Nicole*, a refugee student.
© UNHCR Cyprus
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, «Μένοντας πίσω: Η εκπαίδευση των προσφύγων σε κρίση» (Left Behind: Refugee Education in Crisis), η εγγραφή νέων ανθρώπων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση βρίσκεται στο 36% παγκοσμίως. Για τους πρόσφυγες, ωστόσο, παραμένει στο 1% – παρά τις μεγάλες βελτιώσεις στον συνολικό αριθμό αυτών που φοιτούν χάρη στις επενδύσεις σε υποτροφίες και άλλα προγράμματα. Η Ύπατη Αρμοστεία στην Κύπρο είχε πρόσφατα την ευκαιρία να συναντήσει τη Nικόλ *, μια νεαρή πρόσφυγα η οποία βρίσκεται ανάμεσα στο 1%. Πέρασε τις προεισαγωγικές εξετάσεις το καλοκαίρι και από το Σεπτέμβριο φοιτά στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Στα 18 της χρόνια, η Nικόλ είναι ήδη ένας ώριμος άνθρωπος. Πρόσφυγας από τη Κόνγκο έφτασε στην Κύπρο όταν ήταν τεσσάρων χρονών μαζί με τη μητέρα και τα αδέλφια της για να επανενωθούν με τον πατέρα της που είχε ήδη αναζητήσει διεθνή προστασία στην Κύπρο. Σήμερα, είναι πρωτοετής φοιτήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, με γενικό βαθμό απολυτηρίου 18,5 και αφού πέρασε τις προεισαγωγικές εξετάσεις. «Δεν πήγα ποτέ φροντιστήριο για ιδιωτικά μαθήματα. Δεν είχα ακούσει καν ότι υπήρχαν μέχρι που πήγα γυμνάσιο,» αναφέρει. Η Nικόλ επέλεξε το Πανεπιστήμιο Κύπρου επειδή γνώριζε ότι για να διεκδικήσει θέση εκεί έπρεπε να πετύχει ψηλούς βαθμούς∙ κι αυτό ήταν μια πρόκληση που της έδινε το κίνητρο να συνεχίσει ν’αγωνίζεται προκειμένου να πετύχει τους στόχους της.
Ως παιδί, η Nικόλ πήγε νηπιαγωγείο χωρίς να μιλά καθόλου Ελληνικά. «Τώρα κοιτάζοντας πίσω, δεν θυμάμαι πότε έμαθα να μιλώ άπταιστα τη γλώσσα – είναι πια μέρος της ζωής μου». Στην ακρίβεια, η Νικόλ μιλάει άπταιστα τέσσερις γλώσσες – Σουαχίλι, Γαλλικά, Αγγλικά και Ελληνικά. Είναι επίσης εξαιρετική αθλήτρια στίβου, παίζει πιάνο, βιολί και τραγουδά. Από τη σχολική της εμπειρία κρατά μόνο τα θετικά, αν και γνωρίζει ότι αυτό δεν ισχύει για πολλά άλλα παιδιά. “Πάντα αισθανόμουν ευπρόσδεκτη από τους δασκάλους και τους συμμαθητές μου. Μόνο ένα ρατσιστικό γεγονός θα μείνει χαραγμένο για πάντα στη μνήμη μου, αλλά γενικά πιστεύω ότι ήμουν πολύ τυχερή”.
Η Nικόλ είναι πράγματι τυχερή που έχει την αγάπη και την υποστήριξη των γονιών της. “Έχουν έρθει αντιμέτωποι με πολλές προκλήσεις,” αναφέρει η Nικόλ. “Αλλά τις περισσότερες φορές δεν μας άφηναν να καταλάβουμε τι περνούν. Τους βλέπω και λέω αν μπορούν αυτοί τότε μπορώ κι εγώ,» κι εξηγεί : «Το να είσαι πρόσφυγας σημαίνει ότι πρέπει να καταβάλλεις πάντα περισσότερη προσπάθεια, είτε πρόκειται σε ότι αφορά τη γλώσσα, είτε στη διαδικασία να μάθεις πώς να ταιριάξεις στο σύνολο, πώς ν’ αντιμετωπίζεις προκαταλήψεις και γενικά πόσο προσεκτικός πρέπει να είσαι όταν συναναστρέφεσαι με άλλους ανθρώπους».
«Έμαθα να διαχειρίζομαι τα συναισθήματά μου κι όχι να τ΄αφήνω να με διαχειρίζονται,» τονίζει η Nicoleκαι προσθέτει «Αγαπώ τη ζωή και πρέπει να είμαστε ευγνώμονες ό,τι κι αν μας συμβαίνει, να κρατιόμαστε από τα θετικά και ν’αφήνουμε πίσω μας τις δυσκολίες. Στο τέλος της ημέρας, χωρίς αυτές τις εμπειρίες δεν θα ήμουν αυτή που είμαι σήμερα. “
Το μέλλον διαφαίνεται λαμπρό για τη Nικόλ και ανυπομονούμε να δούμε την πορεία που θ’ακολουθήσει. “Πάντα ήθελα όταν μεγαλώσω να κάνω κάτι σημαντικό, να βοηθήσω τους ανθρώπους, να προσπαθήσω να κάνω τη διαφορά.” Ίσως να εργαστεί με νεαρούς πρόσφυγες όπως η ίδια.
Προς το παρόν, μέσα από τα δικά της βιώματα συμβουλεύει τους νεαρούς πρόσφυγες και ιδιαίτερα όσους βρίσκονται μόνοι τους εδώ, επειδή όχι μόνο έπρεπε να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους αλλά έχασαν τους δικούς τους ή αναγκάστηκαν να τους αφήσουν πίσω:
“Οτιδήποτε κι αν περνάτε, πρέπει να είστε πάντα θετικοί, όσο δύσκολο κι αν ακούγεται. Προχωρήστε βήμα- βήμα, να έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες, να είστε υπομονετικοί με τον εαυτό σας και τις συνθήκες που αντιμετωπίζετε. Πάνω απ ‘όλα, μην τα παρατάτε, να επιμείνετε. Αυτό που κάνει τη διαφορά είναι η στάση μας προς τη ζωή. Και μην ξεχνάτε να επαινείτε τον εαυτό σας. Τα πράγματα δεν σταματούν να συμβαίνουν, η ζωή συνεχίζεται και οι προκλήσεις θα υπάρχουν πάντα. Αλλά να θυμάστε, δεν θα προχωρήσετε «μπροστά» αν κολλήσετε στο “εδώ”. “
***********
Παρά τις δυνατότητές τους, οι νεαροί πρόσφυγες στην Κύπρο βρίσκονται σε μειονεκτική θέση όσον αφορά την πρόσβασή τους στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση καθώς και στην τεχνική και επαγγελματική κατάρτιση. Είναι ζωτικής σημασίας η κυβέρνηση και φορείς τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να παρέχουν περισσότερα προγράμματα που θα επιτρέπουν στους πρόσφυγες πρόσβαση στα πανεπιστήμια κάτω από τις ίδιες συνθήκες με τους πολίτες. Για να γίνει αυτό εφικτό, οι μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης χρειάζονται περισσότερη υποστήριξη μέσω προγραμμάτων εκτός σχολείου ώστε να μπορούν ν’ ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της τριτοβάθμιας εκπαίδευση. Το ταξίδι μπορεί να είναι μακρύ και μερικές φορές επίπονο, αλλά όπως και στην περίπτωση της Νικόλ, η προοπτική της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μπορεί ν’αποτελέσει ισχυρό κίνητρο.
Το γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας στην Κύπρο έχει αναπτύξει πρόσφατα στενή συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας για την υποστήριξη των προσφύγων στην Κύπρο, περιλαμβανομένου ενός προγράμματος υποτροφιών προσφέροντας ευκαιρίες σε νεαρούς πρόσφυγες για τριτοβάθμια εκπαίδευση. Απευθύνουμε έκκληση και σε άλλους φορείς τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε ολόκληρη την Κύπρο να προσφέρουν παρόμοια ανοίγματα σε νεαρούς πρόσφυγες.
*Αλλαγή ονόματος για σκοπούς προστασίας
Μοιράσου το στο Facebook Μοιράσου το στο Twitter
