Dokter Saleema Rehman is dit jaar de regionale winnaar voor Azië van de UNHCR Nansen Refugee Award voor haar toewijding aan het bevorderen van onderwijs voor meisjes in haar gemeenschap en voor haar inzet in de strijd tegen COVID-19.
Saleema Rehman, een Afghaanse vluchtelinge, overwon vele obstakels om de eerste vrouwelijke arts in haar gemeenschap te worden. ©UNHCR/Amsal Naeem
Door Marie-Claude Poirier in Attock, Pakistan
“Wie van jullie wil later dokter worden?” vraagt ze met een glimlach.
Tientallen handen schieten de lucht in. “Het is geweldig dat jullie dokter willen worden. Studeer hard, en geef nooit op”, zegt ze tegen hen.
Saleema volgt haar eigen advies al sinds ze een kind was. Dat is een van de redenen waarom haar familie haar ‘Dokter Saleema’ noemt. De bijnaam verwijst naar haar moeilijke geboorte in een vluchtelingenkamp in Swabi, in de Pakistaanse provincie Khyber Pakhtunkhwa. Saleema’s moeder kreeg amper medische hulp, waardoor de baby weinig kans had om te overleven.
Haar vader, Abdul, zwoer dat als het kindje zou blijven leven, hij ervoor zou zorgen dat het een opleiding zou krijgen en dokter zou worden.
Hij bleef trouw aan die belofte en steunde zijn dochter haal hele schooltijd lang, ondanks de kritiek uit zijn eigen gemeenschap. Velen van hen fronsten hun wenkbrauwen bij het idee dat een meisje andere ambities had naast een huwelijk en gezin.
“In het begin was ik vaak het enige meisje op de schoolbanken,” herinnert Saleema zich. “Mijn gemeenschap keurde het besluit van mijn vader om een meisje naar school te sturen af. Toen begon ik in te zien hoe belangrijk zelfontplooing was om iets te bereiken, om een voorbeeld te worden voor jonge meisjes in mijn gemeenschap en hen aan te moedigen om hun dromen na te jagen.”
Saleema zag eerder dit jaar haar grote droom in vervulling gaan toen ze een privéziekenhuis opende in Attock. Daar kunnen vluchtelingenvrouwen en vrouwen van de gastgemeenschap terecht die anders weinig tot geen toegang hebben tot betaalbare gezondheidszorg.
Voor Saleema was het de kers op de taart na jarenlang studeren en hard werken. Op weg naar haar droom werd ze niet alleen geconfronteerd met hindernissen, zoals het overwinnen van culturele normen, maar ook haar vluchtelingenstatus vormde een barrière. “Als kind was ik me niet bewust van het feit dat ik een vluchteling was,” vertelt ze. “Maar ik werd me ervan bewust toen mijn klasgenoten werden toegelaten tot het hoger onderwijs, en ik niet omdat ik een vluchteling was.”
Saleema bleef twee jaar lang proberen totdat ze de enige plaats kreeg die jaarlijks werd gereserveerd voor een vluchteling om geneeskunde te studeren in de provincie Punjab in Pakistan. Later specialiseerde ze zich in gynaecologie nadat ze geselecteerd werd voor een stage in het Holy Family-ziekenhuis in Rawalpindi, ook in Punjab.
In 2020, het laatste jaar van Saleema’s opleiding tot gynaecoloog, werd het Holy Family-ziekenhuis een officieel COVID-19-responsziekenhuis en kwam ze in de frontlinie van de pandemie terecht. Ze kreeg toen de taak om zwangere vrouwen die met het virus besmet waren te behandelen. Veel van haar patiënten hadden het virus opgelopen omdat ze elke dag buitenshuis moesten gaan werken en het zich niet konden veroorloven om in quarantaine te gaan.
Lees verder onder de foto’s:
Saleema’s droom om een privépraktijk te openen zodat ze gratis zorg kon bieden aan de meest behoeftigen in haar gemeenschap botste opnieuw op haar status als vluchteling. Sinds het behalen van haar diploma geneeskunde begin 2015, was het haar niet gelukt om een medische licentie te krijgen, maar haar vastberadenheid wierp uiteindelijk zijn vruchten af.
“Ik diende keer op keer een aanvraag in om de licentie te krijgen,” zegt ze. “In januari 2021 kreeg ik eindelijk de licentie nadat ik mijn studie geneeskunde en mijn opleiding tot specialist had voltooid. Het was echt een keerpunt in mijn leven.”
In juni van dit jaar opende ze het ziekenhuis in Attock. Ze behandelt er nu vluchtelingen die anders lange afstanden hadden moeten afleggen naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis en zich hadden moeten laten vergezellen door iemand die voor hen kon tolken.
“De opening van dit ziekenhuis was een zeer gelukkige gebeurtenis voor ons,” zegt Anila, een Afghaanse vluchteling en een van Saleema’s patiënten. “Vele Afghanen kunnen zich geen dure ziekenhuizen veroorloven, maar dokter Salееma helpt ons. Het zou goed zijn als meer van onze meisjes zouden studeren en dokter zouden worden.”
Vandaag dragen Saleema’s verhaal en werk bij aan verandering. Sommige van de meest uitgesproken tegenstanders van onderwijs voor meisjes in haar gemeenschap bellen Saleema tegenwoordig voor gezondheidsadvies voor hun echtgenotes, zussen en dochters. Velen van hen sturen nu hun dochters naar school in de hoop dat ze in Saleema’s voetsporen kunnen treden.
“Ze is een pionier,” zegt Noriko Yoshida, UNHCR-vertegenwoordiger in Pakistan. “Ze overtrof alle verwachtingen door de eerste vrouwelijke arts in haar gemeenschap te worden. Door haar droom te verwezenlijken en gezondheidszorg te bieden aan de meest kwetsbaren – zowel vluchtelingen als Pakistanen – is Saleema een levend bewijs van hoe vrouwen kunnen bijdragen aan de sociaaleconomische ontwikkeling van hun gemeenschappen.”
“Ik wil laten zien dat een meisje alles kan worden wat ze maar wil, als ze maar kansen krijgt.”
Voor haar buitengewone werk en inzet voor haar gemeenschap en enkele van de armste mensen in Pakistan, is Saleema gekozen als regionale winnaar voor Azië voor de Nansen Refugee Award van UNHCR, een prestigieuze prijs die jaarlijks uitgereikt wordt aan personen, groepen en organisaties die zich buitengewoon hebben ingezet voor vluchtelingen, intern ontheemden of staatlozen.
Ontdek hier alles over de Nansen Refugee Award
De prijs erkent het krachtige voorbeeld dat Saleema stelt voor andere vrouwen en meisjes en haar toewijding aan haar patiënten, onder meer tijdens de COVID-19-pandemie.
“Ik wil bewijzen dat een meisje alles kan worden wat ze wil, als ze maar kansen krijgt,” zegt Saleema. “Of ik nu in Pakistan ben of ergens anders, ik wil de mensheid blijven dienen met mijn hele hart.”
Deel op Facebook Deel op Twitter
