Δήλωση του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Filippo Grandi
Μια μητέρα περιμένει με την οικογένειά της να επιβιβαστεί σε ένα τρένο στην πόλη Lviv της δυτικής Ουκρανίας με προορισμό την Πολωνία στις 10 Μαρτίου. Είχαν εγκαταλείψει το σπίτι τους στο Kharkiv δύο μέρες νωρίτερα, αφού κόπηκαν το ηλεκτρικό και το νερό. © UNHCR/Valerio Muscella
Από τις 24 Φεβρουαρίου, εκατομμύρια άνθρωποι βιώνουν τη φρίκη του πολέμου στην Ουκρανία. Μέσα σε έναν μήνα, πολλοί άμαχοι έχουν χάσει τη ζωή τους και χιλιάδες ακόμα έχουν τραυματιστεί. Οικογένειες έχουν διαλυθεί. Εάν δεν τερματιστούν άμεσα οι εχθροπραξίες, αυτός ο ανείπωτος πόνος και ο μαζικός εκτοπισμός των ανθρώπων απλά θα χειροτερεύει.
Σχεδόν το ένα τέταρτο του πληθυσμού της Ουκρανίας – περισσότεροι από 10 εκατομμύρια άνθρωποι – έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Περίπου 3,7 εκατομμύρια πρόσφυγες έχουν αναγκαστεί να φύγουν από τη χώρα, καθιστώντας αυτήν την προσφυγική κρίση την ταχύτερα εξελισσόμενη από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Άλλα 6,5 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί μέσα στα όρια της Ουκρανίας, ενώ τουλάχιστον 13 εκατομμύρια εκτιμάται ότι βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε πληγείσες περιοχές ή ότι δεν μπορούν να φύγουν επειδή οι κίνδυνοι για την ασφάλειά τους είναι μεγάλοι, επειδή έχουν καταστραφεί γέφυρες και δρόμοι κι επειδή δεν έχουν πηγές ή πληροφόρηση για το πού μπορούν να βρουν ασφάλεια και στέγη.
Πίσω από τους αριθμούς κρύβεται αδιανόητος πόνος που όλο και μεγαλώνει καθώς αυξάνονται οι ανθρωπιστικές ανάγκες. Η ένταση των εχθροπραξιών συνεχίζει να προκαλεί μεγάλης κλίμακας εκτοπισμό, ενώ ταυτόχρονα επιτείνει τα δεινά για τους εσωτερικά εκτοπισμένους ή όσους δεν μπορούν να διαφύγουν από τις περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο.
Σπίτια, σχολεία, νοσοκομεία, βασικές υπηρεσίες και άλλες μη στρατιωτικές υποδομές έχουν γίνει συντρίμμια, αναγκάζοντας κάποιους ανθρώπους να πίνουν το νερό της βροχής και του λιωμένου χιονιού και αποκόπτοντας την προμήθεια φαγητού και φαρμάκων. Μέσα στην Ουκρανία παραμένει επείγουσα η ανάγκη για τη διάνοιξη ασφαλών περασμάτων και την εξασφάλιση επαρκών εγγυήσεων ασφαλείας για την εκκένωση του άμαχου πληθυσμού. Παρομοίως, η διανομή σωτήριας ανθρωπιστικής βοήθειας παραμένει επικίνδυνη και δύσκολη.
Η Ύπατη Αρμοστεία βρίσκεται στην Ουκρανία εδώ και 30 χρόνια και δεν πρόκειται να φύγει. Όποτε και όπου είναι εφικτό, σε συντονισμό και μαζί με άλλους οργανισμούς του ΟΗΕ, τη Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (ICRC) και μη κυβερνητικές οργανώσεις, συνεχίζουμε να στηρίζουμε τις προσπάθειες των αρχών της Ουκρανίας παρέχοντας καταλύματα έκτακτης ανάγκης, οικονομική βοήθεια, είδη πρώτης ανάγκης – από κουβέρτες και πακέτα ατομικής υγιεινής μέχρι πτυσσόμενα κρεβάτια και υπνόσακους – καθώς και άλλες κρίσιμες υπηρεσίες για όσους έχουν αφήσει τα σπίτια τους. Συμμετέχουμε στις αυτοκινητοπομπές ανθρωπιστικής βοήθειας με προορισμό τους ανθρώπους σε δυσπρόσιτες περιοχές, και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε.
Έξω από την Ουκρανία, έχουμε ενισχύσει όλες τις ομάδες μας και την ανθρωπιστική μας ανταπόκριση για να βοηθήσουμε τις κυβερνήσεις των χωρών που δέχονται πρόσφυγες από την Ουκρανία στην παροχή κρίσιμης ανθρωπιστικής βοήθειας και προστασίας. Στηρίζουμε επίσης της αρχές για να ενισχυθεί η δυνατότητά τους για φιλοξενία νέων αφίξεων. Το θερμό καλωσόρισμα και η οργανωμένη υποδοχή των Ουκρανών προσφύγων είναι αξιοσημείωτα και αξίζουν την αναγνώριση και ευγνωμοσύνη μας.
Η Ύπατη Αρμοστεία, ωστόσο, έχει επισημάνει τους κινδύνους που ελλοχεύουν για κάποιες ομάδες ανάμεσα στον πληθυσμό που εγκαταλείπει την Ουκρανία, κάτι που μας προκαλεί τεράστια ανησυχία. Είναι πολύ σημαντικό να τεθούν σε λειτουργία μέτρα για τον ταχύ εντοπισμό, τον περιορισμό και την ανταπόκριση στους κινδύνους έμφυλης βίας, εκμετάλλευσης, κακοποίησης και εμπορίας των γυναικών και των κοριτσιών. Είναι επίσης γεγονός ότι τα ασυνόδευτα και χωρισμένα από τις οικογένειές τους παιδιά και οι πρόσφυγες που είναι ΛΟΑΤΚΙ+, ηλικιωμένοι ή άτομα με αναπηρίες, έχουν ιδιαίτερες ανάγκες και θα μπορούσαν να είναι πιο ευάλωτοι απέναντι σε αυξημένους κινδύνους για την προστασία τους. Χιλιάδες πολίτες τρίτων χωρών έχουν επίσης αφήσει τη χώρα εξαιτίας του πολέμου μαζί με τους Ουκρανούς, ενώ ανάμεσά τους κάποιοι έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας ή κινδυνεύουν να γίνουν ανιθαγενείς. Πολλοί έχουν φτάσει σε ασφαλείς τοποθεσίες ή επέστρεψαν στις πατρίδες τους, ωστόσο υπάρχουν συστηματικές αναφορές για άνιση ή διακριτική μεταχείριση.
Ακόμα και μία περίπτωση ρατσιστικής ή διακριτικής μεταχείρισης να υπάρξει, που να εμποδίσει έναν άνθρωπο να ξεφύγει από τη βία ή να έχει πρόσβαση στο άσυλο και την ασφάλεια, είναι πολύ. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με τις αρχές μέσα στην Ουκρανία και στα γειτονικά κράτη για να διασφαλίσουμε ότι όλοι όσοι εγκαταλείπουν το ίδιο καθεστώς βίας και την τραγωδία του πολέμου στην Ουκρανία, θα έχουν πρόσβαση στην ίδια ασφάλεια και προστασία.
Είμαι ευγνώμων που οι γειτονικές χώρες έχουν κρατήσει τα σύνορά τους ανοιχτά και καλωσορίζω την απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προσφέρει για πρώτη φορά το καθεστώς Προσωρινής Προστασίας. Με συγκινεί επίσης η εξαιρετική συμπόνια που έχουν επιδείξει όσοι συνδράμουν σε τοπικό επίπεδο αλλά και οι παγκόσμιοι υποστηρικτές καθώς βοηθούν τους ανθρώπους που φεύγουν από τις συγκρούσεις μέσα από την παροχή στέγης, μεταφορικών μέσων, φαγητού, δωρεών σε χρήμα και σε είδος. Είναι απίστευτα ενθαρρυντικό να βλέπεις αυτή την υποστήριξη και την αλληλεγγύη από τα κράτη και τους ανθρώπους σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο.
Αυτό το επίπεδο αλληλεγγύης θα πρέπει να θέσει το παράδειγμα για όλες τις προσφυγικές κρίσεις. Ακόμα και όσο επιδεινώνεται η κρίση στην Ουκρανία, δεν θα πρέπει να ξεχνούμε τα εκατομμύρια ακόμα παιδιά, γυναίκες και άντρες που εκτοπίζονται από τις συγκρούσεις, τις διώξεις, τη βία και τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε πολλές άλλες περιοχές του πλανήτη – σε υπερβολικά πολλές περιοχές – η καταστροφή που επιβάλλεται σε εκατομμύρια αθώους ανθρώπους είναι εξίσου πραγματική και εξίσου βάναυση. Το δικαίωμα να αναζητάς και να λαμβάνεις άσυλο είναι οικουμενικό. Δεν εξαρτάται από το χρώμα του δέρματός σου, την ηλικία σου, το φύλο, τα πιστεύω ή τον τόπο γέννησής σου. Ο σεβασμός στα δικαιώματα των προσφύγων δεν χωράει ερμηνείες ούτε διαπραγματεύσεις.
Αυτή η κρίση θα μας θέσει ενώπιον προκλήσεων. Η δυναμικότητα των γειτονικών χωρών που δέχονται πρόσφυγες τίθεται ήδη υπό πίεση. Μια παρατεταμένη σύγκρουση με τα χαρακτηριστικά της βάναυσης έλλειψης σεβασμού στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, όπως την έχουμε δει τον τελευταίο μήνα, μπορεί να σκοτώσει, να τρομοκρατήσει και να εκτοπίσει εκατομμύρια ακόμα. Ο μόνος τρόπος να επιλυθεί αυτή η κρίση είναι να τερματιστεί ο πόλεμος. Αλλά όσο συνεχίζει να αυξάνεται ο αριθμός των ανθρώπων που ξεριζώνονται, τόσο οι ίδιοι όσο και οι άνθρωποι που τους υποδέχονται χρειάζονται και αξίζουν την υποστήριξή μας. Θα χρειαστεί περισσότερη βοήθεια – για τις χώρες, τους πρόσφυγες, τις τοπικές κοινωνίες – και καλώ τη διεθνή κοινότητα να εξασφαλίσει ότι αυτή θα είναι διαθέσιμη.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει προκαλέσει τεράστιο πόνο αλλά έχει επίσης εμφυσήσει πράξεις θάρρους, γενναιοδωρίας και ανθρωπιάς. Είναι κρίσιμο να διασφαλιστεί η συνεχής στήριξη των αθώων θυμάτων του, εάν θέλουμε να εμποδίσουμε αυτή την κρίση από το να μετατραπεί σε καταστροφή.
Μοιράσου το στο Facebook Μοιράσου το στο Twitter
