10 αλήθειες για τους πρόσφυγες

Ο εκτοπισμός παγκοσμίως έχει φτάσει σε αριθμούς ρεκόρ καθώς οι συρράξεις γίνονται πιο βίαιες και πιο παρατεταμένες, ενώ οι αιτίες του ξεριζωμού είναι όλο και πιο περίπλοκες. Στα τέλη του 2018, 70,8 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν αναγκαστεί να αφήσουν τις εστίες τους σε όλο τον κόσμο εξαιτίας του πολέμου, της βίας και των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο αριθμός αυτός είναι διπλάσιος σε σχέση με 20 χρόνια πριν.

Το 80% των προσφύγων φιλοξενούνται σε γειτονικές χώρες, κάποιες από τις οποίες ανήκουν στις φτωχότερες χώρες του κόσμου, που φιλοξενούν το 1/3 όλων των προσφύγων. Μόνο το 16% του παγκόσμιου προσφυγικού πληθυσμού φιλοξενείται στις πιο πλούσιες και ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου.

Η βία, οι απειλές, οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς επίσης και η έλλειψη τροφής, φαρμάκων και βασικών υπηρεσιών, έχουν οδηγήσει στη μεγαλύτερη κρίση εκτοπισμού στη σύγχρονη ιστορία της Λατινικής Αμερικής. Πάνω από 4 εκατομμύρια πολίτες της Βενεζουέλας έχουν εγκαταλείψει τη χώρα από το 2015. Αν και η πλειοψηφία των ανθρώπων αυτών έχει ανάγκη από διεθνή προστασία, μόνο μισό εκατομμύριο ανάμεσά τους έχει προχωρήσει σε αίτημα ασύλου.

Πάνω από τα 2/3 των προσφύγων σε ολόκληρο τον κόσμο προέρχονται από μόλις πέντε χώρες, με τους πρόσφυγες από τη Συρία να αποτελούν σχεδόν το 1/3 του παγκόσμιου προσφυγικού πληθυσμού. Ακολουθούν οι πρόσφυγες από το Αφγανιστάν, το Νότιο Σουδάν, τη Μυανμάρ και τη Σομαλία. Στη Σομαλία, οι βίαιες συγκρούσεις που αναγκάζουν τους ανθρώπους να φύγουν συνεχίζονται εδώ και σχεδόν 30 χρόνια.

Καθώς μεγαλώνει ο αριθμός των ευάλωτων προσφύγων, οι οποίοι εκτιμάται από την Υ.Α. ότι δεν μπορούν να λάβουν επαρκή προστασία στις χώρες φιλοξενίας όπου βρίσκονται, η ανάγκη για αύξηση των θέσεων επανεγκατάστασης είναι επείγουσα. Η Υ.Α. εκτιμά ότι 1,4 εκατ. πρόσφυγες έχουν ανάγκη να επανεγκατασταθούν μέσα στο 2019. Ωστόσο, το 2018 προσφέρθηκαν μόλις 92.400 θέσεις επανεγκατάστασης από 25 κράτη.

Το δικαίωμα να αναζητά άσυλο σε μια άλλη χώρα ένας άνθρωπος που έχει χάσει την προστασία της δικής του χώρας, προβλέπεται στο Άρθρο 14 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η Σύμβαση της Γενεύης για το Καθεστώς των Προσφύγων αποτελεί την πρώτη συνθήκη που μετέτρεψε τα ιδανικά της Διακήρυξης σε νομικά δεσμευτικές υποχρεώσεις. Επομένως, δεν αποτελεί έγκλημα το να ζητά κανείς άσυλο, ακόμα και αν έχει μπει στη χώρα με παράτυπο τρόπο.