland heeft besloten om het aantal plekken voor hervestigde vluchtelingen terug te brengen van 500 naar 200 per jaar. Hervestiging redt levens! Het biedt bescherming aan vluchtelingen die niet veilig zijn of onherstelbare schade dreigen op te lopen in het land waar ze in eerste instantie naartoe gevlucht zijn.
Het aantal vluchtelingen dat in aanmerking komt voor hervestiging is groot en is vele malen groter dan het aantal beschikbare hervestigingsplaatsen wereldwijd. Het besluit om het aantal hervestigingsplaatsen aanzienlijk te verminderen staat haaks op de afspraak van de Europese Unie om de verantwoordelijkheid te blijven delen met landen in de regio die daar de meeste vluchtelingen opvangen, door vluchtelingen in de meest kwetsbare situaties te hervestigen naar Europa en naar Nederland in het bijzonder.
Nederland is al tientallen jaren een vaste partner van UNHCR en hervestigt 500 vluchtelingen per jaar. Veel vluchtelingen uit Bhutan, Eritrea, Irak, Myanmar, Somalië, Soedan, Syrië, Vietnam en vele andere landen hebben al de kans gekregen om in Nederland hun leven weer op te bouwen. UNHCR roept Nederland op om het aantal hervestigingsplaatsen niet te verminderen en vluchtelingen deze levensreddende oplossing te blijven bieden.
De huidige uitdagingen met betrekking tot opvangcapaciteit kunnen worden opgelost door te zorgen voor meer steun voor implementatie van de Spreidingswet. Implementatie van deze wet zal asielzoekers eerlijk verdelen over alle gemeenten en het opvangsysteem flexibeler en duurzaam maken. Het intrekken van deze wet zal de druk op de opvang alleen maar vergroten, inclusief op het aanmeldcentrum in Ter Apel, dat zijn capaciteit al lange tijd overschrijdt. Dit leidt tot onwaardige en onmenselijke omstandigheden. Ook zullen nieuwe dure noodopvanglocaties moeten worden geopend, die op de langere termijn ontoereikende opvangomstandigheden bieden en tot ondermaatse situaties leiden.
Bovendien hebben veel gemeenten aangegeven dat ze de Spreidingswet verwelkomen, vooral omdat die het openen van kleinere en beter beheersbare opvangcentra mogelijk maakt. Er is ook meer publieke en gemeentelijke steun voor kleinere opvanglocaties. Implementatie van de wet kan de broodnodige stabiliteit en duidelijkheid terugbrengen in de opvang.
Nederland heeft de plicht om asielzoekers en vluchtelingen op een humane manier op te vangen en adequate opvangvoorwaarden te bieden, evenals toegang tot openbare diensten, zoals sociale huisvesting, gezondheidszorg en onderwijs. Dit vanaf het begin doen is de beste garantie om een soepele deelname en inclusie te garanderen van mensen die in aanmerking komen om te blijven.
Gezinnen horen bij elkaar te zijn! De regering is van plan om strengere criteria in te voeren voor gezinshereniging voor mensen die op de vlucht zijn voor oorlog en geweld en zal het voor jongvolwassenen moeilijker maken om zich te herenigen met hun ouders. Maatregelen om gezinshereniging te beperken en/of uit te stellen, schenden het recht op gezinsleven zoals vastgelegd in internationale verdragen waar Nederland partij bij is. Langdurige scheiding heeft diepgaande gevolgen voor de mentale gezondheid en het welzijn van vluchtelingen, wat op hun beurt veerkracht en integratievermogen negatief beïnvloedt. Nederland is wettelijk verplicht om het belang van het kind voorop te stellen en alleenstaande kinderen zo snel mogelijk te herenigen met hun ouders. Dit geldt voor alle vluchtelingen, of ze nu op de vlucht zijn voor oorlog, geweld of individuele vervolging.
Een andere belangrijke reden om snelle gezinshereniging te faciliteren is dat het niet alleen goed is voor vluchtelingen, maar ook goed is voor de hele samenleving. Sterker nog, een snelle hereniging biedt vluchtelingen betere vooruitzichten op een soepele integratie in hun nieuwe thuis, omdat ze vooruit kunnen kijken en zich geen zorgen meer hoeven te maken over achtergebleven gezinsleden. Het is ook bewezen dat hereniging met familieleden het genezingsproces van vluchtelingen die zijn getroffen door trauma’s bevordert.
Tot slot helpen soepele herenigingsprocedures om veilige en legale routes voor vluchtelingen te creëren. Dit kan levens redden, en voorkomt dat ze hun toevlucht nemen tot mensen smokkelnetwerken en gevaarlijke reizen om zich te herenigen met hun dierbaren.
UNHCR roept de regering op om de onbepaalde verblijfsvergunning niet af te schaffen en de termijn voor naturalisatie niet te verlengen van vijf naar tien jaar. Het verkrijgen van een onbepaalde verblijfsvergunning na vijf jaar biedt stabiliteit en veiligheid aan een vluchteling en diens familie. Dit versterkt hun inzet om bij te dragen aan de Nederlandse samenleving en een soepelere inclusie vanaf het begin.
Naturalisatie biedt de meest complete en definitieve vorm van bescherming voor mensen die moeten vluchten en niet kunnen terugkeren. Het is daarom belangrijk dat regeringen vluchtelingen in staat stellen om snel te naturaliseren en dit proces te vergemakkelijken.
Het afschaffen van de onbepaalde verblijfsvergunning en het verlengen van de huidige termijn voor naturalisatie zal alleen maar leiden tot meer onzekerheid voor vluchtelingen over hun recht om in Nederland te blijven en een obstakel vormen voor een soepele participatie en inclusie in de samenleving.
Bekijk hier de gehele reactie van UNHCR op het Regeerprogramma (Engels)
Deel op Facebook Deel op Twitter
