“پس از حمل و نقل هوایی” اظهار نظر خبری منتسب به فیلیپو گرندی، کمیسر عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان

عملیات تخلیه کابل به پایان خود نزدیک است. بحران بزرگتری در حال شروع است.

فرار از وطن با حس هولناک از دست­ دادن همراه است. صحنه­ های چند روز گذشته از فرودگاه کابل  که نشان دهنده ی ترس و درماندگی مردم افغانستان هستند، احساسات بسیاری از انسان­ها را در سراسر دنیا برانگیخته­ اند. اما زمانی که این تصاویر از صفحات ناپدید می ­شوند، میلیون­ها فرد همچنان نیازمند اقدامات جامعه بین­ المللی هستند.

دبیرکل سازمان ملل متحد با بیان اینکه  جهان در حال نظاره است ، طالبان و سایر حزب­ها را به رعایت حقوق بشر، به ویژه حقوق زنان و دختران فراخواند. اما تاکنون حوزه­ ی تمرکز ما بسیار محدود بوده ­است. عملیات تخلیه بی­ شک جان ده‌ها هزار نفر را نجات داده است که در نوع خود قابل تحسین است اما زمانی که حمل­ و­نقل هوایی و شور رسانه­ ای به اتمام برسند تعداد قابل توجهی برابر با ۳۹ میلیون افغانستانی داخل این کشور خواهند ماند. این افراد به ما، دولت­ها، فعالین حوزه اقدامات بشردوستانه و شهروندان عادی نیاز دارند که در کنار آنان باشیم و ایستادگی کنیم.

تا­کنون حدود ۳،۵ میلیون فرد به دلیل خشونت داخل کشور بی­جا شده­ اند-تنها نیم میلیون از آنان از اول سال جاری بی جا شده اند. اکثر آنان هیچ راه منظمی که از طریق آن به دنبال امنیت باشند در دسترس ندارند. همچنین در میان شرایطی به وضوح اضطراری و در حالیکه میلیون­ها فرد نیاز به کمک دارند، پاسخگویی بشردوستانه در افغانستان شدیدا دچار کمبود بودجه است. بعضی از افغانستانی ها همچنان بی­جاشدگان داخلی هستند و بسیاری دیگر پس از ناآرامی­ ها سعی در بازگشت به خانه دارند. امید همه­ ی این افراد به برنامه های بشردوستانه است که لازم است به سرعت افزایش یابد.

برخی از مردم افغانستان به ناچار نیازمند رسیدن به امنیت در جایی فرای مرزهای خود خواهند­ بود. آن­ها باید از حق دریافت حمایت بین­ المللی برخوردار باشند و به این منظور مرزها باید به رویشان باز بماند. کشورهای همسایه­ ی افغانستان که سال­ها میزبان پناهنگان این کشور بوده اند نیاز به حمایت بیشتری دارند. حال این کشورها باید علاوه بر میزبانی­ پناهندگان موجود که چشم انداز بازگشت به وطن را از دست داده ­اند، پذیرای موج جدیدی از مردم افغانستان و همچنین کسانی باشند که به دلایل خانوادگی، کاری یا پزشکی افغانستان را به مقصد این کشورها ترک کرده ­بودند اما در حال حاضرامکان بازگشت ایمن ندارند.

پاکستان و ایران به مدت چهار دهه میزبان میلیون­ها پناهنده  افغانستانی بوده­ اند. در حالی که تعداد زیادی از آنان با امید به آینده­ای روشن پس از سال  ۲۰۰۱ میلادی به وطن بازگشتند،این دو کشور همواره میزبان ۲/۲ میلیون پناهنده‌ی ثبت شده افغانستانی هستند که حدود ۹۰ درصد این جمعیت را تشکیل می ­دهد. کمیساریا همچنان مدافع مرزهای باز  هست در حالی که کشورهای بیشتری باید این مسئولیت بشردوستانه را برعهده گیرند، به خصوص با توجه به وضعیت بحرانی جمهوری اسلامی ایران و چالش­هایی که این کشور در رابطه با پاندمی بیماری کووید-۱۹ رو به رو است.

پناهندگان نیاز به راه حل‌های بلندمدت نیز دارند. اکثریت قریب به اتفاق ممکن است در شرایط مساعد و در زمان مد نظر خودشان و به طور داوطلبانه به وطنشان بازگردند. از سوی دیگر اسکان مجدد در کشور سوم به عنوان فرصت از سر گرفتن زندگی در کشوری جدید برای جمعیتی که بیشترین آسیب پذیری را دارند، گزینه ای است که تنها برای درصد کمی از پناهندگان جهان وجود دارد. به علاوه حتی برای همین درصد کم،  پس از ۴۰ سال درگیری بی رحمانه در افغانستان و همچنین دیگر بحران‌های بی­جاشدگی در سراسر جهان، سهمیه کافی برای اسکان مجدد وجود ندارد. بنابراین قطعا به گزینه های بیشتری برای اسکان مجدد نیاز است. این مسئله نه تنها به عنوان نجات جان انسان‌ها و بلکه برای نشان دادن حسن نیت و حمایت از کشورهایی که بار مسئولیت بی­جاشدگان را بیشتر به دوش کشیده‌اند، دارای اهمیت است.

هم­چنان که افراد در سراسر جهان پذیرای مردم افغانستان در جوامع و در خانه­ هایشان هستند، نباید از کسانی که در افغانستان جا مانده­ اند غافل شویم. ما باید نیازهای بشردوستانه‌ی اساسی را در افغانستان و کشورهای  منطقه مرتفع سازیم و پاسخ ما باید منسجم و سریع باشد. ایستادگی در کنار مردم افغانستان یعنی ایستادگی در کنار همه­ ی آن­ها؛ چه آن­هایی که در پی امنیت به خارج از کشورشان رفته ­اند و چه آن­هایی که در خاک خود اقی مانده  و سعی دارند تا زندگیشان را به حالت عادی بازگردانند. کسانی که برای یافتن مکانی روی هواپیماهای تخلیه در فردوگاه کابل تقلا می کردند، مانند کسانی هستند که ممکن است در هفته­ ها یا ماه­ های آینده به سمت مرزهای ما بیایند. ما در چندروز گذشته با افغانستانی­ ها ابراز همدردی و همبستگی کرده­ ایم. بیایید به آن ادامه دهیم. زمان آن رسیده که همانطور که در پیمان جهانی برای پناهندگان تایید شده­ است، به فراخوان همکاری بین ­المللی قید شده در کنوانسیون ۱۹۵۱ مربوط به وضعیت پناهندگان، عمل کنیم.

حمل­ و نقل هوایی از کابل به زودی و در چند روز آینده پایان می­ یابد و تراژدی پیش آمده، با وجود اینکه واقعیت روزانه میلیون ها افغانستانی است، دیگر به این اندازه ملموس و قابل رویت نخواهد بود. ما هرگز نباید روی برگردانیم چرا که بحران بشردوستانه ای به مراتب بزرگتر در شرف وقوع است.