Σε ένα ξύλινο παγκάκι κάτω από τα πεύκα, η Hoda κοιτάει φωτογραφίες της οικογένειάς της σε πιο ευτυχισμένες εποχές. Παίζοντας στο πάρκο. Ποζάροντας στο φακό με το σύζυγό της. Μικρές, πολύτιμες, καθημερινές στιγμές χαράς. Όταν όμως ξέσπασε ο πόλεμος, τα πάντα στη ζωή τους, όπως και στις ζωές εκατομμυρίων άλλων Σύρων, άλλαξαν από τη μια στιγμή στην άλλη.
«Θεέ μου, η Δαμασκός είναι μια κόλαση», λέει. «Άνθρωποι σκοτώνονται, πέφτουν θύματα ληστείας και βιασμού, άνθρωποι χάνουν τα σπίτια τους. Είναι ένας πόλεμος οδυνηρός, ένας πόλεμος που έχει προκαλέσει αμέτρητο πόνο. Είναι απερίγραπτο.»
Καθώς η βία κλιμακωνόταν, ο σύζυγός της εγκατέλειψε τη χώρα αναζητώντας απεγνωσμένα ένα ασφαλές μέρος για την οικογένειά του και εντέλει έφτασε στη Γερμανία. Η Hoda προσπαθούσε να μην σκέφτεται το πραγματικό μαρτύριο, που αυτή και τα τρία παιδιά της, θα έπρεπε να περάσουν για να τον βρουν. Το μόνο που έλεγε στον εαυτό της, καθώς πάλευαν μέσα από λάσπες που έφταναν μέχρι τη μέση για να διασχίσουν τα σύνορα και να μπουν στην Τουρκία, ήταν ότι η ζωή στην Ευρώπη σίγουρα θα ήταν καλύτερη από αυτή.
«Σιωπή!» τους φώναζαν οι διακινητές, όταν επιτέλους επιβιβάστηκαν στη βάρκα που θα τους έφερνε στην Ελλάδα μέσω του Αιγαίου. Ήταν μία η ώρα το πρωί και η νύχτα ήταν εκκωφαντικά ήσυχη. «Σκάστε και σβήστε τα τσιγάρα σας. Κανείς δεν θα πρέπει να αντιληφθεί την παρουσία σας.»
Ο δεκατετράχρονος Ali, ο 11χρονος Aboudi, που αντιμετωπίζει σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες και ο εξάχρονος Adam, ήταν ανάμεσα στα πολλά παιδιά που επέβαιναν στη βάρκα εκείνο το πρωινό. Όταν τελικά η βάρκα άρχισε να απομακρύνεται από τη στεριά ήταν τρομοκρατημένα.
«Ο Aboudi έβαλε τα κλάματα», θυμάται η Hoda. «Συνεχώς του λέγαμε ”Ησύχασε, ησύχασε!”, ενώ ο οδηγός τού φώναζε. Ο Adam βρισκόταν ξαπλωμένος κάτω από όλα τα παιδιά. Έκλαιγε τόσο πολύ, που μετά άρχισε να κάνει εμετό.»
Δύο φορές τα κύματα σχεδόν αναποδογύρισαν τη βάρκα και ο οδηγός αναγκάστηκε να σβήσει τη μηχανή. «Ανησυχούσα πολύ, πάρα πολύ, επειδή το σωσίβιο του Aboudi ήταν σκισμένο», προσθέτει. «Αν είχε συμβεί κάτι, θα είχα χάσει το μωρό μου.»
Ο οδηγός δεν άφηνε καν τη Hoda να κουνηθεί για να βάλει τον Adam να καθίσει λίγο πιο άνετα. Το μόνο που μπορούσε να κάνει ήταν να προσεύχεται να φτάσουν σε ένα ασφαλές μέρος.
Πέρασε έτσι μιάμιση ώρα. Μετά, προς μεγάλη ανακούφισή της, έφτασε βοήθεια.
«Ξαφνικά, ένα διασωστικό σκάφος πλησίασε και μας πέταξαν μια ανεμόσκαλα», περιγράφει. «Μαζί με τον γιο μου τον Ali, πιάσαμε το σχοινί και το δέσαμε σφιχτά στη βάρκα. Το δέσαμε πολύ καλά επειδή κανείς άλλος δεν καταλάβαινε Αγγλικά και οι διασώστες μας εξηγούσαν πώς να το κάνουμε. Μας είπαν ότι θα μας οδηγήσουν στην Ελλάδα, στη Λέσβο και ότι είχαν έρθει για να μας βοηθήσουν.»
Αυτοί οι διασώστες ήταν μία από τις πολλές ομάδες που επιχειρούσαν στα ελληνικά χωρικά ύδατα στο αποκορύφωμα της προσφυγικής κρίσης το 2015, όταν 800.000 άνθρωποι τόλμησαν το επικίνδυνο πέρασμα από την Τουρκία. Μεταξύ αυτών ήταν και η Ελληνική Ομάδα Διάσωσης. Οι εθελοντές της πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος της χρονιάς σε υψηλή επιφυλακή, συχνά υπερβαίνοντας τα όρια του καθήκοντος για να σώσουν πρόσφυγες που ήταν σε κίνδυνο στη θάλασσα. Πολλοί εργάζονταν μέρα-νύχτα, με περιορισμένους πόρους και συχνά λαμβάνοντας κλήσεις από το Λιμενικό τις πρώτες πρωινές ώρες. Χιλιάδες άνθρωποι σαν τη Hoda θα τους ευγνωμονούν για πάντα.
Μαζί με τα παιδιά της είναι πλέον ασφαλείς στο χώρο ανοιχτής φιλοξενίας του πρώην ΠΙΚΠΑ στη Λέσβο, όπου έχουν ένα κατάλυμα και τη βοήθεια των εθελοντών. Ονειρεύονται να χτίσουν μια νέα ζωή με το σύζυγό της στη Γερμανία. Προς το παρόν, ωστόσο, είναι πανευτυχείς που μπορούν ξανά να δημιουργούν χαρούμενες αναμνήσεις. «Το αγοράκι μου περνάει τόσο καλά», λέει η Hoda και γελάει όταν ο Adam της δείχνει τα βαμμένα μπλε νύχια του και το ψεύτικο τατουάζ του.
Το ταξίδι τους υπήρξε τραυματικό, όμως τουλάχιστον πλησιάζει στο τέλος του. Είναι ένα ταξίδι που η Hoda δεν θέλει να επαναλάβει ποτέ – ένα ταξίδι που καμιά μητέρα δεν θα έπρεπε να υποστεί.
«Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς τα παιδιά μου», καταλήγει. «Δεν μπορώ ούτε να κοιμηθώ χωρίς αυτά. Όλα αυτά τα έκανα για χάρη των παιδιών μου.»