UNHCR roept landen op om tegen 2024 een eind te maken aan staatloosheid

UNHCR voert al zes jaar campagne, met als doel staatloosheid te beëindigen tegen 2024.

“De COVID-19-pandemie laat meer dan ooit de noodzaak zien voor inclusie, en de urgentie om staatloosheid op te lossen. Een pandemie maakt geen onderscheid tussen burgers en niet-burgers. Geen enkele staat, samenleving of gemeenschap heeft er belang bij dat mensen staatloos zijn en aan de rand van de samenleving leven,” zegt Grandi.

“We moeten onze inspanningen verdubbelen om deze belediging voor de mensheid in de 21e eeuw op te lossen.”

Staatlozen hebben vaak geen toegang tot essentiële diensten en belangrijke rechten. Veel staatlozen worden politiek en economisch gemarginaliseerd en gediscrimineerd. Ze zijn kwetsbaar voor uitbuiting en misbruik. In veel landen leven staatlozen, waaronder staatloze vluchtelingen, in ondermaatse sanitaire omstandigheden die het risico op ziekte kunnen vergroten.

UNHCR rapporteert wereldwijd zo’n 4,2 miljoen staatlozen in 76 landen, maar gaat ervan uit dat het werkelijke aantal aanzienlijk hoger is. Staatloze bevolkingsgroepen worden niet altijd opgenomen in nationale tellingen.

Sinds de lancering van de iBelong-campagne in november 2014 is aanzienlijke vooruitgang geboekt bij het terugdringen van staatloosheid wereldwijd. De pandemie verergert nu echter veel van de moeilijkheden en het onrecht waarmee staatlozen worden geconfronteerd.

“Zonder staatsburgerschap hebben veel staatlozen geen toegang tot gezondheidsdiensten en sociale vangnetten. Ze zijn uiterst kwetsbaar in deze pandemie.”

Sommige landen hebben staatlozen opgenomen in hun respons op COVID-19 en ervoor gezorgd dat ze toegang hebben tot testen en behandelingen, voedsel, kleding en maskers. Sommige regeringen hebben ervoor gezorgd dat geboorteregistratie en andere vormen van documentatiediensten tijdens de pandemie bleven opereren. Hiermee helpen ze nieuwe gevallen van staatloosheid voorkomen.

“Staatloosheid is gemakkelijk op te lossen en te voorkomen – het is een kwestie van politieke wil om iemands status en leven te veranderen. De gevolgen van staatloosheid, vooral tijdens een pandemie, kunnen levensbedreigend zijn,” zegt Grandi.

“Om levens te beschermen en te redden, dringen we er bij regeringen op aan om staatloosheid op te lossen en ervoor te zorgen dat niemand achterblijft.”

Sinds de start van de #IBelong-campagne:

• Kregen bijna 350.000 staatlozen een nationaliteit in landen als Kirgizië, Kenia, Tadzjikistan, Thailand, Rusland, Zweden, Vietnam, Oezbekistan en de Filippijnen.
• Traden 25 landen toe tot de twee VN-verdragen inzake staatloosheid. 94 landen zijn nu partij bij het Verdrag van 1954 betreffende de status van staatlozen en 75 bij het Verdrag van 1961 tot vermindering van staatloosheid.
• Hebben 16 landen ook procedures voor het vaststellen van staatloosheid ingevoerd of verbeterd om staatlozen op hun grondgebied te identificeren. Sommigen bieden hierbij ook een vergemakkelijkte weg naar burgerschap.
• Hebben 8 landen hun nationaliteitswetten gewijzigd om nationaliteit toe te kennen aan kinderen die op hun grondgebied zijn geboren en die anders staatloos zouden zijn. Twee landen hebben hun nationaliteitswetten hervormd om moeders in staat te stellen hun nationaliteit aan hun kinderen door te geven (in plaats van alleen dat alleen de vader dit kan).