Συγκρούσεις και διώξεις είναι οι βασικές αιτίες της κατακόρυφης αύξησης του παγκόσμιου αναγκαστικού εκτοπισμού το 2015, ο οποίος έφθασε στο υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ και αντιπροσωπεύει τεράστιο ανθρώπινο πόνο, σύμφωνα με μια έκθεση που δημοσιεύεται σήμερα από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Η ετήσια έκθεση Παγκόσμιες […]
Συγκρούσεις και διώξεις είναι οι βασικές αιτίες της κατακόρυφης αύξησης του παγκόσμιου αναγκαστικού εκτοπισμού το 2015, ο οποίος έφθασε στο υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ και αντιπροσωπεύει τεράστιο ανθρώπινο πόνο, σύμφωνα με μια έκθεση που δημοσιεύεται σήμερα από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Η ετήσια έκθεση Παγκόσμιες Τάσεις της Ύπατης Αρμοστείας, η οποία καταγράφει το βίαιο εκτοπισμό παγκοσμίως, με βάση στοιχεία από κυβερνήσεις, οργανισμούς εταίρους, καθώς και με στοιχεία του ίδιου του οργανισμού, αναφέρει ότι στο τέλος του 2015 υπήρχαν 65.3 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπισμένοι δια της βίας, σε σύγκριση με 59.5 εκατ. πριν από ένα χρόνο. Για πρώτη φορά οι εκτοπισμένοι παγκοσμίως υπερβαίνουν τα 60 εκατομμύρια.
Το σύνολο των 65.3 εκατ. περιλαμβάνει 3,2 εκατ. αιτούντες άσυλο στις βιομηχανικές χώρες (ο μεγαλύτερος αριθμός που έχει καταγράψει μέχρι στιγμής η Ύπατη Αρμοστεία), 21,3 εκατ. πρόσφυγες σε όλο τον κόσμο (1,8 εκατ. περισσότεροι απ’ ότι το 2014 και ο μεγαλύτερος αριθμός προσφύγων από τις αρχές του 1990), και 40.8 εκατ. εσωτερικά εκτοπισμένοι, δηλαδή άνθρωποι που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, αλλά παρέμειναν στην επικράτεια των δικών τους χωρών (αύξηση κατά 2,6 εκατ. από το 2014 και ο υψηλότερος αριθμός που έχει καταγραφεί ποτέ).
Σε σχέση με τον παγκόσμιο πληθυσμό της Γης, ο οποίος ανέρχεται στα 7.349 δισ., αυτοί οι αριθμοί σημαίνουν ότι 1 στα 113 άτομα παγκοσμίως είναι σήμερα είτε αιτών άσυλο, ή εσωτερικά εκτοπισμένος ή πρόσφυγας – ένα πρωτοφανές επίπεδο κινδύνου για την Ύπατη Αρμοστεία. Συνολικά, ο αριθμός των βιαίως εκτοπισμένων ανθρώπων σήμερα, παγκοσμίως, υπερβαίνει τον πληθυσμό του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας ή Ιταλίας.
Ο αναγκαστικός εκτοπισμός βρίσκεται σε συνεχή άνοδο στις περισσότερες περιοχές, τουλάχιστον από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, αλλά τα τελευταία πέντε χρόνια οι τάσεις έχουν αυξηθεί ακόμα περισσότερο. Οι λόγοι είναι τρεις: Οι συνθήκες οι οποίες προκαλούν τις μεγαλύτερες εκροές προσφύγων παρατείνονται για μεγάλα χρονικά διαστήματα (για παράδειγμα, οι συγκρούσεις στη Σομαλία ή το Αφγανιστάν βρίσκονται σήμερα στην τρίτη και τέταρτη δεκαετία, αντίστοιχα), δραματικές καινούργιες συρράξεις ή η αναζωπύρωση προηγουμένων συμβαίνουν πλέον συχνότερα (σήμερα η μεγαλύτερη κρίση είναι στη Συρία, καθώς επίσης τα τελευταία πέντε χρόνια στο Νότιο Σουδάν, την Υεμένη, το Μπουρούντι, την Ουκρανία, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, κλπ), και ο ρυθμός εξεύρεσης λύσεων για τους πρόσφυγες και τους εσωτερικά εκτοπισμένους βρίσκεται συνεχώς σε ύφεση μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Πριν από 10 χρόνια, στα τέλη του 2005, η Ύπατη Αρμοστεία είχε καταγράψει κατά μέσο όρο 6 άτομα να εκτοπίζονται κάθε λεπτό. Σήμερα εκτοπίζοναι 24 άνθρωποι ανά λεπτό – σχεδόν το διπλάσιο της ανθρώπινης αναπνοής.
«Περισσότεροι άνθρωποι εκτοπίζονται από τον πόλεμο και τις διώξεις και αυτό από μόνο του είναι ανησυχητικό, αλλά και οι παράγοντες που θέτουν σε κίνδυνο τους πρόσφυγες επίσης πολλαπλασιάζονται,» δήλωσε ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Filippo Grandi. «Στη θάλασσα, ένας τρομακτικός αριθμός προσφύγων και μεταναστών χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο. Στην ξηρά, οι άνθρωποι εγκαταλείπουν τον πόλεμο για να βρουν στην πορεία κλειστά σύνορα. Η πολιτική σε ορισμένες χώρες στρέφεται κατά του ασύλου. Η προθυμία των εθνών να συνεργαστούν όχι μόνο για τους πρόσφυγες, αλλά και για το συλλογικό ανθρώπινο συμφέρον είναι αυτό που δοκιμάζεται σήμερα, και αυτό που χρειάζεται περισσότερο παρά ποτέ να επικρατήσει είναι το πνεύμα ενότητας.»
3 χώρες παράγουν το ήμισυ των προσφύγων του κόσμου …
Μεταξύ των χωρών που καλύπτονται από την έκθεση Παγκόσμιες Τάσεις αρκετές ξεχωρίζουν: Συρία με 4,9 εκατ., το Αφγανιστάν με 2,7 εκατομμύρια και η Σομαλία με 1,1 εκατ., μαζί αντιπροσώπευαν περισσότερο από το ήμισυ των προσφύγων παγκοσμίως που βρίσκονται υπό την προστασία της Ύπατης Αρμοστείας. Την ίδια στιγμή, όσον αφορά σε εσωτερικά εκτοπισμένα άτομα, ξεχωρίζουν η Κολομβία με 6,9 εκατ., η Συρία με 6,6 εκατ., και το Ιράκ με 4,4 εκατ. Η Υεμένη το 2015 ήταν η χώρα με τον μεγαλύτερο αριθμό καινούργιου εσωτερικού εκτοπισμού – 25 εκατ. ανθρώπους, δηλαδή το 9% του πληθυσμού της.
… Και βρίσκονται ως επί το πλείστο στον Νότο
Παρόλο που στο επίκεντρο της επικαιρότητας βρίσκονταν οι προσπάθειες της Ευρώπης να διαχειριστεί τους περισσότερους από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες και μετανάστες που έφτασαν μέσω της Μεσογείου το 2015, η έκθεση καταδεικνύει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των προσφύγων του κόσμου διέμενε αλλού. Συνολικά, το 86 % των προσφύγων που βρισκόταν υπό την εντολή της Υ.Α. το 2015 διέμενε σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος κοντά σε συνθήκες συγκρούσεων. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται πάνω από το 90% του συνόλου των προσφύγων παγκοσμίως, εάν συμπεριληφθούν και οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες, οι οποίοι βρίσκονται υπό την ευθύνη της UNRWA, της συγγενικής με την Ύπατη Αρμοστεία οργάνωση, με όρους εντολής την προστασία των Παλαιστινίων προσφύγων. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Τουρκία ήταν η μεγαλύτερη χώρα υποδοχής με 2,5 εκατ. πρόσφυγες. Ο Λίβανος, φιλοξενούσε τους περισσότερους πρόσφυγες από οποιαδήποτε άλλη χώρα σε σύγκριση με τον πληθυσμό της (183 προσφύγων ανά 1.000 κατοίκους). Σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας της, οι περισσότεροι πρόσφυγες φιλοξενούνται στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (471 πρόσφυγες για κάθε δολάριο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, υπολογιζόμενο σε ισοτιμία αγοραστικής τιμής).
Οι αιτήσεις ασύλου αυξάνονται
Μεταξύ των βιομηχανικών χωρών, το 2015 ήταν επίσης μια χρονιά ρεκόρ για τα νέα αιτήματα ασύλου, με δύο εκατ. αιτήσεις (αριθμός που συνέβαλε στα 3,2 εκατ. αιτήματα που εκκρεμούσαν στο τέλος του έτους). Η Γερμανία έλαβε περισσότερες αιτήσεις ασύλου από οποιαδήποτε άλλη χώρα (441.900), αντανακλώντας σε μεγάλο βαθμό την ετοιμότητά της να υποδεχθεί ανθρώπους που έφθαναν στην Ευρώπη μέσω της Μεσογείου για να γλιτώσουν την ζωή τους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής είχαν το δεύτερο υψηλότερο αριθμό αιτήσεων ασύλου (172.700), με πολλά από αυτά τα άτομα να προσπαθούν να ξεφύγουν από τη βία που ασκούν συμμορίες σε χώρες της Κεντρικής Αμερικής. Ουσιαστική αύξηση αιτήσεων ασύλου παρατηρήθηκε επίσης στη Σουηδία (156.000) και τη Ρωσία (152.500).
Περίπου το ήμισυ των προσφύγων του κόσμου είναι παιδιά
Τα παιδιά αποτελούσαν το 51% των προσφύγων του κόσμου το 2015, σύμφωνα με τα στοιχεία που κατάφερε να συγκεντρώσει η Ύπατη Αρμοστεία (πλήρη δημογραφικά δεδομένα δεν ήταν διαθέσιμα στους συντάκτες της έκθεσης). Ανησυχητικό είναι το γεγονός, ότι πολλά παιδιά χωρίστηκαν από τους γονείς τους ή ταξίδευαν μόνα τους. Συνολικά, υπήρχαν 98.400 αιτήσεις ασύλου από τα παιδιά που ήταν ασυνόδευτα ή χωρισμένα από τις οικογένειές τους. Αυτό είναι το υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγράψει η UNHCR – και μια τραγική διάσταση του παγκόσμιου αναγκαστικού εκτοπισμού το πώς επηρεάζει δυσανάλογα τις ζωές των νέων.
Ανήμποροι να επιστρέψουν στα σπίτια τους
Καθώς ο συνολικός αριθμός εκτοπισμού ανήρθε στα υψηλότερα επίπεδα από ποτέ, ο αριθμός των ανθρώπων που ήταν σε θέση να επιστρέψουν στο σπίτι τους ή να βρουν μια άλλη λύση (τοπική ένταξη στην αρχική χώρα που βρήκαν καταφύγιο ή επανεγκατάσταση αλλού) ήταν χαμηλός. 201.400 πρόσφυγες κατάφεραν να επιστρέψουν στις χώρες καταγωγής τους το 2015 (κυρίως το Αφγανιστάν, το Σουδάν και τη Σομαλία). Αυτό ήταν υψηλότερο από ό, τι το σύνολο του 2014 (126.800), αλλά και πάλι σημαντικά προς τα κάτω σε σχέση με τις αρχές της δεκαετίας του 1990, εποχή όπου ο επαναπατρισμός βρισκόταν σε άνοδο. Κάπου 107.100 πρόσφυγες έγιναν δεκτοί για επανεγκατάσταση σε 30 χώρες το 2015 – που αντιπροσωπεύουν μόλις το 0.66% των προσφύγων υπό την προστασία της Ύπατης Αρμοστείας (συγκριτικά με το 2014, 26 χώρες αποδέχθηκαν 105.200 πρόσφυγες για επανεγκατάσταση το 2014, αντιπροσωπεύοντας το 0,73 % του πληθυσμού των προσφύγων υπό τη φροντίδα της Υ.Α.) . Τουλάχιστον 32.000 πρόσφυγες πολιτογραφήθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους, η πλειοψηφία στον Καναδά και με μικρότερους αριθμούς στη Γαλλία, το Βέλγιο, την Αυστρία και αλλού.
Ο εκτοπισμός το 2015, ανά περιοχή (αρχίζοντας από αυτές με το μεγαλύτερο αριθμό):
1. Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική
Ο πόλεμος στη Συρία παρέμεινε η κύρια αιτία του παγκόσμιου εκτοπισμού και του παρεπόμενου πόνου. Μέχρι το τέλος του 2015 τουλάχιστον 4,9 εκατ. άνθρωποι βρίσκονταν στην εξορία ως πρόσφυγες και 6,6 εκατ. εσωτερικά εκτοπισμένοι – που ισοδυναμεί με περίπου το ήμισυ του προπολεμικού πληθυσμού της Συρίας. Η σύγκρουση στο Ιράκ είχε στο τέλος του έτους εκτοπίσει 4,4 εκατ. ανθρώπους στο εσωτερικό και δημιούργησε σχεδόν το ένα τέταρτο του εκατομμυρίου προσφύγων. Ο εμφύλιος πόλεμος της Υεμένης, ο οποίος ξεκίνησε το 2015, είχε εκτοπίσει μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου 2,5 εκατομμύρια εκτοπισμένων άνθρωποι – περισσότερους καινούργιους εκτοπισμένους από κάθε άλλη σύγκρουση σε παγκόσμιο επίπεδο. Συμπεριλαμβανομένων των 5,2 εκατ. Παλαιστινίων προσφύγων στο πλαίσιο της εντολής της UNRWA, σχεδόν μισό εκατομμύριο Λίβυοι που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να παραμείνουν στη χώρα, καθώς και ένας αριθμός μικρότερων καταστάσεων, καθιστούν την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής με τον μεγαλύτερο εκτοπισμό ανθρώπων από οποιαδήποτε άλλη.
2. Υπο-Σαχάρια Αφρική
Μετά τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική ακολουθεί η Υπο-Σαχάρια Αφρική. Η συνεχιζόμενη σύγκρουση στο Νότιο Σουδάν το 2015, καθώς και στην Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία και τη Σομαλία, όπως και ο καινούργιος ή συνεχιζόμενος μαζικός εκτοπισμός από χώρες όπως τη Νιγηρία, το Μπουρούντι, το Σουδάν, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, τη Μοζαμβίκη και αλλού, συνολικά δημιούργησαν 18,4 εκατ. πρόσφυγες και εσωτερικά εκτοπισμένα άτομα στο τέλος του έτους. Η Υπο-Σαχάρια Αφρική φιλοξενούσε εν τω μεταξύ περίπου 4.4 εκατ. πρόσφυγες συνολικά – περισσότερο από κάθε άλλη περιοχή. Έξι χώρες από τις 10 που φιλοξενούν τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων ήταν Αφρικανικές χώρες, με επικεφαλής την Αιθιοπία, και ακολούθως η Κένυα, η Ουγκάντα, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και Τσαντ.
3. Ασία και Ειρηνικός
Η περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού ήταν η τρίτη μεγαλύτερη περιοχή παραγωγής προσφύγων, με ένα στους έξι από τους πρόσφυγες του κόσμου και των εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων το 2015. Ένας στους έξι από τους πρόσφυγες που τελούν υπό την εντολή της Υ.Α. ήταν από το Αφγανιστάν (2,7 εκατομμύρια άνθρωποι), όπου σχεδόν 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό. Το Μυανμάρ ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα παραγωγής προσφύγων και εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων (451.800 και 451.000 αντίστοιχα). Το Πακιστάν (1,5 εκατομμύρια) και η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν (979.000) παραμένουν οι κυριότερες χώρες φιλοξενίας προσφύγων παγκοσμίως.
4. Αμερική
Η αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που προσπαθούσαν να ξεφύγουν από συμμορίες και άλλες μορφές βίας στην Κεντρική Αμερική συνέβαλαν στην αύξηση κατά 17% στα επίπεδα εκτοπισμού στην ευρύτερη περιοχή. Οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο από το Ελ Σαλβαδόρ, τη Γουατεμάλα, την Ονδούρα έφθασαν στα 109.800, οι περισσότεροι έφθασαν στο Μεξικό και τις Ηνωμένες Πολιτείες και αντιπροσωπεύουν αύξηση μεγαλύτερη από πέντε φορές σε διάστημα τριών ετών. Η Κολομβία, μια μακροχρόνια κατάσταση, παρέμεινε η μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο όσον αφορά τον εσωτερικό εκτοπισμό (6,9 εκ.).
5. Ευρώπη
Η κατάσταση στην Ουκρανία, η εγγύτητα της Ευρώπης με τη Συρία και το Ιράκ, καθώς και η άφιξη περισσοτέρων από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες και μετανάστες μέσω της Μεσογείου ως επί το πλείστο από τις δέκα κορυφαίες χώρες παραγωγής προσφύγων στον κόσμο, αποτέλεσαν τις κυρίαρχες εικόνες εκτοπισμού στην περιοχής το 2015. Συνολικά, οι ευρωπαϊκές χώρες παρήγαγαν περίπου 593.000 πρόσφυγες – οι περισσότεροι από την Ουκρανία, και φιλοξένησαν 4.4 εκατ. – εκ των οποίων τα 2.5 εκατ. στην Τουρκία. Στοιχεία που δόθηκαν από την Ουκρανική Κυβέρνηση, αναφέρουν 1.6 εκατ. εκτοπισμένους Ουκρανούς. Η έκθεση Παγκόσμιες Τάσεις καταγράφει 441.900 αιτήσεις ασύλου στη Γερμανία, όπου ο πληθυσμός των προσφύγων αυξήθηκε κατά 46% από το 2014 που καταγράφηκαν 316.000.
Global forced displacement hits record high (ENGLISH)
Μοιράσου το στο Facebook Μοιράσου το στο Twitter
