Het kabinet is gevallen over onenigheid over het beperken van de migratie naar Nederland. Met name over het beperken van gezinshereniging voor vluchtelingen die hun land zijn ontvlucht voor oorlog (oorlogsvluchtelingen). Wat zijn nu de feiten en cijfers en is het waar dat asiel slechts een klein deel is van de totale migratie? En hoe verhoudt gezinshereniging van vluchtelingen zich met gezinshereniging van migranten?
Laten we beginnen met asielzoekers en vluchtelingen als onderdeel van de totale immigratie naar Nederland. Voor 2022 ligt dit wat gecompliceerd omdat vorig jaar bijna 87.000 vluchtelingen uit Oekraïne naar Nederland zijn gevlucht.
Het totale aantal personen wat in 2022 naar Nederland migreerde komt volgens cijfers van het CBS en de IND uit op 390.000 personen (zie graphic links boven)*. Dat betreft mensen die naar Nederland kwamen voor bijvoorbeeld werk, hun gezin, studie of asiel. Dit aantal was hoger dan in voorgaande jaren, maar zoals hierboven aangegeven komt dit vooral vanwege de 87.000 vluchtelingen uit Oekraïne, die 22,3% van de totale immigratie naar Nederland uitmaakten.
Om vergelijkingen te maken met voorgaande (pre-COVID) jaren laten we de vluchtelingen uit Oekraïne buiten beschouwing voor de berekening van het percentage asiel als onderdeel van de totale immigratie naar Nederland in 2022 (zie graphic rechts boven).
In 2019 maakten asielzoekers en nareizende familieleden 10% uit van de totale immigratie (26.700 op een totale immigratie van 269.000). Het deel asielzoekers en nareizende familieleden, als onderdeel van de totale immigratie, is in vergelijking met 2019 dus wel iets toegenomen, maar niet enorm, zoals het soms wel gebracht wordt door media en politici.
Zonder de vluchtelingen uit Oekraïne zou het totale aantal immigranten in 2022 uitkomen op 302.000 personen. Het aantal asielzoekers met een eerste aanvraag en nareizende familieleden was in totaal 46.462. Dit komt neer op 15% van de totale immigratie in 2022. Ter vergelijking, arbeidsmigratie, studiemigratie en reguliere gezinshereniging van migranten maken 70% uit van het totale aantal immigranten in 2022. Asielzoekers en vluchtelingen maken dus een veel kleiner deel uit van de totale immigratie dan vaak wordt gedacht. De overige 15% in 2022 zijn Nederlanders die terugkeren uit het buitenland.
De veel gehoorde stelling dat asielzoekers en vluchtelingen een te hoge druk leggen op de woningmarkt en onderwijs is deels een mythe. Ja, zeker ook kinderen van vluchtelingen en asielzoekers hebben recht op onderwijs en krijgen dit ook. Verder hebben alleen erkende vluchtelingen recht op het huren van een woning. Maar zoals je kan zien leggen andere mensen die naar Nederland komen (migranten) een veel grotere druk op de woningbehoefte en het onderwijs dan vluchtelingen en asielzoekers.
*UNHCR gaat uit van 87.000 vluchtelingen uit Oekraïne zoals vermeld op de website van het Ministerie van Justitie en niet van de 109.000 die vermeld worden door het CBS. Overigens maakt dit voor de berekening van het aandeel asielzoekers als onderdeel van de totale immigratie geen verschil.
Het kabinet viel omdat er onoverbrugbare verschillen waren over het inperken van de gezinshereniging van vluchtelingen. Het voorstel om de gezinsleden van oorlogsvluchtelingen niet naar Nederland te mogen laten komen lag op tafel. De gezinnen van vluchtelingen die vluchten voor vervolging zouden nog wel naar Nederland mogen overkomen.
In 2022 kwamen er 10.930 familieleden van vluchtelingen naar Nederland. In 2023 zijn dat er tot nu toe 4.582. Maar hoe verhoudt zich dat tot de totale gezinsmigratie?
Uit cijfers van het CBS blijkt dat gezinshereniging van mensen uit niet EU-landen in 2022 bijna 40.000 personen bedroeg. Hiertoe behoren de 10.930 familieleden van vluchtelingen. De overige 29.000 familieleden herenigen omdat hun moeder, vader of partner in Nederland woont of werkt als migrant (en dus niet is gevlucht).
Daarnaast kwamen er in 2022 volgens het CBS 129.000 immigranten van binnen de EU naar Nederland (9.000 meer dan in 2021). Hoeveel mensen hiervan naar Nederland kwamen als onderdeel van gezinshereniging is niet bekend. Als we kijken naar voorgaande jaren dan was het onderdeel gezinsmigratie onder EU-immigranten ongeveer 25%. Dat zou inhouden dat er ongeveer 32.250 EU-immigranten voor gezinshereniging naar Nederland zijn gekomen in 2022 (ook zij zijn niet gevlucht).
Als je kijkt naar alle gezinsmigratie als onderdeel van de totale migratie naar Nederland in 2022, dan zijn dat dus ongeveer 70.250 familieleden. Dat zijn familieleden van vluchtelingen (‘nareizigers’), van non-EU-immigranten en EU-immigranten. De familieleden van vluchtelingen maken hier 15% (10.930 mensen) van uit. De andere ongeveer 60.000 familieleden die zich in Nederland vestigden in 2022 zijn geen vluchtelingen.
Ook uit deze cijfers blijkt dat de familieleden van vluchtelingen niet zorgen voor de grootste druk op woningbehoefte en het onderwijs in Nederland.
Om dit te berekenen nemen we 2022 als voorbeeld en doen we alsof deze maatregel was ingevoerd aan het begin van 2022. Het aantal familieleden van vluchtelingen dat in 2022 naar Nederland is gekomen was 10.930.
De beperking voor nareizigers zou alleen gaan gelden voor ‘oorlogsvluchtelingen’ en niet voor mensen die vluchten vanwege bijvoorbeeld persoonlijke vervolging, ook wel ‘verdragsvluchtelingen’ genoemd.
Uit data van de IND blijkt dat in 2022 in Nederland 61% van de asielzoekers een vergunning krijgt omdat die is gevlucht voor individuele vervolging en 39% een vergunning krijgt omdat die is gevlucht voor oorlog. Dit houdt in dat in 2022 ongeveer 4.263 familieleden van oorlogsvluchtelingen naar Nederland zijn gekomen.
In de deal die op tafel lag stond ook dat er wel plek zou zijn voor 250 schrijnende gevallen per maand, of 3.000 per jaar. De simpele rekensom (4.263 – 3.000) leert ons dat deze maatregel in 2022 dus een beperking van 1.263 familieleden had opgeleverd.
Het kabinet is gevallen over (onder andere) een maatregel waardoor er per jaar zo’n 1.263 mensen minder naar Nederland zouden komen.
Bronnen:
Deel op Facebook Deel op Twitter
