Το σχόλιο αποδίδεται στον Gonzalo Vargas Llosa, Αντιπρόσωπο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ε.Ε., το Βέλγιο, την Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία.
Ο Djokal, αιτών άσυλο από τη Σενεγάλη, περιμένει στο ισπανικό λιμάνι Santa Pola κοντά στο Alicante, για να γνωρίσει το πλήρωμα του αλιευτικού σκάφους που τον έσωσε, μαζί με άλλους, όταν το σκάφος τους ανατράπηκε ανοιχτά των ακτών της Λιβύης. © UNHCR/Markel Redondo
Βρυξέλλες – Καθώς η Ισπανία προετοιμάζεται να αναλάβει την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ευελπιστεί ότι η χώρα θα αξιοποιήσει περαιτέρω την πρόοδο που σημείωσε η απερχόμενη Σουηδική Προεδρία στην προώθηση των εργασιών για το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να μπει ένα τέλος στο χρόνιο αδιέξοδο σε ευρωπαϊκά ζητήματα ασύλου, το οποίο, με εξαίρεση την ανταπόκριση για τους πρόσφυγες της Ουκρανίας, έχει βάλει σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές και δικαιώματα, ρίχνοντας βαριά σκιά στην ευρωπαϊκή προσέγγιση στο άσυλο.
Τα τραγικά περιστατικά στη θάλασσα, και ιδίως οι εξελίξεις στη Μεσόγειο, φέρνουν για άλλη μια φορά στο προσκήνιο την επείγουσα ανάγκη να τεθούν η αλληλεγγύη και η ασφάλεια στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής δράσης κατά μήκος των μεταναστευτικών διαδρομών. Με τόσες ζωές να διακυβεύονται, είναι κρίσιμο η διάσωση στη θάλασσα υπό την ευθύνη των κρατών να είναι συντονισμένη, προβλέψιμη και με επαρκείς πόρους, σε συνδυασμό με μια βιώσιμη και συντονισμένη μεταρρύθμιση του συστήματος ασύλου, που να περιλαμβάνει ουσιαστική αλληλεγγύη και έναν μηχανισμό επιμερισμού της ευθύνης μετά την αποβίβαση.
Υπό αυτό το πρίσμα, τα βήματα που έγιναν τον Ιούνιο από τους Ευρωπαίους Υπουργούς ώστε το Συμβούλιο να φτάσει σε μια συγκεκριμένη θέση ως προς τον επιμερισμό της ευθύνης για τους αιτούντες άσυλο κατά μήκος της Ε.Ε., ήταν σημαντικά, όπως σημαντική ήταν και η συμφωνία σχετικά με τη στάση του Συμβουλίου σε ό,τι αφορά την επεξεργασία των αιτημάτων για άσυλο, συμπεριλαμβανομένων όσων υποβάλλονται στα σύνορα της Ε.Ε. Για ένα λειτουργικό σύστημα ασύλου είναι σημαντικό να υπάρχουν εξορθολογισμένες και αποτελεσματικές διαδικασίες κατά την άφιξη, οι οποίες θα πρέπει συμμορφώνονται με τις νομικές εγγυήσεις, ακόμα και σε περιόδους έκτακτης ανάγκης. Η πρόσβαση στην επικράτεια και το άσυλο είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, το οποίο πρέπει να είναι πλήρως σεβαστό.
Παρότι η σχετική νομοθεσία δεν έχει ακόμα θεσπιστεί, η Ισπανική Προεδρία, σε στενή συνεργασία με το Ευρωκοινοβούλιο, έχει καθοριστικό ρόλο στο να διασφαλίσει ότι η πολιτική συμφωνία θα μεταφραστεί σε άμεση δράση, αλλά και να προωθήσει συνολικά τις εργασίες για το Σύμφωνο. Η επικείμενη μεταρρύθμιση δεν πρέπει να υπονομευθεί από περαιτέρω ευρωπαϊκές προτάσεις που θα μπορούσαν να υποβαθμίσουν τις υποχρεώσεις, τα πρότυπα και τις πρακτικές γύρω από τον θεσμό του ασύλου.
Στο σημερινό παγκόσμιο περιβάλλον δεν μπορεί να υπάρξει μια μεμονωμένη λύση για την πρόληψη και την ανταπόκριση στο φαινόμενο του αναγκαστικού εκτοπισμού. Καθώς μια σειρά από φορείς συνεργάζονται στο πνεύμα του Παγκόσμιου Συμφώνου για τους Πρόσφυγες, είναι εφικτό να υπάρξει διασφάλιση της πρόσβασης σε διεθνή προστασία, όπου αυτή είναι απαραίτητη, καθώς και αποτελεσματικός επιμερισμός της ευθύνης για τους αναγκαστικά εκτοπισμένους ανθρώπους. Το Παγκόσμιο Φόρουμ για τους Πρόσφυγες αυτόν τον Δεκέμβριο είναι μια ευκαιρία να σημειωθεί πρόοδος προς αυτή την κατεύθυνση.
Αξίζει να επισημανθεί ότι στην συντριπτική τους πλειοψηφία, παγκοσμίως, οι πρόσφυγες και άλλοι άνθρωποι που έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας, συνεχίζουν να φιλοξενούνται σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος και όχι στην Ευρώπη. Η περαιτέρω πολιτική και οικονομική υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τις χώρες και τις περιοχές που φιλοξενούν τους περισσότερους αναγκαστικά εκτοπισμένους ανθρώπους, παραμένει ουσιαστικής σημασίας και θα πρέπει να περιλαμβάνει μέτρα για δίκαιη και αποτελεσματική παροχή προστασίας σε όλες τις χώρες, ταχύτερες διαδικασίες οικογενειακής επανένωσης, περισσότερες ευκαιρίες επανεγκατάστασης και συμπληρωματικές οδούς. Η υποστήριξη αυτής της μορφής δεν θα πρέπει να υποκαθιστά, αλλά να λειτουργεί συμπληρωματικά στην πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου στην Ευρώπη. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες καλεί επίσης την Προεδρία να διασφαλίσει την εφαρμογή των δεσμεύσεων που έχουν γίνει για ευέλικτη και προβλέψιμη χρηματοδότηση.
Όπως φάνηκε και από την ανταπόκριση στην Ουκρανία, η Ε.Ε. μπορεί να υποδεχτεί και να προστατεύσει τους αναγκαστικά εκτοπισμένους ανθρώπους οργανωμένα και αποτελεσματικά. Ωστόσο, απαιτείται επειγόντως μια μακροπρόθεσμη μεταρρύθμιση της συνολικής προσέγγισης της Ε.Ε. σε θέματα μετανάστευσης και ασύλου, ώστε να διασφαλιστεί ένα κοινό σύστημα ασύλου που να λειτουργεί για τα κράτη και να προστατεύει καλύτερα τους πρόσφυγες, απ’ όπου κι αν προέρχονται.
Βρείτε εδώ τις συστάσεις της Ύπατης Αρμοστείας για την Προεδρία της Ε.Ε. το 2023
Μοιράσου το στο Facebook Μοιράσου το στο Twitter
