Ένας εσωτερικά εκτοπισμένος Αφγανός με τα τρία του παιδιά στο προσωρινό σπίτι τους στο Kariz-e-Meer στα προάστια της Καμπούλ. Η οικογένεια διέφυγε από τα βόρεια της Κουντούζ τον Μάιο του 2021 αφού καταστράφηκε το σπίτι τους από τις εχθροπραξίες. © UNHCR/Andrew McConnell
Μπανγκόκ – Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες εκφράζει τη βαθιά ανησυχία της για τους αυξανόμενους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι Αφγανοί που θέλουν να διαφύγουν σε γειτονικές χώρες ενώ η κατάσταση εντός του Αφγανιστάν συνεχίζει να επιδεινώνεται.
Aυτή τη στιγμή τα χερσαία σύνορα του Αφγανιστάν με το Πακιστάν και το Ιράν είναι ανοιχτά σχεδόν αποκλειστικά για όσους διαθέτουν τα απαραίτητα διαβατήρια και θεωρήσεις εισόδου, αν και ένας μικρός αριθμός ιατρικών περιστατικών επιτρέπεται να περάσει στο Πακιστάν κατ’ εξαίρεση χωρίς τα απαραίτητα έγγραφα. Τα χερσαία σύνορα με το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν είναι τελείως κλειστά για τους Αφγανούς.
Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι αιτούντες άσυλο που δεν μπορούν να διαφύγουν από το Αφγανιστάν είναι πολύ σοβαροί και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να απειλούν την ίδια τους τη ζωή. Σε όλο τον κόσμο, πολλοί άνθρωποι αναγκάζονται να τραπούν σε φυγή χωρίς να έχουν τα έγγραφα και τις θεωρήσεις που απαιτούνται για να ταξιδέψουν. Αν και όλες οι χώρες έχουν το κυριαρχικό δικαίωμα να ελέγχουν τα σύνορά τους, θα πρέπει να γίνονται εξαιρέσεις για τους ανθρώπους που αναζητούν ασφάλεια. Το να επιτρέπεται σε αυτούς τους ανθρώπους η είσοδος σε μια χώρα ακόμα και χωρίς έγγραφα προκειμένου να σωθούν από τους κινδύνους, αποτελεί σωτήρια ανθρωπιστική κίνηση και θεμέλιο λίθο του διεθνούς συστήματος ασύλου.
Ακόμα και πριν από την τρέχουσα ανθρωπιστική κρίση, χιλιάδες Αφγανοί διέσχιζαν καθημερινά τα σύνορα προς το Πακιστάν και το Ιράν, κυρίως για εμπορικούς λόγους, για ιατρική περίθαλψη ή για να επισκεφτούν οικογενειακά τους πρόσωπα. Η πλειοψηφία των μετακινήσεων ήταν προσωρινής φύσεως, καθώς οι περισσότεροι επέστρεφαν στο Αφγανιστάν μετά από ένα μικρό χρονικό διάστημα.
Ωστόσο, από τον Αύγουστο, βλέπουμε όλο και περισσότερους Αφγανούς στις γειτονικές χώρες να προσεγγίζουν τα γραφεία μας και τους εταίρους μας, εκφράζοντας την πρόθεσή τους να ζητήσουν άσυλο. Άλλοι άνθρωποι που βρίσκονται ακόμα στο Αφγανιστάν αναφέρουν ότι ελπίζουν πως θα μπορέσουν να φτάσουν σε κάποια γειτονική χώρα προκειμένου να έχουν πρόσβαση σε διεθνή προστασία.
Τα συνεχιζόμενα εμπόδια στην εκπαίδευση των κοριτσιών και οι περιορισμοί στη μετακίνηση των γυναικών και στη δυνατότητά τους να εργαστούν εξακολουθούν να δυσχεραίνουν την καθημερινότητα σχεδόν του μισού Αφγανικού πληθυσμού και να παρακωλύουν την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Η στοχοποίηση θρησκευτικών και εθνοτικών μειονοτήτων, όπως και ο εκφοβισμός και η δολοφονία ακτιβιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα αναδεικνύουν ακόμα περισσότερο τους απειλητικούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν πολλοί Αφγανοί. Η οικονομική επιδείνωση και η εκτεταμένη πείνα στο Αφγανιστάν μπορεί να ωθήσει χιλιάδες ακόμα να εγκαταλείψουν τη χώρα για να επιβιώσουν.
Ενώ τα επίσημα σύνορα εξακολουθούν να είναι κλειστά για την πλειοψηφία των Αφγανών, η Ύπατη Αρμοστεία έχει πληροφορίες για αιτούντες άσυλο που διέρχονται σε γειτονικές χώρες με ανεπίσημους τρόπους. Πολλοί άνθρωποι που εισέρχονται στο Ιράν αναφέρουν ότι έχουν καταφύγει σε διακινητές προκειμένου να φύγουν από το Αφγανιστάν. Οι περισσότεροι αναφέρουν στην Ύπατη Αρμοστεία και στους εταίρους της ότι διέτρεξαν σοβαρό κίνδυνο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους – όπως είναι περιστατικά εκβιασμών, ξυλοδαρμού και άλλες μορφές βίας, που πλήττουν ιδίως τις γυναίκες και τα κορίτσια.
Οι απελάσεις των Αφγανών από το Πακιστάν, το Ιράν και το Τατζικιστάν έχουν επίσης αυξηθεί από τον Αύγουστο, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τη σύσταση μη-επιστροφής των Αφγανών που έχει εκδώσει η Ύπατη Αρμοστεία. Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι σύμφωνα με τις Ιρανικές αρχές περισσότεροι από 5.000 Αφγανοί φτάνουν σε καθημερινή βάση στο Ιράν. Παράλληλα, η Ύπατη Αρμοστεία εκτιμά ότι κατά μέσο όρο 3.000 Αφγανοί απελαύνονταν καθημερινά από το Ιράν στο Αφγανιστάν από τον Αύγουστο έως τον Νοέμβριο. Στο Πακιστάν, καταγράφηκαν περίπου 1.800 απελάσεις Αφγανών από τον Σεπτέμβριο έως τον Οκτώβριο. Η Ύπατη Αρμοστεία ανησυχεί επίσης ιδιαίτερα για την απέλαση είκοσι τριών Αφγανών αιτούντων άσυλο, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών, από το Τατζικιστάν τον περασμένο μήνα. Καλούμε τις αρχές σε όλες τις χώρες να σταματήσουν αμέσως την αναγκαστική επιστροφή των Αφγανών, πολλοί από τους οποίους μπορεί να χρήζουν προσφυγικής προστασίας.
Το κατά πόσον οι Αφγανοί που διέρχονται σε γειτονικές χώρες χρήζουν διεθνούς προστασίας μπορεί να αποφασιστεί μόνο κατόπιν μιας δίκαιης και αποτελεσματικής διαδικασίας καθορισμού του προσφυγικού καθεστώτος τους. Οι αρμόδιες εθνικές αρχές δεν έχουν ακόμα θέσει σε εφαρμογή ένα προσβάσιμο σύστημα ασύλου για τους νεοαφιχθέντες Αφγανούς. Ως εκ τούτου, δεν είναι δυνατόν να καθοριστεί κατά πόσον αυτοί που επιστρέφονται έχουν φόβο δίωξης και παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Αφγανιστάν. Οι αναγκαστικές επιστροφές σε αυτές τις συνθήκες μπορεί να αντιβαίνουν στην αρχή της μη επαναπροώθησης (non-refoulement) και συνιστούν σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου.
Η Ύπατη Αρμοστεία καλεί όλες τις χώρες στις οποίες φτάνουν Αφγανοί να κρατήσουν τα σύνορά τους ανοιχτά σε όσους έχουν ανάγκη από διεθνή προστασία. Η αδυναμία αναζήτησης καταφυγίου μπορεί να θέσει σε κίνδυνο αμέτρητες ζωές αμάχων. Η Ύπατη Αρμοστεία είναι στη διάθεση των εθνικών αρχών προκειμένου να βοηθήσει να ενισχυθεί η ανθρωπιστική βοήθεια και να στηριχθούν τα συστήματα ασύλου όπου χρειάζεται για να είναι προσβάσιμα και αποτελεσματικά.
Γενικές πληροφορίες
Ως νεοαφιχθέντες ορίζονται οι Αφγανοί εκείνοι που έφτασαν μετά την 1η Ιανουαρίου 2021. Η εκτίμηση του συνολικού αριθμού των καταγεγραμμένων νεοαφιχθέντων Αφγανών που χρήζουν διεθνούς προστασίας σε γειτονικές χώρες βασίζεται σε διάφορες διαθέσιμες πηγές πληροφόρησης σε κάθε χώρα. Σε αυτές περιλαμβάνονται τα επίσημα στοιχεία για τις νέες αφίξεις που παρέχουν οι εθνικές αρχές, καθώς και ο αριθμός των νεοαφιχθέντων Αφγανών που προσεγγίζουν και καταγράφονται (ή υπόκεινται σε προκαταρκτικό έλεγχο) από την Ύπατη Αρμοστεία, από εταίρους ή από την εκάστοτε κυβέρνηση. Ο συνολικός αριθμός των Αφγανών που βρίσκονται έξω από τη χώρα αλλά έχουν ανάγκη από διεθνή προστασία πιθανότατα να είναι πολύ υψηλότερος.
Στο Αφγανιστάν, η Ύπατη Αρμοστεία έχει θέσει σε εφαρμογή ένα σύστημα το οποίο επιτρέπει στους εταίρους που παρακολουθούν την κατάσταση στα σύνορα να διεξάγουν συνεντεύξεις με βασικούς ανθρώπους που βρίσκονται σε διάφορα σημεία εισόδου και μπορούν να δώσουν πληροφορίες γνωρίζοντας για τις παράτυπες μετακινήσεις Αφγανών προς το Πακιστάν και το Ιράν.
Η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων που συμμετείχαν στις συνεντεύξεις ανέφερε ότι εγκατέλειψε το Αφγανιστάν για λόγους ασφαλείας. Τα στοιχεία για τις νέες αφίξεις που αναφέρονται στις αντίστοιχες χώρες ασύλου δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα την ημερομηνία του εκτοπισμού, αλλά την ημερομηνία της καταγραφής τους. Τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία μπορείτε να τα δείτε εδώ: https://data2.unhcr.org/en/situations/afghanistan.
Μοιράσου το στο Facebook Μοιράσου το στο Twitter
