Φωτογραφία αρχείου. Λέσβος, 2015. © UNHCR/Achilleas Zavallis
«Χωρίς ελευθερία δεν είσαι τίποτα, δεν είσαι άνθρωπος. Αλλά αν έχεις ελευθερία, μπορείς να κάνεις τα πάντα για τον εαυτό σου», λέει η Emma*, μια αιτούσα άσυλο από τη Σιέρα Λεόνε που βρίσκεται στη Λέσβο.
Η Emma είναι 25 ετών. Άφησε τη Σιέρα Λεόνε υπό το φόβο της πολιτικής δίωξης με κίνδυνο τη ζωή της. Καθώς είχε μείνει ορφανή σε μικρή ηλικία, μόλις ήταν αρκετά μεγάλη ώστε να μπορεί να στηρίξει τον εαυτό της, άρχισε να φροντίζει άλλα ορφανά παιδιά που χρειάζονταν βοήθεια στην πατρίδα της. Δραστηριοποιήθηκε πολιτικά για να στηρίξει τους πιο ευάλωτους ανθρώπους, κάτι που τελικά οδήγησε στην ανάγκη να διαφύγει από τη χώρα της.
Το καλοκαίρι του 2019 η Εmma έφυγε από τη Σιέρα Λεόνε με πλοιάριο. Την είχε διαβεβαιώσει ο διακινητής – ο οποίος τελικά αποδείχτηκε ότι έκανε εμπορία ανθρώπων – ότι θα τη μετέφερε σε ασφαλή χώρα και ότι δεν είχε λόγο να ανησυχεί. Ωστόσο, ο άνθρωπος αυτός κατέληξε με τη χρήση της εξουσίας του να κακοποιεί σεξουαλικά την Emma σε όλη τη διάρκεια του τρίμηνου ταξιδιού, μέχρι που έφτασαν στην Τουρκία.
Τα δεινά της κοπέλας δεν σταμάτησαν ωστόσο εκεί. Όταν έφτασε, την προσέγγισαν τρεις άντρες, με την πρόφαση και πάλι ότι θα τη βοηθούσαν. Από εκείνο το σημείο ξεκίνησε ένα μαρτύριο σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης που κράτησε 18 μήνες, μέχρι που κατάφερε να αποδράσει πριν από λίγους μήνες.
Δυστυχώς, η ιστορία της Emma δεν είναι η μοναδική. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος (UNODC), μέσα στο 2018 περίπου 50.000 θύματα εμπορίας ανθρώπων καταγράφηκαν σε περισσότερες από 148 διαφορετικές χώρες, κάτι που το καθιστά ένα πραγματικά παγκόσμιο φαινόμενο. Τα μισά περίπου από τα θύματα διακινούνται ειδικά για το σκοπό της σεξουαλικής εκμετάλλευσης.
Ο ορισμός της εμπορίας ανθρώπων στο σχετικό Πρωτόκολλο των Ηνωμένων Εθνών περιλαμβάνει «την πρόσληψη, μεταφορά, μετακίνηση, στέγαση ή υποδοχή προσώπων, με την απειλή ή τη χρήση βίας ή άλλων μορφών καταναγκασμού, με την αρπαγή, την απάτη ή την παραπλάνηση με σκοπό την εκμετάλλευση».
Τα θύματα της εμπορίας ανθρώπων αντιμετωπίζονται ως εμπορεύματα που αγοράζονται και πωλούνται για την εκμετάλλευση κάποιας μορφής. Οι διακινητές συνήθως στοχοποιούν άτομα που είναι ευάλωτα ή περιθωριοποιημένα, ανάμεσά τους πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και άλλα άτομα που βρίσκονται υπό την εντολή της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Ύπατη Αρμοστεία συνεργάζεται με πολλούς οργανισμούς του ΟΗΕ για την ανάπτυξη πρωτοβουλιών με στόχο την αντιμετώπιση της εμπορίας ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένου του Κοινού Πλαισίου του 2020 για την ανάπτυξη Προτύπων Λειτουργίας που διευκολύνουν την αναγνώριση και προστασίας των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων, με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης. Η εμπορία ανθρώπων είναι ένα από τα θέματα που αντιμετωπίζονται ρητά και στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Συμφώνου για τους Πρόσφυγες του 2018.
Η Emma στάθηκε τυχερή στο ότι μπόρεσε να διαφύγει από αυτούς που την κρατούσαν αιχμάλωτη. Κατάφερε τελικά να φτάσει με βάρκα στη Λέσβο νωρίτερα αυτή τη χρονιά. Η μακρόχρονη κακοποίησή της, της άφησε σοβαρά ιατρικά προβλήματα, αλλά είναι ευγνώμων για την ιατρική φροντίδα που λαμβάνει τώρα με τη στήριξη της Ύπατης Αρμοστείας και του εταίρου της, του Κέντρου Διοτίμα. Έφτασε μέχρι το σημείο να προσφέρει εθελοντικά βοήθεια στην κοινότητά της.
Σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία και με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το Κέντρο Διοτίμα παρέχει υπηρεσίες πρόληψης και απόκρισης στην έμφυλη βία. Την περασμένη χρονιά μόνο, το Κέντρο Διοτίμα παρείχε ψυχοκοινωνική στήριξη σε περισσότερες από 800 επιζώσες/ώντες έμφυλης βίας και νομική βοήθεια σε περισσότερες από 600 επιζώσες/ώντες, ενώ οι δράσεις πρόληψης έφτασαν σε περισσότερα από 2.800 άτομα.
Αν και η Emma αισθάνεται πλέον ασφαλής και λαμβάνει βοήθεια, η εμπιστοσύνη της στους άλλους ανθρώπους έχει κλονιστεί από την οδύσσεια που πέρασε. «Θα ήθελα να πω σε όλες τις γυναίκες να μην πιστεύουν σε όσους – άνδρες ή γυναίκες – υπόσχονται ότι θα τις βοηθήσουν… Να πιστεύουν μόνο στον εαυτό τους, να είναι δυνατές και να μην παρασύρονται από ψεύτικες υποσχέσεις που μπορεί να τους στοιχίσουν την ελευθερία τους», προσθέτει.
Για το μέλλον, η Emma ελπίζει να μάθει να διαβάζει και να γράφει καθώς και να δουλέψει στον τομέα των επιχειρήσεων. Έτσι ώστε να μπορεί κερδίζει αρκετά χρήματα που θα της επιτρέψουν να συνεχίσει να βοηθάει τους ανθρώπους – και ιδιαίτερα τα ορφανά και όσους βρίσκονται στο περιθώριο της κοινωνίας – όπου και να βρεθεί.
*Το όνομα έχει αλλάξει για λόγους προστασίας
Μοιράσου το στο Facebook Μοιράσου το στο Twitter
