Όταν ο δεκαεπτάχρονος Mohammed έφτασε στην Ελλάδα τον έστειλαν σε μία κλειστή δομή, τη Μόρια της Λέσβου. Φοβόταν, αλλά αυτό δεν μπορούσε με τίποτα να συγκριθεί με τον τρόμο που άφησε πίσω του στην πατρίδα του.
Στη Δαμασκό ο στρατός είχε ήδη πάρει τον ξάδερφό του, ενώ τρομοκρατημένος ο μεγαλύτερος αδερφός του είχε εγκαταλείψει τη χώρα αναζητώντας καταφύγιο στην Ολλανδία. Ο Mohammed γνώριζε ότι καθώς ο πόλεμος κλιμακωνόταν, ο στρατός θα ερχόταν σύντομα να πάρει κι αυτόν. «Αν φτάσουν μέχρι την πόρτα σου, δεν μπορείς πλέον να πεις ναι ή όχι» εξηγεί. «Πρέπει απλά να τους ακολουθήσεις.»
Η μητέρα του τον παρακαλούσε να εγκαταλείψει τη Συρία. Πριν από χρόνια είχε σκοτωθεί ο πατέρας του σε ένα ατύχημα και δεν άντεχε τη σκέψη ότι μπορεί να χάσει και τον μικρότερο γιο της. Έτσι, ο Mohammed έφυγε, ενώ οι απελπισμένες εκκλήσεις της μητέρας του αντηχούσαν ακόμα στα αυτιά του.
Πέρασε δύο μήνες στην Κωνσταντινούπολη, ζώντας σε ένα μικρό διαμέρισμα με άλλους νεαρούς Σύρους πρόσφυγες, όπου μετά βίας κατάφερνε να επιβιώσει. Στη συνέχεια μετακόμισε στη Σμύρνη. «Όσο καιρό ήμουν στη Σμύρνη ήμουν μόνος μου», θυμάται. «Δεν μιλούσα με κανέναν. Μόνο προσπαθούσα να βρω κάποιον που θα μπορούσε να με φέρει στην Ελλάδα.»
Κάποια στιγμή, αργά ένα βράδυ, οι διακινητές του είπαν ότι επιτέλους είχε έρθει η σειρά του να περάσει το Αιγαίο και να πάει στη Λέσβο. Το ταξίδι διήρκεσε μόλις μιάμιση ώρα.
Για τους 856.723 πρόσφυγες σαν τον Mohammed που πέρασαν από την Τουρκία στην Ελλάδα το 2015 –με τους μισούς να προέρχονται από την ρημαγμένη από τον πόλεμο Συρία– οι κίνδυνοι αυτού του αβέβαιου ταξιδιού δεν ήταν τίποτα μπροστά στην κόλαση που άφησαν πίσω στην πατρίδα τους. Μόνο στο νησί της Λέσβου οι αφίξεις προσφύγων και μεταναστών ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο το 2015, με τους αριθμούς να φτάνουν τα 10.000 άτομα μέσα σε μία ημέρα τον Οκτώβρη. Και άλλα ελληνικά νησιά, όπως η Χίος, η Σάμος, η Λέρος και η Κως αποτέλεσαν ασφαλείς προορισμούς, καθώς οι συγκρούσεις σε Συρία, Αφγανιστάν και Ιράκ συνέχισαν να ξεριζώνουν ανθρώπους από τις εστίες τους.
Όμως ήταν εκατοντάδες και οι πρόσφυγες, που διακινδυνεύοντας το πέρασμα πάνω σε ακατάλληλα σκάφη και φουσκωτά, έχασαν τη ζωή τους στο Αιγαίο σε μια απέλπιδα προσπάθεια να φτάσουν στην Ευρώπη. Από αυτούς, το 30% περίπου ήταν παιδιά.
Ο Mohammed ήταν ένας από τους «τυχερούς» που κατάφεραν να φτάσουν σε ασφαλείς ακτές. Όμως, ακόμη και στη Λέσβο, η περιπέτειά του δεν είχε τελειώσει ακόμη.
Το ασυνόδευτο παιδί πέρασε την πρώτη του ημέρα στην Ευρώπη σε μία κλειστή δομή στη Μόρια, όπου οι συνθήκες δεν ήταν καλές, ιδίως για παιδιά. «Όταν είδα τη Μόρια, πίστεψα ότι ήταν φυλακή», θυμάται ο Mohammed. «Ήμουν τρομαγμένος, επειδή ήμουν κουρασμένος από το ταξίδι και ήμουν μόνος μου. Πίστεψα ότι θα με έριχναν στη φυλακή.»
Ωστόσο η πίστη του στην ανθρωπότητα –και στην Ευρώπη– αποκαταστάθηκε όταν τον παρέπεμψαν στο χώρο ανοιχτής φιλοξενίας του πρώην ΠΙΚΠΑ, ένα μικρό σύμπλεγμα από ξύλινα σπιτάκια και σκηνές στη νότια Λέσβο. Μέσα σε τέσσερα χρόνια, έχει γίνει καταφύγιο για μερικούς από τους πιο ευάλωτους πρόσφυγες στη Λέσβο. Εδώ, η Έφη Λατσούδη και μια ομάδα από εθελοντές προσφέρουν στους πρόσφυγες στέγη, φαγητό, ρούχα, ιατρική φροντίδα, εκπαίδευση, νομική συνδρομή και δραστηριότητες αναψυχής.
«Ένιωσα ασφαλής», λέει ο Mohammed, με την ανακούφιση να διαγράφεται στο πρόσωπό του στην ανάμνηση αυτή. «Ένιωσα ότι έχω μια οικογένεια, ότι έχω ανθρώπους που με προστατεύουν.»
Για πάρα πολλούς πρόσφυγες σαν τον Mohammed που επέζησαν από το θαλάσσιο ταξίδι στην Ελλάδα το 2015, η Έφη Λατσούδη και ο χώρος ανοιχτής φιλοξενίας του πρώην ΠΙΚΠΑ ήταν μια σανίδα σωτηρίας σε μια θάλασσα αβεβαιότητας. Η γενναιοδωρία και η υποστήριξη που έλαβαν εδώ οι άνθρωποι θα τους συνοδεύει για πάντα.
«Τρώμε μαζί, μπορώ να πηγαίνω για κολύμπι», λέει ο Mohammed χαρούμενος. «Έχουμε κρεβάτια, το φαγητό φτάνει για όλους, έχουμε ψυγεία και μαγειρεύουμε μόνοι μας. Εδώ μπορώ να είμαι ελεύθερος. Το ΠΙΚΠΑ είναι το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα.»
Μοιράσου το στο Facebook Μοιράσου το στο Twitter
