Το 2017, παραβιάσεις του διεθνούς προσφυγικού δικαίου, όπως οι ένοπλες επιθέσεις και η αναγκαστική απομάκρυνση οικογενειών από τα σύνορα, έβαλαν σε κίνδυνο τη ζωή ανθρώπων που έφυγαν κυνηγημένοι για να σωθούν, δήλωσε ο Βοηθός Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες σε θέματα Προστασίας. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του […]
O Volker Türk, Boηθός Ύπατος Αρμοστής για θέματα Προστασίας, απευθύνεται στους αντιπροσώπους κρατών κατά την ετήσια Σύνοδο της Εκτελεστικής Επιτροπής της Υ.Α. στη Γενεύη.
Το 2017, παραβιάσεις του διεθνούς προσφυγικού δικαίου, όπως οι ένοπλες επιθέσεις και η αναγκαστική απομάκρυνση οικογενειών από τα σύνορα, έβαλαν σε κίνδυνο τη ζωή ανθρώπων που έφυγαν κυνηγημένοι για να σωθούν, δήλωσε ο Βοηθός Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες σε θέματα Προστασίας.
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στην ετήσια Σύνοδο της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) στη Γενεύη, ο Βοηθός Ύπατος Αρμοστής Volker Türk – ο κορυφαίος ειδικός σε θέματα διεθνούς προστασίας – δήλωσε ότι τέτοιου είδους παραβιάσεις «ποικίλλουν και συμβαίνουν σε όλες τις περιοχές του κόσμου».
«Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνουν δολοφονίες προσφύγων από τον στρατό», είπε, προσθέτοντας ότι έχει σημειωθεί επίσης αύξηση σοβαρών περιστατικών επαναπροώθησης, δηλαδή της αναγκαστικής επιστροφής των προσφύγων.
«Τρομοκρατημένες οικογένειες έχουν επιστραφεί μέσα στη νύχτα, συχνά με τη συνέργεια των σωμάτων ασφαλείας των χωρών καταγωγής τους», είπε στους αντιπροσώπους 151 κρατών που συνθέτουν την Εκτελεστική Επιτροπή που ήταν παρόντες στη Σύνοδο.
Κάποιοι που βρίσκονται στην εξουσία παραβλέπουν ότι παραδοσιακά το άσυλο αποτελεί μια ανθρωπιστική, μη πολιτική πράξη, πρόσθεσε. Ορισμένοι πολιτικοί έχουν αφήσει στην άκρη την ανθρωπιά για χάρη του βραχυπρόθεσμου πολιτικού κέρδους, υποστηρίζοντας ότι δρουν υπεραμυνόμενοι της ελευθερίας, της ασφάλειας και της προστασίας των πολιτών τους.
Αυτό είναι επικίνδυνο – όχι μόνο για τους πολλούς πρόσφυγες που πλήττονται οι ζωές τους, αλλά και για τους πολίτες υπέρ της προστασίας των οποίων υποτίθεται ότι ενεργούν οι κυβερνήσεις.
Κάτι άλλο ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι η αυξανόμενη τάση να λαμβάνουν οι κυβερνήσεις μέτρα αποτροπής, τα οποία σε μερικές περιπτώσεις έχουν καταλήξει σε «συνειδητές πολιτικές σκληρής, απάνθρωπης και ταπεινωτικής μεταχείρισης προς τους ίδιους τους ανθρώπους που αναγκάστηκαν εξαρχής να διαφύγουν από τέτοιες καταστάσεις».
Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για να χωρίζονται οικογένειες ή για να παραμένουν οι πρόσφυγες στο κενό ή να αφήνονται να υποφέρουν σε υποδεέστερα κέντρα κράτησης εκτός των ορίων της χώρας, σε ακατάλληλες δομές υποδοχής ή έγκλειστοι σε συνοριακές περιοχές.
Η μεταχείριση ανθρώπινων όντων κατά τέτοιο τρόπο δεν είναι μόνο επιζήμια για τους ίδιους, αλλά και για την ευρύτερη κοινωνία, καθώς οι επιπτώσεις της οδηγούν τελικά στη στέρηση της ανθρώπινης ιδιότητας από τα άτομα και στην αποκτήνωση ολόκληρης της κοινωνίας.
Η σεξουαλική και έμφυλη βία εξακολουθούν να αποτελούν βασικές αιτίες ξεριζωμού και να θέτουν σοβαρούς κινδύνους κατά τη διαδρομή. Μπορεί να πάρει διάφορες μορφές, από βιασμό μέχρι σεξουαλική επίθεση, ενδοοικογενειακή βία, αναγκαστικό γάμο παιδιών και σεξουαλική εκμετάλλευση.
Ο κ. Türk αναφέρθηκε επίσης στον αυξανόμενο αριθμό των παιδιών προσφύγων, που αντιστοιχούν σε πάνω από το μισό πληθυσμό των 22,5 εκατομμυρίων προσφύγων παγκοσμίως.
Μόνο την περασμένη χρονιά, συνελήφθησαν στα σύνορα του Μεξικού 64.000 ασυνόδευτα και χωρισμένα από την οικογένειά τους παιδιά. Επίσης, πάνω από 2,4 εκατομμύρια πρόσφυγες από τη Συρία είναι παιδιά και πάνω από 1 εκατομμύριο παιδιά εγκατέλειψαν το Νότιο Σουδάν.
Αναφέρθηκε επίσης στη χρήση της γλώσσας και στα ονόματα που χρησιμοποιούνται όταν μιλάει κανείς για τους πρόσφυγες, για παράδειγμα αποκαλώντας τους «λαθραίους», ή χαρακτηρίζοντάς τους ως τρομοκράτες ή εγκληματίες.
«Εγείρονται θέματα με συναισθηματική φόρτιση με σκοπό την απόκτηση ψήφων, την παραπληροφόρηση και τη δημιουργία αποδιοπομπαίων τράγων, συχνά με τρόπο απάνθρωπο, διχαστικό και πολωτικό», πρόσθεσε.
Χρησιμοποιούνται διάφοροι όροι για τους πρόσφυγες, όπως «άνθρωποι χωρίς χαρτιά» ή «ευάλωτοι μετανάστες», πιθανότατα με την πεποίθηση ότι με τον τρόπο αυτό ενισχύονται τα επιχειρήματα για τα δικαιώματα όλων των ανθρώπων που βρίσκονται σε κίνηση. Ωστόσο, αυτό έχει προκαλέσει σύγχυση και «αναντίρρητα έχει δώσει τροφή σε όσους επιθυμούν να υπονομεύσουν τα δικαιώματα των προσφύγων».
«Πρέπει να πω ότι, πέρα από τη λανθασμένη περιγραφή της νομικής τους κατάστασης, βρίσκω ανάρμοστο το να παρουσιάζουμε τους ανθρώπους ως υποσύνολα οποιασδήποτε ομάδας, είτε αυτής των μεταναστών είτε άλλης», είπε. «Ο πρόσφυγας είναι πρόσφυγας.»
Σε ορισμένους ακαδημαϊκούς και διεθνείς κύκλους έχει γίνει της μόδας να υποστηρίζεται ότι το προσφυγικό σύστημα έχει διαλυθεί, αλλά συνήθως τα επιχειρήματα αυτά δεν έχουν βάση.
«Ανοίγοντας ξανά τη συζήτηση για ένα θέμα που αποτελεί το θεμέλιο της διεθνούς προστασίας για σχεδόν εφτά δεκαετίες, υπάρχει ο κίνδυνος να αποδυναμωθούν τα υφιστάμενα πρότυπα, απαξιώνοντάς τα στον ελάχιστο κοινό παρονομαστή, ξανά εις βάρος των εκατομμυρίων προσφύγων που δεν έχουν άλλη επιλογή από το να βασίζονται στο σύστημα αυτό για την επιβίωσή τους», είπε.
Ο κ. Türk εξήρε τις προσπάθειες που καταβάλλονται για την προώθηση της ειρηνικής συνύπαρξης στις κοινότητες υποδοχής.
«Στον Λίβανο, το Ιράκ και το Τσαντ, τα προγράμματα αστικής ανάπτυξης σε περιοχές όπου ζουν πολλοί πρόσφυγες, όπως η δημιουργία και βελτίωση σχολείων και φιλικών προς τα παιδιά χώρων, κλινικών και εγκαταστάσεων ύδρευσης και αποχέτευσης, ωφελούν και τους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής, ενώ επίσης μειώνουν ενδεχόμενες εντάσεις μεταξύ τους», είπε.
Ανέφερε επίσης ότι πρέπει να υπάρξει κινητοποίηση της «σιωπηλής πλειοψηφίας και των αναποφάσιστων», ώστε το προσφυγικό ζήτημα να αποτελέσει ζήτημα που αφορά «το σύνολο της κοινωνίας».
Πρόσθεσε ότι είναι ενθαρρυντικό ότι περισσότεροι από 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι έχουν υπογράψει την εκστρατεία της Υ.Α. #WithRefugees που στηρίζει τη διασφάλιση της εκπαίδευσης των προσφύγων, της στέγασης, της εύρεσης εργασίας και της ανάπτυξης των δεξιοτήτων τους.
Η ασφάλεια και η προστασία πρέπει να συμβαδίζουν χέρι-χέρι και δεν είναι εφικτά το ένα χωρίς το άλλο.
Το διεθνές προσφυγικό δίκαιο παρέχει τις εγγυήσεις για την προστασία όσων χρήζουν διεθνούς προστασίας εξαιτίας διώξεων, συρράξεων και βίας – συμπεριλαμβανομένης της τρομοκρατίας – λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την ανάγκη για ασφάλεια των χωρών υποδοχής και των κοινοτήτων τους. Τόνισε ότι οι πρόσφυγες είναι συχνά τα πρώτα θύματα των τρομοκρατικών επιθέσεων.
Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, ο κύκλος του φαινομένου του εκτοπισμού χρειάζεται να σπάσει, είπε.
Κατά κάποιο τρόπο, μια πιο ευρεία αντίληψη των λύσεων, που να περιλαμβάνει την αντιμετώπιση των βασικών αιτιών, την κάλυψη των άμεσων αναγκών και τη δημιουργία μακροπρόθεσμων προοπτικών ανάπτυξης, θα μπορούσε να οδηγήσει στην επίτευξη του στόχου αυτού.
Ιδανικά, αυτό σημαίνει την αποτροπή των προβλημάτων προτού προκύψουν. Αντιμετωπίζοντας τις γενεσιουργές αιτίες που προκαλούν το φαινόμενο του εκτοπισμού. Οι αιτίες αυτές συχνά είναι αποτέλεσμα της έλλειψης σωστής διακυβέρνησης και αποτελεσματικής λειτουργίας του κράτους.
Δυστυχώς, σε πάρα πολλές περιστάσεις ερχόμαστε αντιμέτωποι με τεράστιες ανισότητες, με έλλειψη ανάληψης ευθύνης απέναντι στους ανθρώπους, καθώς και με τεράστια και μη ελεγχόμενη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων εις βάρος των ντόπιων πληθυσμών. Σε έναν κόσμο ολοένα και πιο στενά αλληλεξαρτώμενο, τα ζητήματα αυτά δεν είναι μεμονωμένα, αντιθέτως μας επηρεάζουν όλους.
Η πρόσβαση στην εκπαίδευση και η προώθηση της αυτάρκειας είναι μέρος της λύσης. Από τα 6 εκατομμύρια πρόσφυγες σχολικής ηλικίας, τα 3,7 εκατομμύρια δεν είχαν καθόλου πρόσβαση στην εκπαίδευση. Ακόμα και τα παιδιά πρόσφυγες που είναι σε θέση να πάνε στο σχολείο, στην ουσία έχασαν τρία με τέσσερα χρόνια φοίτησης.
Μακροπρόθεσμα, το να έχουν τα παιδιά πρόσφυγες σταθερή πρόσβαση στο εθνικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι σημαντικό για την πρόσβασή τους σε πιστοποιημένες εξετάσεις, καθώς επίσης και για την προώθηση της κοινωνικής συνοχής και την επένδυση σε υφιστάμενα προγράμματα και υποδομές.
Για όσους τελικά επιθυμούν να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους, μερικές φορές μετά από πολλά χρόνια στην εξορία, η απόφαση αυτή συχνά εμπεριέχει πολλές δυσκολίες.
Εάν κάποιοι θελήσουν να επιστρέψουν υπό τέτοιες συνθήκες, έχουν το δικαίωμα να το κάνουν. Η ευθύνη της Υ.Α. στις περιπτώσεις αυτές είναι να καταβάλλει κάθε προσπάθεια για να διασφαλίσει ότι αυτή η απόφαση είναι προϊόν ελεύθερης βούλησης και σχετικής ενημέρωσης. Και ότι θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στη ζωτική βοήθεια που έχουν ανάγκη με το που φτάνουν στην πατρίδα τους.
Ολοκληρώνοντας, δήλωσε ότι αξιοποιώντας την εμπειρία από το Ολοκληρωμένο Πλαίσιο Προσφυγικής Ανταπόκρισης (Comprehensive Refugee Response Framework / CRRF), το έργο μας εν όψει του Παγκόσμιου Σύμφωνου για τους Πρόσφυγες την επόμενη χρονιά θα μας βοηθήσει να διατηρήσουμε τη δυναμική αυτή.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η συνεργασία μεταξύ των κρατών αποτελεί το μέλλον και είναι για το εθνικό συμφέρον της κάθε χώρας χωριστά. Αυτό είναι ακόμα πιο προφανές στο πλαίσιο της προσφυγικής κατάστασης.
UNHCR’s Volker Turk warns of threats to global asylum environment in key address (ENGLISH)
Μοιράσου το στο Facebook Μοιράσου το στο Twitter
