Op woensdag 23 september wordt het nieuwe Migratiepact van de Europese Commissie gelanceerd. Daarom roepen UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie en IOM, de Internationale Organisatie voor Migratie, de EU op om zorg te dragen voor een gezamenlijke benadering van het nieuwe Migratiepact, die alle elementen van migratie en asielbeleid moet omvatten.
Een groep alleenstaande kinderen bereidt zich voor om in te checken voor hun vlucht van Athene naar Lissabon op 7 juli, in het kader van een EU-overplaatsingsregeling. © IOM/Christine Nikolaidou
De twee VN-zusterorganisaties zijn hoopvol dat het pact een verschuiving laat zien van een crisis gedreven aanpak van asiel en migratie in Europa naar een volledige, goedgeorganiseerde en voorspelbare aanpak, zowel binnen als buiten de EU. Omdat er relatief weinig nieuwe vluchtelingen en migranten aankomen in Europa, is dit het juiste moment voor een gezamenlijke aanpak en maatregelen.
De recente gebeurtenissen in het Middellandse Zee-gebied, waaronder de langdurige ontschepingen van geredde vluchtelingen en migranten, de toename in meldingen van push-backs en de verwoestende brand in kamp Moria (op het Griekse eiland Lesbos), laten zien dat een hervorming van het EU-asiel- en migratiebeleid hard nodig is. De gevolgen van het coronavirus heeft asiel- en migratiebeleid en de uitvoer hiervan op een negatieve manier beïnvloed. De schadelijke sociaaleconomische gevolgen van de coronacrisis raken iedereen. Vluchtelingen, migranten en landen die grote aantallen vluchtelingen opvangen zijn in het bijzonder getroffen door deze bijeffecten.
Het huidige asiel- en migratiebeleid in de EU is onwerkbaar, onhoudbaar en brengt vaak rampzalige gevolgen mee voor mensen op de vlucht. Het ontbreken van EU brede overeenstemming over de ontscheping van boten met vluchtelingen en migranten die zijn gered op zee, verergert het menselijk leed aanzienlijk. Daarom roepen beide organisaties op om een gezamenlijk beleid te vormen voor zoek- en reddingsoperaties en het aan laten meren en ontschepen van geredde vluchtelingen en migranten. IOM en UNHCR zijn verheugd over het standpunt van Ursula von der Leyen, de Voorzitter van de Europese Commissie, dat mensenlevens redden op zee geen vrije keuze is, maar dat EU-lidstaten hiertoe verplicht zijn. Zowel UNHCR als IOM zijn bezorgd om alle mensen die gevaar lopen op de vluchtroutes, ook op land. Het redden van levens moet daarom altijd een prioriteit zijn, en zou nooit gecriminaliseerd mogen worden.
De organisaties zien ook graag meer voorspelbare regelingen voor relocatie binnen de EU. Voor de recente overplaatsingen van mensen van de Griekse eilanden naar andere EU-lidstaten hebben beiden organisaties samengewerkt met de Griekse overheid, de Europese Commissie, EASO en UNICEF. De overplaatsing van kwetsbare mensen, zoals kinderen en zieken, heeft laten zien dat dit een goede en werkbare oplossing is waarbij de verantwoordelijkheid gedeeld kan worden.
“Het pact geeft Europa een kans om te laten zien dat het het fundamentele recht op asiel hooghoudt, dat lidstaten samenwerken aan pragmatisch beleid om diegenen die internationale bescherming nodig hebben snel te identificeren en de verantwoordelijkheid met andere landen te delen,” zegt Filippo Grandi, de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen. “We verwelkomen oprechte inspanningen die zorg dragen voor een snel, eerlijk en effectief beschermingsbeleid in Europa. We beloven onze volledige steun en bieden onze expertise aan zodat de Europese Commissie en de lidstaten dit beleid kunnen verwezenlijken.”
Het grootste gedeelte van de migratie naar Europa toe vindt plaats via veilige en legale routes. De coronacrisis laat de waarde zien van migranten en vluchtelingen binnen en buiten de EU. Hun bijdragen en potentieel zouden optimaal benut moeten worden, gezien de rol die zij spelen op de wereldwijde arbeidsmarkt. Daarom is het van groot belang veilig verkeer van personen als uitgangspunt op te nemen in het EU-beleid, zowel op lange als op korte termijn. Dit komt ook ten goede aan de aanpak van klimaatverandering en de coronapandemie.
“Mensen die grenzen oversteken kunnen een deel van de oplossing zijn. We zien het nieuwe Pact als een kans voor Europa om het bestuur en beleid rondom migratie en verkeer van personen veilig, goed georganiseerd, en inclusief te maken, waarbij mensenrechten als uitgangspunt worden genomen,” zegt Antonio Vitorino, Directeur-Generaal van IOM. “Een gebalanceerde, goed gefundeerde en alomvattende aanpak laat zien dat alle partijen baat hebben bij migratie. Het is ook belangrijk dat de EU zorgt draagt voor duurzaam beleid waarbij de samenhang tussen de interne en externe dimensie, geworteld is in eerlijke partnerschappen en in overeenstemming is met bestaande internationale verdragen en afspraken,” besluit hij.
Het tegengaan van mensensmokkel en een meer humaan grensbeleid kan bereikt worden door het versterken van legale migratie, veilige routes, eerlijke partnerschappen aan te gaan en het bouwen van succesvolle en gezonde gemeenschappen. Deze middelen kunnen ook de vraag naar mensensmokkelaars verminderen. Investering in reguliere migratie routes en het vergroten van mobiliteit zal cruciaal zijn voor duurzame ontwikkelingen en groei, in de EU en daarbuiten.
Het organiseren van een waardige terugkeer voor mensen die terug willen naar hun land van herkomst, of voor diegene die geen internationale of andere vormen van bescherming nodig hebben, is ook van belang voor een alomvattend systeem. Daarnaast moet er aandacht zijn voor vrijwillige terugkeer en duurzame re-integratie. Sommige migranten zoals slachtoffers van mensenhandel en seksueel geweld of alleenstaande minderjarige kinderen maken geen aanspraak op asiel. In dergelijke gevallen moet er gekeken worden naar andere vormen van bescherming waarvoor zij wel in aanmerking komen.
De intentie van de EU om bij te dragen aan een wereldwijde aanpak waarbij de verantwoordelijkheid van het vluchtelingenvraagstuk wordt gedeeld samen met landen waar grote aantallen vluchtelingen wonen, wordt aangemoedigd. Belangrijk is dat deze intentie wordt omgezet in concrete acties en maatregelen met flexibele steun in verschillende vormen aan gastgemeenschappen terwijl tegelijkertijd ook asielprocedures worden versterkt. Zo krijgen en behouden vluchtelingen en migranten toegang tot essentiële voorzieningen zoals gezondheidszorg, onderwijs en werkgelegenheid. Meer strategische steun aan dergelijke landen zal ook de vraag naar mensensmokkelaars verminderen.
Met meer steun van EU-landen en de mogelijkheid tot het aanvragen van asiel in Europa kunnen hervestigingen, veilige migratieroutes en gezinsherenigingen ervoor zorgen dat minder mensen een levensgevaarlijke tocht maken. Ook kunnen de landen waar vluchtelingen en migranten aankomen de opvang dan beter organiseren.
De Europese Commissie zal het Migratiepact op woensdag 23 september presenteren aan de EU-lidstaten. De EU heeft de kans om als een verenigd Europa naar voren te treden waarbij mensenrechten hoog in het vaandel staan en waar vluchtelingen en migranten kunnen bijdragen aan de gemeenschap. Een Europa dat niemand in de steek laat. UNHCR en IOM staan klaar om de EU en haar lidstaten te ondersteunen op basis van hun eigen mandaat en expertise.
Voor meer informatie:
Deel op Facebook Deel op Twitter
