Περίληψη των δηλώσεων που έκανε η Karolina Lindholm Billing, Αντιπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ουκρανία – στην οποία μπορεί να αποδοθεί το κείμενο – μιλώντας από τη Lviv στη σημερινή ενημέρωση Τύπου στο Palais des Nations στη Γενεύη.
Ένας πατέρας αποχαιρετά την οικογένειά του στο σταθμό λεωφορείων της πόλης Lviv στη Δυτική Ουκρανία, καθώς φεύγουν για να βρουν αλλού ασφάλεια. © UNHCR/Valerio Muscella
Μέσα στον τελευταίο μήνα τα πάντα έχουν αλλάξει για την Ουκρανία. Μόλις δύο εβδομάδες πριν ξεκινήσει ο πόλεμος, πέρασα μια βδομάδα στην Ανατολική Ουκρανία με τον Διευθυντή του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP) όπου εγκαινιάσαμε και επισκεφτήκαμε κοινοτικά κέντρα στις πόλεις Avdiika και Popasna για παιδιά με αναπηρίες και ηλικιωμένους. Τα κέντρα αυτά πιθανότατα να έχουν πλέον καταστραφεί όπως και πολλές άλλες ιδιωτικές κατοικίες και κοινωνικές δομές, τις οποίες ανθρωπιστικοί και αναπτυξιακοί εταίροι βοήθησαν να στηθούν και να επισκευαστούν τα τελευταία οκτώ χρόνια, σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές και τις κοινότητες στην Ανατολική Ουκρανία.
Τα γεγονότα του τελευταίου μήνα έχουν ανατρέψει την πρόοδο που είχε σημειωθεί και μας έχουν πάει πιο πίσω απ’ ό,τι ήμασταν οκτώ χρόνια πριν. Σήμερα, έχουμε να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα μιας τεράστιας ανθρωπιστικής κρίσης που επιδεινώνεται από λεπτό σε λεπτό.
Δεν μπορούμε να τονίσουμε αρκετά τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Μέσα σε μια νύχτα καταστράφηκαν ζωές και διαλύθηκαν οικογένειες. Μέσα σε έναν μήνα, δέκα εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάστηκαν να τρέξουν να σωθούν, αφήνοντας πίσω τα σπίτια τους και τα υπάρχοντά τους. Περισσότεροι από 6,5 εκατομμύρια έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της χώρας και 3,7 εκατομμύρια έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τη χώρα. Οι αριθμοί αυτοί αυξάνουν μέρα με τη μέρα. Εκτιμάται ότι περίπου 13 εκατομμύρια βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε πληγείσες περιοχές ή ότι δεν μπορούν να φύγουν επειδή οι κίνδυνοι για την ασφάλειά τους είναι μεγάλοι, επειδή έχουν καταστραφεί γέφυρες και δρόμοι κι επειδή δεν έχουν πηγές και πληροφόρηση για το πού μπορούν να βρουν ασφάλεια και στέγη.
Σήμερα, εκατομμύρια άνθρωποι στην Ουκρανία ζουν υπό τον διαρκή φόβο. Σφοδροί και αδιάκριτοι βομβαρδισμοί αναγκάζουν τους ανθρώπους να κρύβονται σε καταφύγια για ώρες μέρα και νύχτα.
Το ίδιο ισχύει και για τους συναδέλφους μου στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ουκρανία, που πλέον εργάζονται σε καινούρια γραφεία που έχουν συσταθεί στις πόλεις Dnipro και Vinnytsia, Uzhgorod, Chernivtsi και Lviv, καθώς και στις περιοχές Donetsk και Luhansk που δεν ελέγχονται από την κυβέρνηση. Πολλά μέλη του εθνικού προσωπικού μας έχουν εκτοπιστεί κι αυτά στο εσωτερικό της χώρας. Για αρκετούς, αυτή είναι η δεύτερη ή τρίτη φορά από το 2014. Παρ’ όλα αυτά, δεν έχουν σταματήσει να εργάζονται. Είναι συγκινητική η αφοσίωση με την οποία βοηθούν άλλους εκτοπισμένους ανθρώπους.
Εντός της χώρας έχουμε αυτή τη στιγμή 154 συναδέλφους, αρκετοί από τους οποίους βρίσκονται σε αποστολή λόγω της έκτακτης κατάστασης, ενώ το προσωπικό μας αυξάνεται συνεχώς ώστε να ενισχύσουμε την ανταπόκρισή μας. Όλοι εργάζονται ασταμάτητα. Τοπικές κοινότητες, εθελοντές, δήμοι και αρχές ηγούνται της ανθρωπιστικής ανταπόκρισης. Από το πρώτο λεπτό που ξεκίνησε ο πόλεμος, η ανταπόκριση που έχουμε δει στο πλαίσιο των τοπικών προσπαθειών είναι πραγματικά αξιοθαύμαστη. Στόχος μας είναι να ενισχύσουμε και να συμπληρώσουμε τη δυνατότητα ανταπόκρισης σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, κάτι που είναι όλο και πιο απαραίτητο όσο μεγαλώνει η ανθρωπιστική κρίση.
Στην Ουκρανία, η δράση της Ύπατης Αρμοστείας εντάσσεται στην διυπηρεσιακή ανθρωπιστική ανταπόκριση της οποίας ηγείται ο Συντονιστής Διαχείρισης Κρίσεων του ΟΗΕ. Εστιάζουμε τις προσπάθειές μας στους τομείς της προστασίας, της στέγασης και της παροχής οικονομικής και υλικής βοήθειας, ώστε να εξασφαλίσουμε άμεση ανακούφιση σε όσους διαφεύγουν από τον πόλεμο. Βοηθάμε τους εκτοπισμένους ανθρώπους για να βρουν σταθερότητα και να εγκατασταθούν σε πιο ασφαλείς τοποθεσίες για όσο διάστημα η κατάσταση παραμένει ρευστή και το μέλλον απρόβλεπτο.
Ομάδες της Ύπατης Αρμοστείας και οι τοπικοί μας εταίροι έχουν αναπτύξει τη δράση τους σε συνοριακούς σταθμούς, σε κέντρα διέλευσης και σε κέντρα υποδοχής. Έχουμε επίσης φτάσει σε περιοχές που έχουν πληγεί άμεσα από τους βομβαρδισμούς για να προσφέρουμε επείγουσα συμβουλευτική σε θέματα προστασίας, καθώς και βασικά είδη πρώτης ανάγκης.
Περισσότερα από 1.000 νοικοκυριά που βρίσκονται σε περιοχές που έχουν πληγεί από τις εχθροπραξίες έχουν λάβει πακέτα υλικών έκτακτης ανάγκης για να μπορούν να κάνουν επισκευές στα κατεστραμμένα τους σπίτια και να προστατευθούν από το κρύο. Στα κέντρα υποδοχής στην Κεντρική και Δυτική Ουκρανία έχουμε δώσει μεταξύ άλλων στρώματα, κουβέρτες και είδη κουζίνας, ώστε να ενισχυθεί η δυναμικότητά τους για τη στέγαση εσωτερικά εκτοπισμένων. Τουλάχιστον 85.000 άνθρωποι θα μπορέσουν να βρουν προσωρινή στέγη χάρη στη στήριξη αυτή. Μόνο αυτή την εβδομάδα, η Ύπατη Αρμοστεία διένειμε 20.000 πακέτα με είδη ανάγκης σε πληγέντες και σε κέντρα υποδοχής. Αυτό βέβαια δεν είναι αρκετό για να καλυφθούν όλες οι ανάγκες αλλά αναζητούμε κάθε ευκαιρία για να προσεγγίσουμε ανθρώπους που έχουν ανάγκη και να προσφέρουμε βοήθεια. Σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές σε περιοχές που φιλοξενούν εσωτερικά εκτοπισμένους, εντοπίζουμε κτίρια που μπορούν να ανακατασκευαστούν και να αξιοποιηθούν ως κέντρα υποδοχής και συλλογικά κέντρα καθώς οι ανάγκες για καταλύματα είναι τεράστιες. Δεν χρειάζονται για να καλύψουν μόνο άμεσες ανάγκες. Είναι προφανές ότι εκατοντάδες χιλιάδες, εάν όχι εκατομμύρια, εσωτερικά εκτοπισμένοι θα χρειαστούν στήριξη για να στεγαστούν σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο επίπεδο.
Στην πόλη Vinnytsia την περασμένη βδομάδα, γνώρισα μια μητέρα με την 20χρονη κόρη της με αναπηρία, οι οποίες έμεναν σε ένα από τα κέντρα υποδοχής που έχει στηρίξει η Ύπατη Αρμοστεία. Το διαμέρισμά τους στα προάστια του Κιέβου είχε χτυπηθεί. Ήταν ξεκάθαρο ότι δεν θα μπορέσουν να φύγουν σύντομα από το κέντρο. Όπως και άλλες ευάλωτες οικογένειες με τις οποίες μίλησα στο ίδιο κέντρο υποδοχής, θα χρειαστούν στέγαση σε ένα συλλογικό κέντρο ή σε κοινωνικές δομές για μήνες ή και χρόνια.
Οι ομάδες μας εργάζονται προκειμένου τα προγράμματά μας για την παροχή προστασίας, στέγασης και βοήθειας να φτάσουν όχι μόνο στα δυτικά της χώρας αλλά και – όσο πιο μακριά γίνεται – στην Κεντρική και Ανατολική Ουκρανία, ώστε να διασφαλίσουμε την πρόσβαση σε στέγαση και σε ζωτικές υπηρεσίες. Έχουμε ξεκινήσει να υλοποιούμε το πολύπλευρο πρόγραμμά μας για παροχή οικονομικής βοήθειας στις επαρχίες Lviv και Zakharpatia, όπου έχουν εγγραφεί χιλιάδες μέχρι στιγμής. Θα υπάρξουν επιπλέον εγγραφές σε έξι ακόμα επαρχίες στην Κεντρική και Ανατολική Ουκρανία τις επόμενες μέρες. Συνολικά, ο στόχος μας είναι να αποκτήσουμε πρόσβαση σε τουλάχιστον 360.000 εκτοπισμένους ανθρώπους, ώστε να τους βοηθήσουμε να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες.
Παράλληλα, συνεχίζουμε να καταβάλλουμε προσπάθειες να προσεγγίσουμε περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο όπως η Μαριούπολη και το Χάρκοβο για να προσφέρουμε σωτήρια βοήθεια στο πλαίσιο των διυπηρεσιακών ανθρωπιστικών αποστολών βοήθειας. Η Ύπατη Αρμοστεία συμμετείχε στην πρώτη αυτοκινητοπομπή που πήγε στο Σούμι την περασμένη εβδομάδα στο πλαίσιο του συστήματος ειδοποίησης για την ασφαλή αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας.
Ωστόσο, είναι σαφές ότι τα άτομα, οι οικογένειες και οι κοινότητες θα χρειαστούν προστασία, στέγαση, βοήθεια και πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η κοινωνική προστασία για χρόνια, εάν όχι για δεκαετίες. Οι επιπτώσεις του πολέμου αυτού είναι καταστροφικές και εκτεταμένες.
Η πιο αποτελεσματική μορφή ανθρωπιστικής βοήθειας θα ήταν να τερματιστεί ο πόλεμος. Στο μεταξύ, όμως, πρέπει να συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να στηρίξουμε όλους όσοι έχουν πληγεί.
Μοιράσου το στο Facebook Μοιράσου το στο Twitter
