تفسیر خبری: کمیساریا: افغانستانی‌ها برای یافتن امنیت تلاش می‌کنند زیرا که مرزها به روی اکثریت آنان کماکان بسته است

آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد (کمیساریا) عمیقاً از تشدید خطرات برای افغانستانی هایی که به دنبال گریختن به کشورهای همسایه هستند  ابراز نگرانی می کند، زیرا که وضعیت در داخل افغانستان همچنان رو به وخامت است.

از امروز، مرزهای زمینی افغانستان با پاکستان و ایران تقریباً تنها برای دارندگان گذرنامه و روادید باز است، هرچند موارد معدودی با شرایط خاص پزشکی می توانند استثنائا بدون مدارک وارد پاکستان شوند. مرزهای زمینی تاجیکستان و ازبکستان به طور کامل به روی افغانستانی ها بسته است.

عدم توانایی پناهجویان برای گریختن از افغانستان خطرات جدی به دنبال داشته و در برخی موارد خطرات جانی است. در سرتاسر جهان، بسیاری از افرادی که مجبور به ترک خانه های خود می‌شوند، معمولاً فاقد مجوز سفر و مدارک مورد نیاز هستند. در حالی که تمامی کشورها برای مدیریت مرزهای خود حق حاکمیتی دارند، می بایست برای افرادی که به دنبال امنیت هستند استثنا قائل شوند. اجازه ورود بدون مدرک به این افراد جهت جلوگیری از مواجهه با چنین خطراتی، یک اقدام انسان دوستانه­ِ نجات بخش و سنگ بنای نظام بین المللی پناهجویی است.

حتی پیش از بحران انسانی کنونی، همه روزه هزاران افغانستانی عمدتاً به منظور تجارت، مراقبت‌های پزشکی یا دیدن اعضای خانواده خود به کشورهای پاکستان و ایران وارد می شدند. اکثر این جابجایی ها موقتی بود و مردم پس از مدت کوتاهی به افغانستان باز می گشتند.

با این حال از ماه اوت میلادی، تعداد فزاینده ای از افغانستانی ها در کشورهای همسایه به دفاتر کمیساریا و شرکای ما مراجعه کرده اند، که نشان از قصد آنان برای پناهجویی است.  برخی دیگر که هنوز در افغانستان هستند، این گونه بیان کرند که امیدوارند  برای دسترسی به حمایت بین المللی به کشورهای همسایه برسند.

وجود مستمر موانع تحصیل دختران، محدودیت‌های جابه جایی و اجازه کار برای زنان همچنان زندگی روزمره نیمی از جمعیت افغانستان را مختل می‌کند و کمک‌های بشردوستانه را با مشکل مواجه می‌سازد. هدف قرار دادن اقلیت‌های مذهبی و قومی، و همچنین ارعاب و کشتار فعالان حقوق بشر، خطرات جانی برای بسیاری از افغانستانی ها را بیشتر عیان می­سازد. وخامت وضعیت اقتصادی و گرسنگی گسترده در افغانستان ممکن است موجب  ترک هزاران فرد دیگر برای حفظ جان خود از افغانستان شود.

در حالی که مرزهای رسمی برای اکثریت قریب به اتفاق افغانستانی ها همچنان بسته هستند، کمیساریا از عبور پناهجویان از طریق مبادی غیررسمی به کشورهای همسایه آگاه است. بسیاری از افرادی که وارد ایران می شوند گزارش داده اند که برای خروج از افغانستان از قاچاق­برها کمک گرفته اند. اکثر آنان به کمیساریا و شرکای ما بیان داشتند که در طول سفر در معرض خطرات حمایتی جدی از جمله اخاذی، ضرب و شتم و سایر خشونت ها، به ویژه علیه زنان و دختران، قرار گرفته اند.

اخراج افغان‌ستانی ها از پاکستان، ایران و تاجیکستان از ماه اوت میلادی افزایش یافته که برخلاف یادداشت مشورتی کمیساریا پیرامون عدم بازگشت است. رسانه های محلی به نقل از مقامات ایرانی گزارش می دهند که روزانه بیش از 5،000 افغانستانی وارد ایران می شوند. هم زمان با این واقعه، بر اساس تخمین های کمیساریا، از ماه اوت تا نوامبر میلادی روزانه به طور متوسط 3،000 افغانستانی از ایران به افغانستان اخراج شده اند. بر اساس گزارش ها، در ماه های سپتامبر و اکتبر میلادی حدود 1،800 افغانستانی از پاکستان اخراج شده اند. کمیساریا همچنین از اخراج بیست و سه پناهجوی افغانستانی در یک ماه گذشته شامل زنان و کودکان از تاجیکستان ابراز نگرانی می کند. ما از مقامات تمامی کشورها درخواست می کنیم  تا فوراً بازگشت اجباری افغانستانی ها که ممکن است بسیاری از آنان نیازمند حمایت باشند را متوقف کنند.

این مساله که آیا افغانستانی‌هایی که به کشورهای همسایه می‌روند نیاز به حمایت بین المللی دارند یا خیر، تنها از طریق ارزیابی منصفانه و کارآمد تعیین وضعیت پناهندگی قابل تعیین است. مقامات ملی مربوطه هنوز سازوکار پناهجویی که برای افغانستانی های تازه وارد قابل دسترسی باشد ایجاد نکرده اند. به این ترتیب، نمی توان مشخص نمود که کسانی که بازگشته اند از آزار و اذیت و نقض حقوق بشر در افغانستان هراس دارند یا خیر. بازگشت اجباری در این شرایط ممکن است با اصل عدم اخراج مغایرت داشته باشد و نقض جدی قوانین بین المللی تلقی گردد.

کمیساریا از تمامی کشورهایی که با مهاجران تازه وارد افغانستانی مواجه می شوند درخواست می کند تا مرزهای خود را برای افرادی که به حمایت بین المللی نیاز دارند باز نگه دارند. ممنوعیت پناهجویی، ممکن است جان غیرنظامیان بی شماری را به خطر بیندازد. کمیساریا ابراز آمادگی می کند تا به مقامات ملی کمک نموده تا ضمن افزایش کمک های بشردوستانه، در صورت نیاز از یک سازوکار پناهجویی قابل دسترس و کارآمد حمایت کند.

پیش زمینه

افغانستانی های تازه وارد به افرادی اطلاق می شود که از نخستین روز ماه ژانویه سال 2021 میلادی وارد کشور شده اند. تعداد کل افغانستانی هایی که به تازگی وارد  کشورهای همسایه  شده و به حمایت بین المللی نیاز دارند، بر اساس چندین منبع اطلاعاتی موجود در هر کشور برآورد شده است. این منابع شامل برآوردهای رسمی مقامات ملی از افراد تازه وارد  همچنین تعداد افغانستانی های تازه واردی که جهت ثبت (یا پیش غربالگری) به دفاتر کمیساریا، شرکا یا دولت مراجعه نموده اند، است. تعداد کل افغانستانی های خارج از کشور که به حمایت بین المللی نیاز دارند، احتمالا بسیار بیشتر است.

در افغانستان، کمیساریا ابزار جدیدی معرفی نموده که شرکایی که بر مرزها نظارت می کنند را قادر می سازد تا با مطلعین کلیدی که در تعدادی از نقاط ورودی حضور داشته و از جابجایی های نامنظم افغانستانی ها به پاکستان و ایران اطلاع دارند، مصاحبه نمایند.

اکثریت قریب به اتفاق مصاحبه شوندگان بیان داشتند  که به دلایل امنیتی افغانستان را ترک کرده اند. اعداد و ارقامی که در مورد افراد تازه وارد از هر کشوری گزارش شده اند،  لزوماً تاریخ بیجا شدگی این افراد را نشان نمی دهد، بلکه مبین تاریخ گزارش هستند. آخرین آمار موجود برای دسترسی عموم از لینک زیر قابل مشاهده است.

https://data2.unhcr.org/en/situations/afghanistan