10 jaar van actie tegen staatloosheid levert grote winst op, maar meer inzet is nodig

Staatloosheid is een ernstige schending van de mensenrechten. Het berooft mensen van fundamentele wettelijke rechten, waardoor ze politiek en economisch gemarginaliseerd raken, geen toegang hebben tot essentiële diensten zoals gezondheidszorg en onderwijs, gediscrimineerd worden en bijzonder kwetsbaar zijn voor uitbuiting en misbruik.

• Veelgestelde vragen over staatloosheid

#IBelong

UNHCR lanceerde in oktober 2014 haar #IBelong-campagne om internationale actie te mobiliseren om staatloosheid aan te pakken. De campagne sluit dit jaar. Er is de afgelopen 10 jaar veel actie ondernomen om honderdduizenden staatlozen in staat te stellen burgerschap te verwerven, staatlozen beter te identificeren en te beschermen, of om te helpen ervoor te zorgen dat geen enkel kind staatloos wordt geboren. Sinds 2010 zijn er in totaal 77 nieuwe toetredingen geweest tot de VN-verdragen over staatloosheid van 1954 en 1961. Minstens 22 landen hebben de afgelopen tien jaar actieplannen aangenomen om staatloosheid te beëindigen.

Van Kazachstan tot Portugal, Noord-Macedonië, Rwanda, Brazilië, Vietnam, Thailand, Turkmenistan en verder, is er actie ondernomen om staatloosheid tegen te gaan. Bijvoorbeeld:

• Kenia heeft de nationaliteit verleend aan leden van de Makonde-, Shona- en Pemba-minderheden.
• Kirgizië werd het eerste land ter wereld dat alle bekende gevallen van staatloosheid oploste.
• Sierra Leone, Madagaskar en Liberia hebben gendergelijkheid en de preventie van staatloosheid van kinderen bevorderd door vrouwen het recht te geven hun nationaliteit aan hun kinderen te verlenen, op gelijke basis als mannen.

Lees het rapport: The #IBelong Campaign: A Decade of Action to End Statelessness

Staatloosheid in Nederland

Ook Nederland zette een belangrijke stap om staatloosheid te beëindigen. Meer dan 10 jaar nadat UNHCR opriep tot een procedure om staatloosheid vast te stellen, werd er in mei 2022 een wet aangenomen. Concreet zorgt deze wet ervoor dat er een procedure bij de rechter komt voor de vaststelling van staatloosheid. Dit is een eerste en belangrijke stap naar een nieuwe toekomst voor staatlozen in Nederland.

4,4 miljoen staatlozen wereldwijd

“#IBelong was een ambitieuze campagne die deze onzichtbare wereldwijde onrechtvaardigheid wilde benadrukken en overheden wilde overtuigen actie te ondernemen”, aldus Ruven Menikdiwela, UNHCR’s Assistent-Hoge Commissaris voor Bescherming. “Er zijn grote stappen gezet, maar de noodzaak voor verdere actie blijft cruciaal. Er zijn nog steeds talloze mensen die op papier niet bestaan ​​– en daarom naar de rand van de maatschappij worden geduwd, simpelweg vanwege etnische, religieuze of genderdiscriminatie, of vanwege gebreken in nationale wetten en beleid.”

UNHCR pleit voor de rechten van staatlozen en werkt samen met een reeks partners om staatloosheid wereldwijd te voorkomen en te beëindigen. In totaal rapporteerde UNHCR 4,4 miljoen staatlozen in 2023. Ongeveer 1,3 miljoen staatlozen wereldwijd zijn ook op de vlucht. Lees meer over ons werk voor staatlozen.