ساز و کار حمایتی راه حل های راهبردی برای پناهندگان افغان توجه بین المللی را به افغانهای بیجاشده جلب می کند

کمیساریا، تهران، 28 آذر 1398 – در حاشیه مجمع جهانی پناهندگان که از 25 تا 27 آذرماه در ژنو، سوئیس برگزار شد، جمهوری های اسلامی افغانستان، ایران و پاکستان به همراه آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد، کمیساریا، برای راه اندازی ساز و کار حمایتی راه حل های راهبردی برای پناهندگان افغان (SSAR) گرد هم آمدند.

چهل سال پس از آغاز درگیری در افغانستان، یافتن راه حل برای میلیون ها افغان که همواره بیجاشده مانده اند، نقشی کلیدی در آینده کشور و آینده جمعی منطقه دارد. حدود 4.6 میلیون کودک، زن و مرد افغان در خارج از افغانستان وجود دارند که از این تعداد 2.7 میلیون پناهنده ثبت شده هستند. ایران میزبان نزدیک به یک میلیون پناهنده افغان است. علاوه بر این تعداد، تخمین زده می شود که بیش از دو میلیون افغان بدون اسناد و مدارک یا با گذرنامه های ملی در ایران زندگی می کنند.

راه حل های راهبردی برای پناهندگان افغان از سال 2012 گفتگو، پاسخ های هماهنگ شده، ایجاد اجماع و مشاركت ها را برای وضعیت پناهندگان افغان تسهیل كرده است.

فیلیپو گراندی، کمیسر عالی آژانس پناهندگان سازمان ملل گفت: “مهمان نوازی و همبستگی که ایران و پاکستان به پناهندگان افغان نشان داده اند، در کانون پیمان جهانی برای پناهندگان بوده و همان چیزی است که این مجمع جهانی پناهندگان می خواهد ترویج دهد.”

وی گفت: “این ساز و کار حمایتی جدید، دریچه مهمی برای ما باز می کند تا منابع و پشتیبانی بیشتری را بابت پناهندگان در ایران و پاکستان بسیج کنیم. باید به جهانیان یادآوری کنیم که این وضعیت نمی تواند فراموش شود و سزاوار حمایت کل جامعه بین المللی است.”

یکی دیگر از اعضاء پنل دکتر فروزان طاهری بود، که در سن یک سالگی زمانی که پدر و مادرش از خشونت در هرات افغانستان فرار می کردند، به مشهد، در ایران آمد.

او در میان اتاقی که در آن شرکای بشردوستانه و توسعه محور، سازمان های جامعه مدنی و نمایندگان بخش خصوصی حضور داشتند گفت:”در ایران، توانستم در مقاطع ابتدایی و متوسطه تحصیل کنم. به من فرصتی همانند ایرانیان داده شد؛ با هم به مدرسه رفتیم و در یک کلاس درس خواندیم. من هم با پشتکار  بر درسم تمرکز داشتم و برخلاف 97٪ پناهندگان در سایر کشورها، که غالبا مقطع متوسطه برایشان پایان سفر آموزشیشان است، در ایران به دانشگاه رفتم.”

“در ایران، توانستم در مقاطع ابتدایی و متوسطه تحصیل کنم. به من فرصتی همانند ایرانیان داده شد؛ با هم به مدرسه رفتیم و در یک کلاس درس خواندیم. من هم با پشتکار  بر درسم تمرکز داشتم و برخلاف 97٪ پناهندگان در سایر کشورها، که غالبا مقطع متوسطه برایشان پایان سفر آموزشیشان است، در ایران به دانشگاه رفتم.”

فروزان فارغ التحصیل مقطع دکترای برنامه ریزی شهری از دانشگاه فردوسی است و می داند که آموزش کلید تجهیز پناهندگان به ابزار مورد نیاز آنها است تا زمانی بتوانند آینده ای بهتر را برای خود، خانواده و کشور خود ایجاد کنند.

“من سپاسگزارم که پناهنده بودن و دور از خانه زندگی کردن به معنای این نبود که نتوانم درس بخوانم اشتیاق و توان خود را بیابم. من فقط آرزو می کنم که این فرصت برای هر کودک پناهنده در سرتاسر جهان بوجود بیاید.” “ما باید مهارت، دانش و اعتماد به نفس لازم را به آنها بدهیم تا بتوانند زندگی خود را از نو آغاز کنند.”

مخاطبان همچنین صحبت های اونابا پایاب، پناهنده سابق افغان و حینا شیخانی، پناهنده افغان متولد پاکستان را شنیدند که اکنون به لطف برنامه بورسیه تحصیلی DAFI ، در حال تحصیل در رشته مدیریت بازرگانی در دانشگاه پیشاور است. به عنوان پناهنده ای جوان، حینا با چالش های بسیاری روبرو بوده است که باعث شده او به مدافعی پرشور برای دسترسی پناهندگان به آموزش عالی و خوداتکایی تبدیل شود. هدف نهایی او این است که روزی به افغانستان باز گردد و باعث تغییر شود.

وی گفت: “وقتی که به مهارت و دانش مجهز شدم می خواهم به کشور خود بازگردم و به زنان جوان و جوانان کمک کنم که روی پای خودشان بایستند.”

در طول این رویداد، سه کشور مجدداً بر تعهد خود مبنی بر همکاری برای حمایت و یافتن راه حل های پایدار برای پناهندگان تاکید کردند. این موارد شامل اجازه کار و آموزش برای پناهندگان، مشارکت پناهندگان در کشورهایی که از آنها میزبانی می کنند و حمایت از بازگشت داوطلبانه آنها به وطنشان است.

بالا بردن ظرفیت بازگشت داوطلبانه به افغانستان یکی از سه هدف اصلی راه حل های راهبردی برای پناهندگان افغان است. کمیساریا همچنان از افغان هایی که مایل به بازگشت به خانه هستند، حمایت می کند. به عنوان اولویت اصلی این سازمان، کمیساریا فعالیت های خود را برای درک بهتر نیازها و نگرانی مشکلات افغان ها در ایران تقویت می کند و به بررسی راه هایی برای تحقق بازگشت و پایدار بودن آن ادامه خواهد داد.

فیلیپو گراندی گفت: “تلاش فوق العاده ایران و پاکستان برای میزبانی میلیون ها پناهنده، صرفاً یک حرکت بشردوستانه نبوده است – بلکه از آن فراتر رفته است. این به معنای شمول پناهندگان در خدمات، در اقتصادهای محلی، پذیرش آنها توسط جوامع محلی و غیره است.”

“تلاش فوق العاده ایران و پاکستان برای میزبانی میلیون ها پناهنده، صرفاً یک حرکت بشردوستانه نبوده است – بلکه از آن فراتر رفته است. این به معنای شمول پناهندگان در خدمات، در اقتصادهای محلی، پذیرش آنها توسط جوامع محلی و غیره است.”

فیلیپو گراندی

هدف این ساز و کار جدید تقویت و بالا بردن این تلاشها است. این ساز و کار کمک خواهد کرد تا مطمئن شود که سرمایه گذاری های بشردوستانه و توسعه محور دست به دست هم دهند.

معاون وزیر امور خارجه ایران، جناب آقای غلامحسین دهقانی گفت امیدوار است این ساز و کار سرمایه گذاریهای عملی و قابل اجرا برای وضعیت پناهندگان افغان را ترغیب کند. وی افزود: “ساز و کار حمایتی راه حل های راهبردی برای پناهندگان افغان مورد آزمایشی پیمان جهانی برای پناهندگان است، زیرا اکنون زمان آن فرا رسیده است که جامعه بین المللی تعادل را برقرار کرده و مسئولیت خود را بر عهده بگیرند، چرا که ایران اقدامات زیادی انجام داده است.”

راه‌اندازی این ساز و کار حمایتی زمانی صورت می گیرد که ایران نیاز فوری به حمایت های بشردوستانه بیشتر دارد تا بتوان از تداوم خدمات آموزشی و سایر خدمات به پناهندگان اطمینان حاصل کرد.

فیلیپو گراندی با ابراز نگرانی گفت: “ما از راه اندازی این ساز و کار خوشحالیم، اما بدون پشتیبانی بیشتر، این ساز و کار موثر واقع نخواهد شد.”

با وجود چالش های بزرگ اقتصادی، ایران همچنان متعهد به پشتیبانی و حمایت از پناهندگان افغان است. اما این امر به تنهایی قابل مدیریت نیست و نیاز به تلاش های بیشتر جامعه بین المللی در مجمع جهانی پناهندگان و فراتر از آن است.

پایان