© UNHCR/Socrates Baltagiannis
Ο Barly περιμένει με αγωνία στην αίθουσα αφίξεων του Διεθνούς Αεροδρομίου Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος». Κρατάει στα χέρια του ένα τεράστιο μπουκέτο με πολύχρωμα λουλούδια για να το προσφέρει στη σύζυγό του, Rachel, και τα τέσσερα παιδιά του. Θα τους συναντήσει ξανά, έπειτα από οκτώ χρόνια αποχωρισμού.
Η οικογένειά του ταξιδεύει από την πατρίδα τους, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Μια μικρή αναποδιά με χαμένες αποσκευές καθυστερεί την έξοδό τους στην αίθουσα αφίξεων και ο Barly κοιτάζει ανήσυχος το ρολόι του. Φοβάται μήπως κάτι πήγε στραβά και δεν γίνει η πολυπόθητη επανένωσή τους.
«Κράτησε πολύ αυτή η αναμονή, περνούσε η ώρα και δεν έβλεπα την οικογένειά μου. Παραλίγο να λιποθυμήσω, μου έφεραν νερό για να συνέλθω», περιγράφει.
Την ίδια αγωνία ένιωθε και η οικογένειά του. Το αεροπορικό ταξίδι τους από την Κινσάσα στην Κωνσταντινούπολη και από εκεί στην Αθήνα διήρκεσε περίπου εννιά ώρες.
Μόλις λύνεται το πρόβλημα με τις αποσκευές, η Rachel και τα παιδιά βγαίνουν στην αίθουσα αφίξεων και βλέπουν τον Barly. Τρέχουν ο ένας στην αγκαλιά του άλλου και δάκρυα συγκίνησης και χαράς γεμίζουν τα πρόσωπά τους.
«Ανυπομονούσα να φτάσουμε για να δω τον πατέρα μου», περιγράφει χαρακτηριστικά ο βενιαμίν της οικογένειας, ο 13χρονος Joy. Ο Joy ήταν μόλις πέντε χρονών όταν έφυγε ο πατέρας του από το Κονγκό και ρωτούσε ξανά και ξανά τη μητέρα του γιατί έφυγε, θεωρώντας ότι τους είχε εγκαταλείψει.
Δημοσιογράφος και κάμεραμαν σε τηλεοπτικό σταθμό στην πατρίδα του, ο Barly Baruti φυλακίστηκε και βασανίστηκε γιατί κατέγραψε με κάμερα τα βίαια επεισόδια που ξέσπασαν κατά τη διάρκεια μιας διαδήλωσης. Αναγκάστηκε να διαφύγει από τη χώρα για να γλυτώσει τη ζωή του. Οι εφιάλτες από τα τραυματικά βιώματα εκείνων των χρόνων τον ταλαιπωρούν ακόμη.
Έπειτα από ένα ταξίδι γεμάτο κινδύνους, έφτασε στην Ελλάδα τον Μάρτιο του 2016. Αναγνωρίστηκε ως πρόσφυγας τον Νοέμβριο του 2017 και ένα μήνα μετά έκανε αίτηση για οικογενειακή επανένωση, ώστε να έρθει η σύζυγος και τα τέσσερα παιδιά τους στην Ελλάδα για να ζήσουν όλοι μαζί με ασφάλεια. Χρειάστηκαν πέντε χρόνια για να εκδοθεί θετική απόφαση οικογενειακής επανένωσης, τον Νοέμβριο του 2022, και ένας χρόνος επιπλέον για να εκδοθούν οι βίζες και να φτάσει τελικά η οικογένεια στην Αθήνα, στα τέλη Οκτωβρίου 2023.
Η οικογενειακή επανένωση αποτελεί δικαίωμα των αναγνωρισμένων προσφύγων σύμφωνα με το ελληνικό και ευρωπαϊκό δίκαιο. Παρόλα αυτά, υπάρχουν προκλήσεις όπως η αντικειμενική αδυναμία ή μεγάλη δυσκολία έκδοσης ορισμένων εγγράφων που απαιτεί το νομοθετικό πλαίσιο, οι μακροχρόνιες καθυστερήσεις για την επικύρωση εγγράφων από τις διπλωματικές αρχές και το γεγονός ότι δεν υπάρχουν ελληνικές προξενικές αρχές σε όλες τις χώρες όπου βρίσκονται τα μέλη της οικογένειας των αναγνωρισμένων προσφύγων. Ως αποτέλεσμα, προκύπτουν υπέρμετρες καθυστερήσεις για την ολοκλήρωση των οικογενειακών επανενώσεων, με κάποιες υποθέσεις να εκκρεμούν ακόμα και δώδεκα χρόνια!
Σε κάθε στάδιο της μακράς διαδικασίας της επανένωσης των προσφύγων, από τη στιγμή της κατάθεσης της αίτησης μέχρι την άφιξη της οικογένειας στην Ελλάδα, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ) παρέχει νομική συνδρομή, με την υποστήριξη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Σε περιπτώσεις απορριπτικών αποφάσεων το ΕΣΠ προσφεύγει στα εθνικά δικαστήρια, αλλά και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όταν αυτό απαιτείται.
Η οικογένεια Baruti επανενώνεται ξανά έπειτα από πολλά χρόνια αποχωρισμού, στην αίθουσα αφίξεων του Διεθνούς Αεροδρομίου Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος». © UNHCR/Socrates Baltagiannis
Η οικογένεια Baruti. Από αριστερά προς τα δεξιά: ο David, η Olive, ο Joy, ο Barly, ο Caleb και η Rachel Baruti. © UNHCR/Socrates Baltagiannis
«Αυτή είναι η ζοφερή πραγματικότητα των αναγνωρισμένων προσφύγων στην Ελλάδα σχετικά με τις οικογενειακές επανενώσεις. Πρόκειται για μια μακρά και δυσχερή διαδικασία που περιλαμβάνει αρκετά στάδια, αλλά και επικοινωνίες με ελληνικές πρεσβείες και προξενεία για την επικύρωση των εγγράφων και την έκδοση θεωρήσεων εισόδου», εξηγούν οι δικηγόροι του ΕΣΠ, Ελένη Κάγιου και Χαρά Κατσίγιαννη, οι οποίες στάθηκαν στο πλευρό του Barly όλα αυτά τα χρόνια, βοηθώντας τον να ολοκληρώσει τις απαιτητικές διαδικασίες οικογενειακής επανένωσης.
Μέσω του προγράμματος νομικής συνδρομής σε υποθέσεις οικογενειακών επανενώσεων που υλοποιεί το ΕΣΠ σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία, από τον Αύγουστο του 2021 μέχρι σήμερα έχουν υποστηριχθεί 187 περιπτώσεις οικογενειακής επανένωσης. Μέχρι στιγμής, 83 άτομα έχουν φτάσει στην Ελλάδα και έχουν επανενωθεί με επιτυχία με άλλα μέλη των οικογενειών τους.
Την ίδια ώρα, η Ύπατη Αρμοστεία κάνει δράσεις συνηγορίας για την επιτάχυνση των διαδικασιών και την επίδειξη της απαραίτητης ευελιξίας εντός του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου, το οποίο χρήζει κάποιων αλλαγών.
«Το δικαίωμα στην οικογενειακή ζωή και η αρχή της οικογενειακής ενότητας έχουν εξαιρετική σημασία για τους πρόσφυγες. Η διευκόλυνση της οικογενειακής επανένωσης συμβάλλει στην ψυχική υγεία, στην ενδυνάμωση και στις ενταξιακές προσπάθειες των προσφύγων. Ταυτόχρονα ενισχύει τις μετακινήσεις μέσω ασφαλών και νόμιμων οδών, ώστε να μην χρειάζεται οι πρόσφυγες να καταφεύγουν στα δίκτυα των διακινητών», αναφέρει η Λυδία Μπολάνη από τον Τομέα Βιώσιμων Λύσεων της Ύπατης Αρμοστείας.
Όλα αυτά τα χρόνια που μεγάλωνε μόνη της τα τέσσερα παιδιά τους, η Rachel, σύζυγος του Barly, δεν είχε να διαχειριστεί μόνο την απουσία του πατέρα και τα ψυχολογικά τραύματα των παιδιών από την απουσία αυτή. Έπρεπε να κάνει και ένα τεράστιο αγώνα για να συγκεντρώσει και να επικυρώσει όλα τα απαιτούμενα έγγραφα για τη διαδικασία της οικογενειακής επανένωσης.
Την ίδια περίοδο, ο Barly προσπαθούσε να ενταχθεί στην ελληνική κοινωνία χωρίς να έχει τη σύζυγο και τα παιδιά του δίπλα του. Αν και αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας, έπρεπε να βρει δουλειά για να βοηθήσει την οικογένειά του οικονομικά και την ίδια ώρα έχανε πολύτιμες στιγμές από την καθημερινότητα των παιδιών του.
«Στην αρχή δεν υπήρχαν ούτε δουλειές ούτε συγκεκριμένη υποστήριξη για τους πρόσφυγες. Μερικές φορές σκεπαζόμουν με τα σεντόνια και έκλαιγα», θυμάται ο Barly.
Καθώς δουλεύει πλέον σε μεγάλο ξενοδοχείο της Αθήνας και έχει μάθει ελληνικά και αγγλικά, o Βarly νιώθει ενταγμένος. Το στοίχημά του τώρα είναι να βοηθήσει τη σύζυγο και τα παιδιά του στην προσαρμογή τους εδώ.
Διαβάζουν μαζί ελληνικά και ανακαλύπτουν καινούριες λέξεις. Η λέξη που επαναλαμβάνει διαρκώς η Rachel με μάτια γεμάτα ευγνωμοσύνη προς όσους συμπαραστάθηκαν στον αγώνα τους για επανένωση, είναι το «ευχαριστώ». Η αγαπημένη ελληνική λέξη του Barly είναι η λέξη «ελπίζω», την οποία προφέρει και ένα χαμόγελο ζωγραφίζεται στο πρόσωπό του.
«Αν είχα χάσει την ελπίδα, δεν ξέρω τι θα έκανα. Προσπαθούσα να μεταδώσω την ελπίδα και στα παιδιά μου, γιατί αν την είχαμε χάσει, δεν θα μπορούσαμε να είμαστε ξανά μαζί», λέει.
Ενωμένη και πάλι η οικογένεια Baruti κάνει όνειρα για το μέλλον. Ο μεγαλύτερος γιος τους, ο 21χρονος David, θέλει να δουλέψει και να συνεχίσει να ασχολείται ως αθλητής με το ποδόσφαιρο, που τόσο αγαπάει. Ο 18χρονος Caleb ονειρεύεται να σπουδάσει ηλεκτρολόγος μηχανικός. Η κατά ένα χρόνο μικρότερή του Oliveθέλει να τελειώσει το σχολείο και να σπουδάσει Ιατρική «για να σώζω ζωές και να φροντίζω ανθρώπους». Ο Joy, που δεν φεύγει στιγμή από την αγκαλιά του πατέρα του, έχει ως στόχο να γίνει ποδοσφαιριστής.
«Θέλω να δω τα παιδιά μου να πετυχαίνουν και εγώ να είμαι δίπλα τους, να τους υποστηρίζω και να τους δείχνω ότι τους αγαπάω πολύ. Αν και δεν ήμασταν για αρκετό καιρό μαζί, εγώ τους σκεφτόμουν πάντα. Τώρα κάνω όνειρα για μια καλύτερη ζωή. Και ελπίζω», λέει ο Barly.
Μοιράσου το στο Facebook Μοιράσου το στο Twitter
