Το κείμενο που ακολουθεί είναι περίληψη των δηλώσεων του Περιφερειακού Διευθυντή για την Ευρώπη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Philippe Leclerc κατά τη σημερινή ενημέρωση Τύπου στο Palais des Nations στη Γενεύη.
Η Halyna μέσα στο κατεστραμμένο σπίτι της στο χωριό Shevchenkove, στην επαρχία Mykolaiv. Επισκευάζεται με οικοδομικά υλικά που παρείχε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. © UNHCR/Alina Kovalenko
Μετά από δύο χρόνια πολέμου πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία, εν μέσω τεράστιας καταστροφής, συνεχών βομβαρδισμών και πυραυλικών επιθέσεων σε όλη τη χώρα, το μέλλον εκατομμυρίων ανθρώπων που έχουν εκτοπιστεί είναι γεμάτο αβεβαιότητα.
Καθώς ο πόλεμος συνεχίζει να μαίνεται, οι ανθρωπιστικές συνθήκες εξακολουθούν να είναι δεινές στο εσωτερικό της Ουκρανίας, όπου περίπου το 40 τοις εκατό του πληθυσμού έχει ανάγκη από ανθρωπιστική στήριξη και παροχή προστασίας. Για πολλούς ανθρώπους, δεν είναι η πρώτη φορά που έρχονται αντιμέτωποι με τον πόλεμο και τον εκτοπισμό, καθώς η εβδομάδα αυτή σηματοδοτεί επίσης τα δέκα χρόνια από την έναρξη του πολέμου στην Ανατολική Ουκρανία.
Σχεδόν 6,5 εκατομμύρια πρόσφυγες από την Ουκρανία έχουν αναζητήσει μέχρι στιγμής καταφύγιο παγκοσμίως, ενώ περίπου 3,7 εκατομμύρια άνθρωποι παραμένουν αναγκαστικά εκτοπισμένοι στο εσωτερικό της χώρας.
Σύμφωνα με τα πρώτα συμπεράσματα της τελευταίας έρευνας της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, η πλειοψηφία των Ουκρανών προσφύγων και των εσωτερικά εκτοπισμένων που συμμετείχαν στην έρευνα (65 και 72 τοις εκατό αντιστοίχως) εξακολουθούν να εκφράζουν την επιθυμία να επιστρέψουν μια μέρα στα σπίτια τους. Ωστόσο, το ποσοστό έχει μειωθεί, καθώς περισσότεροι εκφράζουν αβεβαιότητα εξαιτίας του συνεχιζόμενου πολέμου.
Η έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας “Lives on Hold: Intentions and perspectives of refugees, refugee returnees and internally displaced peoples from Ukraine βασίζεται σε συνεντεύξεις που διεξήχθησαν φέτος τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο με 9.900 περίπου Ουκρανούς πρόσφυγες, εσωτερικά εκτοπισμένους και επαναπατρισθέντες εντός και εκτός της χώρας.
Οι εκτοπισμένοι που συμμετείχαν στην έρευνα αναφέρουν την ανασφάλεια που κυριαρχεί στην Ουκρανία ως τον βασικό παράγοντα που εμποδίζει την επιστροφή τους, ενώ άλλες ανησυχίες αποτελούν, μεταξύ άλλων, η έλλειψη οικονομικών ευκαιριών και στέγασης. Κύρια προτεραιότητα της Ύπατης Αρμοστείας είναι η επισκευή σπιτιών στην Ουκρανία ώστε να μπορούν οι άνθρωποι να παραμένουν σε αυτά. Περισσότερα από 27.500 σπίτια έχουν μέχρι στιγμής επισκευαστεί. Παρ’ όλα αυτά, ανάμεσα στους ερωτηθέντες πρόσφυγες που έχουν επιστρέψει στην Ουκρανία, περισσότεροι από τους μισούς – το 55 τοις εκατό – ανέφεραν ότι οι ευκαιρίες απασχόλησης ήταν λιγότερες απ’ ό,τι πίστευαν.
Ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι ένα σημαντικό ποσοστό ερωτηθέντων Ουκρανών προσφύγων, – περίπου το 59 τοις εκατό – δηλώνει ότι μπορεί να αναγκαστεί να επιστρέψει στην πατρίδα του, ακόμη και αν αυτό δεν είναι η προτιμώμενη επιλογή του λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου, αν συνεχίσει να αντιμετωπίζει προκλήσεις στις χώρες υποδοχής, κυρίως όσον αφορά τις ευκαιρίες εργασίας και το νομικό καθεστώς.
Προηγούμενες εκθέσεις καταδεικνύουν επίσης ότι οι πρόσφυγες με ιδιαίτερες ανάγκες και ευαλωτότητες, συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων και των ατόμων με αναπηρίες, εξετάζουν επίσης το ενδεχόμενο να επιστρέψουν, κυρίως επειδή θεωρούν ότι δεν υπάρχουν άλλες επιλογές.
Αυτή η προσφυγική κρίση χαρακτηρίζεται επίσης από το συχνό φαινόμενο να χωρίζονται οικογένειες – με πολλούς άντρες και αγόρια να παραμένουν στην Ουκρανία, γεγονός που συχνά φέρνει προκλήσεις για όσους αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα και όσους μένουν πίσω, χωρίς οικογενειακή υποστήριξη. Η παρούσα έκθεση αποκαλύπτει ότι η οικογενειακή επανένωση ήταν κύριος παράγοντας για τους πρόσφυγες που επέστρεψαν μόνιμα στην πατρίδα τους.
Περισσότεροι πρόσφυγες πραγματοποιούν πλέον σύντομες επισκέψεις στην Ουκρανία – περίπου το 50 τοις εκατό σε σύγκριση με το 39 τοις εκατό πέρυσι, κυρίως για να επισκεφθούν μέλη της οικογένειας, αλλά και για να ελέγξουν τις ιδιοκτησίες τους. Όπως σημειώνεται στην Έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας σχετικά με τη Θέση της απέναντι στις Οικειοθελείς Επιστροφές στην Ουκρανία (UNHCR’s Position on Voluntary Returns to Ukraine), οι επισκέψεις αυτές μπορούν τελικά να διευκολύνουν τη λήψη ενημερωμένων αποφάσεων σχετικά με τη μακροπρόθεσμη επιστροφή, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν.
Η Ύπατη Αρμοστεία καλεί τα κράτη υποδοχής να διατηρήσουν μια ευέλικτη προσέγγιση όσον αφορά τις σύντομες επισκέψεις των προσφύγων στην Ουκρανία και το νομικό τους καθεστώς προκειμένου τα συναφή δικαιώματα στη χώρα υποδοχής να μην επηρεάζονται από μια επίσκεψη στην Ουκρανία που διαρκεί λιγότερο από τρεις μήνες. Η προστασία και οι ανάγκες των προσφύγων πρέπει να διασφαλίζονται μέχρι να μπορέσουν να επιστρέψουν οικειοθελώς και με βιώσιμο τρόπο στην πατρίδα τους, με ασφάλεια και αξιοπρέπεια.
Όσο συνεχίζεται ο πόλεμος, οι πρόσφυγες, οι εσωτερικά εκτοπισμένοι και οι πληγέντες από τον πόλεμο που έχουν παραμείνει στις περιοχές της πρώτης γραμμής χρειάζονται επείγουσα υποστήριξη. Ενώ η ανθεκτικότητα των ανθρώπων παραμένει ισχυρή και οι προσπάθειες ανάκαμψης βρίσκονται σε καλό δρόμο σε πολλές περιοχές, η υποστήριξη αυτή πρέπει να συνεχιστεί. Διαφορετικά, η προστασία και οι αντοχές των Ουκρανών θα δοκιμαστούν επικίνδυνα.
Η Ύπατη Αρμοστεία απευθύνει έκκληση για 993,3 εκατομμύρια δολάρια – 599 εκατομμύρια δολάρια για το εσωτερικό της Ουκρανίας και το υπόλοιπο για τη στήριξη των προσφύγων στις χώρες υποδοχής. Η ανταπόκριση στην Ουκρανία χρηματοδοτείται επί του παρόντος μόλις κατά 13 τοις εκατό. Εάν δεν υπάρξει έγκαιρη χρηματοδότηση, ενδέχεται να αναγκαστούμε να περικόψουμε βασικές δράσεις στην Ουκρανία και τις γειτονικές χώρες.
Ο λαός της Ουκρανίας, που ζει καθημερινά με τις επιπτώσεις αυτού του πολέμου, δεν πρέπει να ξεχαστεί. Είδαμε ένα τεράστιο κύμα αλληλεγγύης και υποστήριξης προς την Ουκρανία. Αυτή η τόσο αναγκαία υποστήριξη δεν μπορεί να σταματήσει τώρα.
Σημειώσεις προς τους συντάκτες:
Τον περασμένο μήνα, τα Ηνωμένα Έθνη και οι εταίροι τους απηύθυναν έκκληση από κοινού για συνολικά 4,2 δισεκατομμύρια δολάρια για την υποστήριξη των κοινοτήτων που έχουν πληγεί από τον πόλεμο στην Ουκρανία και των Ουκρανών προσφύγων και των κοινοτήτων υποδοχής τους στην περιοχή καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024. Συνολικά, τα σχέδια έχουν ως στόχο να στηρίξουν περίπου 10,8 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ουκρανία και την ευρύτερη περιοχή.
Το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ (OCHA) συντονίζει την ανταπόκριση στο εσωτερικό της Ουκρανίας. Αυτό το Σχέδιο Ανθρωπιστικών Αναγκών και Ανταπόκρισης απαιτεί χρηματοδοτικούς πόρους ύψους 3,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το 2024 και στοχεύει σε 8,5 εκατομμύρια ανθρώπους. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) συντονίζει το Περιφερειακό Σχέδιο Προσφυγικής Ανταπόκρισης (RRP), το οποίο απαιτεί χρηματοδοτικούς πόρους ύψους 1,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων με στόχο να βοηθήσει 2,3 εκατομμύρια πρόσφυγες και μέλη της κοινότητας υποδοχής.
Η έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας, “Lives on hold: Intentions and Perspectives of Refugees, Refugee Returnees and IDPs from Ukraine #5 Summary Findings” είναι διαθέσιμη εδώ: https://data.unhcr.org/en/documents/details/106738.
Επιπρόσθετες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε και εδώ:
Μοιράσου το στο Facebook Μοιράσου το στο Twitter
