Door de droogte en de ineenstorting van de economie worden tienduizenden ontheemde Afghanen die naar huis zijn teruggekeerd, deze winter met ernstige hongersnood geconfronteerd.
Sayed Mohammad en zijn zoon in hun beschadigde huis in Marja. © UNHCR/Andrew McConnell
© RF1194415
Door Andrew North in Marja, Helmand
“Dit is de eerste keer in zes jaar dat ik weer thuis ben,” zegt Mohammad, 70.
Maar wat ze te zien kregen toen ze een paar weken geleden terugkeerden, was volledige verwoesting. Het hele achterste deel van het huis, dat zich vlakbij een nu verlaten militaire basis bevindt, was compleet ingestort en in puin.
Lees meer over de crisis in Afghanistan
Een groot deel van de bevolking van Marja moest de afgelopen tien jaar vluchten, omdat er hevig gevochten werd tussen de Taliban en de coalitie- en voormalige regeringstroepen. In Marja is er nauwelijks een gebouw dat hieraan is ontkomen.
Samen met zijn vrouw en zes kinderen heeft Mohammad zijn intrek genomen in de enige kamer van het huis waar nog een dak op rust, en heeft hij plastic platen over de gaten in de muren bevestigd. “We hebben de deur ook teruggeplaatst, maar ‘s nachts is het ijskoud,” zegt hij.
Net als tienduizenden andere Afghanen die binnen de landsgrenzen op de vlucht waren en die nu terug naar huis zijn gekeerd in de voormalige slagvelden te Helmand en elders in Afghanistan, komt Mohammed voor een uitdaging te staan die nog groter is dan de wederopbouw: ervoor zorgen dat zijn gezin genoeg eten krijgt.
“Soms krijgen we groenten, maar meestal leven we op brood en thee,” zegt hij. “Alle kinderen lijden honger.”
Adbul Wadood*, 13 (rechts), in zijn gedeeltelijk beschadigde huis in Marja. Zijn vader, Sayed Mohammad*, is samen met zijn moeder en vijf broers en zussen na zes jaar op de vlucht teruggekeerd naar hun thuisstad om te werken aan de wederopbouw. © UNHCR/Andrew McConnell
Andere mensen in deze verwoeste stad vertellen soortgelijke verhalen. Gezinnen hebben niet genoeg geld om voldoende voedsel te kopen. Degenen die, zoals Mohammad, de afgelopen maanden zijn teruggekeerd, zullen bovendien tot het voorjaar moeten wachten voordat ze met de landbouw kunnen beginnen, en daarvoor moet de huidige droogte ook nog eerst verlichten. De situatie in de provincie Helmand biedt een glimp van de nationale crisis die zich voordoet. Het Wereldvoedselprogramma van de VN waarschuwt dat in het hele land slechts 2% van de bevolking voldoende te eten heeft, en dat meer dan de helft van de kinderen onder de vijf jaar dit jaar het risico loopt op acute ondervoeding.
Elke week ziet dr. Mohammad Anwar – zelf recent teruggekeerd in zijn thuisstad – steeds meer ondervoede kinderen in de kleine privékliniek die hij in Marja leidt. “Baby’s worden binnengebracht met de helft van het gewicht dat ze zouden moeten hebben,” zegt hij. Hij schat dat ten minste 2.000 kinderen in het gebied rond Marja nu ernstig ondervoed zijn en het risico lopen te sterven.
Voedseltekorten zijn een aanhoudend probleem in de verarmde plattelandsgebieden van Afghanistan. Zelfs met steun van externe donateurs had de vorige regering moeite om het probleem aan te pakken. Nu het banksysteem verlamd is door financiële sancties, de oogsten en weilanden door de aanhoudende droogte zijn verdord, en de buitenlandse hulp waarmee het merendeel van de overheidssalarissen werden betaald, grotendeels is uitgebleven, is de situatie veel erger geworden.
Veel Afghanen die binnen het land gevlucht waren en later naar Marja en andere door oorlog verscheurde districten zijn teruggekeerd, zitten nu diep in de schulden, nadat zij geld moesten lenen om voedsel te kopen of hun huizen te repareren. Sayed Mohammad zegt dat hij winkeliers en andere schuldeisers ten minste 50.000 Afghaanse afghani (ongeveer 500 dollar) schuldig is. “Ik heb voedsel nodig. Ik heb geld nodig, maar tot nu toe heeft niemand ons geholpen.”
Kinderen schuilen in wat over is van hun familiehuis in het Bolan-gebied in Helmand, vlakbij de stad Lashkar Gah. ©UNHCR/Andrew McConnell
Mohammad Sadiqi, assistent-verbindingsofficier voor UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie, te Helmand, zegt dat alles wijst op “meer gevallen van ondervoeding in alle districten die door de zware gevechten zijn getroffen”.
“Als de situatie in de winter zo blijft, zullen de meeste gezinnen in Helmand armer worden dan ze ooit zijn geweest en zullen velen sterven.”
In samenwerking met lokale partnerorganisaties voorziet UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie, in behoeften van zo’n 22.000 gezinnen die in Afghanistan op de vlucht waren en naar Helmand zijn teruggekeerd. De nadruk ligt op hulp om hen deze winter warm te houden en op steun bij het herstel van hun huizen en hun re-integratie in de gemeenschappen.
Op 11 januari werd een VN-plan van 4,4 miljard dollar gelanceerd om in 2022 de humanitaire noden in Afghanistan te lenigen. Als het plan wordt gefinancierd, zal het ons in staat stellen de verstrekking van voedsel- en landbouwsteun, gezondheidsdiensten, noodonderkomens en water en sanitaire voorzieningen op te schalen.
De belangrijkste oorzaak van de toenemende ondervoeding van kinderen is dat de moeders onvoldoende voedsel krijgen, zegt Dr. Anwar. “Ze krijgen niet genoeg eiwitten binnen, waardoor ze hun kinderen niet goed kunnen voeden.” Hij voegt eraan toe dat een gebrek aan schoon water – nog verergerd door de droogte – ook een rol speelt, want dat leidt tot diarree en bijkomend gewichtsverlies.
Verzwakt door de ondervoeding zijn kinderen kwetsbaarder voor ziekten die al snel kunnen leiden tot onomkeerbare aftakeling en dood. De meeste kinderen hebben de nodige warme kleren niet die bescherming zouden kunnen bieden tegen de ijzige wintertemperaturen. “Sommige ondervoede kinderen lopen dan longontsteking op,” zegt Dr. Anwar.
Dr. Anwar doet wat hij kan in zijn kleine kliniek, maar er is veel meer hulp nodig, en de diepere oorzaken van de grootschalige honger blijven bestaan.
Het dorre landschap van Helmand waar de gevolgen van een ernstige droogte overal zichtbaar zijn. © UNHCR/Andrew McConnell
De gevolgen van de verschrikkelijke droogte zijn overal zichtbaar. Irrigatiekanalen zijn opgedroogd en vele velden zijn bezaaid met zoutkorsten. Het gebruik van door zonne-energie aangedreven pompen om grondwater aan te boren voor de teelt van opium – de grondstof voor heroïne – heeft het grondwaterpeil naar beneden gedrukt, waardoor de bodem is opgedroogd en zoutresten zijn achtergebleven die het nog moeilijker maken legale gewassen te verbouwen.
Bij de start van het nieuwe jaar viel er eindelijk regen, maar in zulke grote hoeveelheden dat dit zowel in Helmand als in het naburige Kandahar tot overstromingen leidde, waarbij huizen en velden werden weggespoeld. Veel van het water ging verloren in plaats van te worden opgeslagen, zodat enig verzachtend effect op de droogte waarschijnlijk slechts tijdelijk zal zijn.
“Als de regen voorgoed ophoudt, zullen we naar Iran of Pakistan moeten trekken,” zegt Fazl Mohammad, die ook in Afghanistan op de vlucht was en in november terugkeerde naar Marja. “Of we graven gewoon ons eigen graf.”
Velen zijn reeds vertrokken – niet langer op de vlucht voor oorlog, maar voor de gecombineerde effecten van klimaatverandering en economische ineenstorting. “Al onze jongeren vertrekken,” zegt Sadiqi van UNHCR. “Wat kunnen ze anders doen?”
* Om veiligheidsredenen zijn de namen veranderd.
Deel op Facebook Deel op Twitter
