Ο Αφγανός 23χρονος πρόσφυγας Hamidullah Hussaini έραψε περισσότερες από 700 μάσκες προστασίας από τον COVID-19 για να βοηθήσει τους συνανθρώπους του στη Γαλλία στη διάρκεια της πανδημίας. © UNHCR/Kate Thompson-Gorry
Nα δώσουν προτεραιότητα στην αποτελεσματικότερη προστασία των προσφύγων στην Ευρώπη και παγκοσμίως καλεί η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες την Προεδρία της Γαλλίας στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), καθώς και τη Δημοκρατία της Τσεχίας που θα αναλάβει την Προεδρία τον Ιούλιο.
Ενώ πολλές χώρες της Ε.Ε. παραμένουν προσηλωμένες στο ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο και τις αρχές που αφορούν στα ανθρώπινα δικαιώματα και το προσφυγικό, μέσα στο 2021 συνεχίστηκαν οι βίαιες επαναπροωθήσεις (pushbacks) στα σύνορα της Ε.Ε. Οι πρακτικές αυτές θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές και υπονομεύουν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα αναζήτησης ασύλου.
Η αύξηση της ξενοφοβικής πολιτικής ρητορικής και τα φυσικά και νομοθετικά εμπόδια στην πρόσβαση στην επικράτεια με σκοπό την αναζήτηση ασύλου στην Ε.Ε. εξακολουθούν να υπονομεύουν τα δικαιώματα των ανθρώπων που τρέπονται σε φυγή εξαιτίας του πολέμου, των συγκρούσεων και των διώξεων.
«Το δικαίωμα να ζητά κάποιος άσυλο αποτελεί ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Πρέπει να διαφυλάσσεται, ιδίως σε έκτακτες καταστάσεις ή σε περιόδους κρίσης», δήλωσε ο Gonzalo Vargas Llosa, Αντιπρόσωπος Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Ύπατης Αρμοστείας. «Η Ε.Ε. είναι μια Ένωση που βασίζεται στο κράτος δικαίου, όμως πολύ συχνά βλέπουμε διχαστικές και πολιτικοποιημένες θέσεις και πρακτικές στην προσπάθεια των κρατών να αποφύγουν τις υποχρεώσεις τους ως προς το άσυλο. Οι μικτές μετακινήσεις και η εργαλειοποίηση προσφύγων και μεταναστών θέτουν προκλήσεις στα συστήματα ασύλου. Ωστόσο, οι προκλήσεις αυτές δεν δικαιολογούν ποτέ αντιδράσεις που είναι αντίθετες με το διεθνές δίκαιο και που αναιρούν τις υποχρεώσεις απέναντι στο θεσμό του ασύλου.
Το προτεινόμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο που παρουσιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2020 εξακολουθεί να προσφέρει μια ευκαιρία να περάσουμε από μια κατά περίπτωση προσέγγιση στο άσυλο και τη μετανάστευση στην Ε.Ε., ως αποτέλεσμα των εκάστοτε κρίσεων, προς μια κοινή προσέγγιση, εντός και εκτός της Ένωσης, που να είναι πιο ολοκληρωμένη, με καλή διαχείριση και προβλέψιμη. Χρειάζεται επειγόντως να γίνουν περισσότερα για να σταματήσουν τα pushbacks, να τεθούν σε λειτουργεία Ανεξάρτητοι Εθνικοί Μηχανισμοί Παρακολούθησης προκειμένου να ερευνώνται τα περιστατικά αυτά, και να ληφθούν μέτρα για την ενίσχυση της έρευνας και διάσωσης και τη διασφάλιση της προβλέψιμης αποβίβασης όσων διασώζονται στη θέλασσα.
Η Ύπατη Αρμοστεία καλεί τις δύο Προεδρίες να προωθήσουν μια βιώσιμη μεταρρύθμιση του ασύλου και να εξασφαλίσουν πρόοδο σε βασικά θέματα όπως είναι η αλληλεγγύη στο εσωτερικό της Ε.Ε., οι επαρκείς συνθήκες υποδοχής καθώς και οι δίκαιες και ταχείες διαδικασίες ασύλου προκειμένου να καθορίζεται με ταχύτητα – και σύμφωνα με τις νομικές εγγυήσεις – ποιος χρήζει και ποιος όχι διεθνούς προστασίας. Για τους ανθρώπους που διαπιστώνεται ότι δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας, οι αξιοπρεπείς επιστροφές στη χώρα καταγωγής τους είναι εξίσου σημαντικές στο πλαίσιο ενός αξιόπιστου και καλά οργανωμένου συστήματος ασύλου.
Εάν δεν υπάρξει συναίνεση για ένα κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο για το άσυλο, η Ύπατη Αρμοστεία φοβάται πως θα υπάρξουν κι άλλες επιζήμιες πρακτικές, όπως είναι οι προτάσεις για την εξωτερικοποίηση ή ανάθεση των υποχρεώσεων ασύλου σε άλλες χώρες. Τέτοιες απόπειρες θα ήταν αντίθετες με το πνεύμα της Σύμβασης για τους Πρόσφυγες και του Παγκόσμιου Συμφώνου για τους Πρόσφυγες, και θα υπονόμευαν με αυτόν τον τρόπο την παροχή προσφυγικής προστασίας.
«Σε μια περίοδο που ο αριθμός των αναγκαστικά εκτοπισμένων ανθρώπων στον κόσμο έχει φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ και οι ανθρωπιστικές ανάγκες αυξάνουν, ενώ την ίδια ώρα ο αριθμός των αφίξεων στην Ε.Ε. εξακολουθεί να είναι διαχειρίσιμος, είναι σημαντικό για την Ε.Ε. και τα κράτη μέλη να ανανεώσουν τη δέσμευσή τους για αλληλεγγύη – απέναντι στους ανθρώπους, τόσο εντός της Ε.Ε. και μεταξύ των κρατών μελών της όσο και με τις χώρες που φιλοξενούν την πλειοψηφία των προσφύγων», τόνισε ο κ. Vargas Llosa. «Όσο ψηλοί κι αν είναι οι φράχτες, οι απελπισμένοι άνθρωποι θα αναζητούν τρόπους να βρουν ασφάλεια. Η διαχείριση των συνόρων, ο επιμερισμός της ευθύνης και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι έννοιες συμβατές.»
Καθώς το 90 τοις εκατό σχεδόν των προσφύγων ζουν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, η Ύπατη Αρμοστεία παροτρύνει τις Προεδρίες να ενδυναμώσουν την παγκόσμια αλληλεγγύη παρέχοντας μεγαλύτερη στήριξη στις χώρες και τις περιοχές στις οποίες βρίσκεται η πλειοψηφία των αναγκαστικά εκτοπισμένων πληθυσμών.
Η Ύπατη Αρμοστεία παραμένει στη διάθεση των Προεδριών, των Οργάνων και των κρατών μελών της Ε.Ε. για να βοηθήσει να έχουν οι πρόσφυγες καλύτερη προστασία εντός της Ε.Ε. και παγκοσμίως.
Οι Συστάσεις της Ύπατης Αρμοστείας για τις Προεδρίες της Γαλλίας και της Τσεχίας στο Συμβούλιο της Ε.Ε. το 2022 είναι διαθέσιμες (στα Αγγλικά) εδώ.
Μοιράσου το στο Facebook Μοιράσου το στο Twitter
