‘Sport helpt ons om moedig te zijn, zelfs als het leven moeilijk is’

Door Catherine Wachiaya in het Mahama-vluchtelingenkamp, Rwanda

Toen Parfait Hakizimana voor het eerst het nieuws hoorde dat hij zou deelnemen aan de Paralympische Spelen van Tokio 2020, was hij dolgelukkig.

“Ik zag deuren voor me opengaan”, zegt hij, stralend van trots terwijl hij voor zijn huis in het Mahama-vluchtelingenkamp in Rwanda zijn veters strikt. De 32-jarige Parfait heeft er geen gemakkelijk leven op zitten: de uitdagingen begonnen toen hij nog maar een kleine jongen in Burundi was.

“Mijn hart was gebroken. Ik zal die dag nooit vergeten”

Zijn leven veranderde voorgoed toen hij zes jaar oud was: Parfait werd in zijn arm geschoten door mannen die zijn geboortedorp vlak bij de hoofdstad Bujumbura aanvielen. Dat was ook de dag dat zijn moeder werd vermoord. “Het is het moeilijkste wat ik ooit heb meegemaakt,” vertelt hij. “Mijn hart was gebroken. Ik zal die dag nooit vergeten.”

Parfait lag bijna twee jaar in het ziekenhuis om te herstellen. Hij verloor het grootste deel van zijn linkerarm en is sindsdien hoofdzakelijk aangewezen op zijn rechterarm.

“Sport heeft me geholpen de pijn te overwinnen die ik in mijn jeugd heb doorgemaakt”

Een paar jaar later, toen hij 11 was, stierf zijn vader bij een motorongeluk. Parfait bleef als wees alleen achter en stortte zich op school en sport. “Sport heeft me vooral geholpen de pijn te overwinnen die ik in mijn jeugd heb doorgemaakt,” herinnert hij zich. “Het is als een bescherming voor me.”

Parfait blonk inderdaad uit in sport en in het bijzonder in vechtsporten. Hij ontdekte taekwondo en begon uiteindelijk deel te nemen aan nationale en regionale evenementen, waarbij hij verschillende trofeeën en medailles won.

Toen kort na de verkiezingen van 2015 er geweld uitbrak, werd Parfait gedwongen alles achter te laten en te vluchten. Hij vond veiligheid in Rwanda, waar hij in een levendige sportgemeenschap terechtkwam. Binnen een jaar had hij een taekwondoclub opgericht en hadden honderden Burundese vluchtelingen zich ingeschreven voor zijn lessen.

Parfait heeft nu een zwarte band. Als gecertificeerde coach geeft hij aan 150 vluchtelingen les, waaronder kinderen vanaf zes jaar.

Sport enorm is enorm populair in het Mahama-kamp, dat onderdak biedt aan meer dan 46.000 vluchtelingen, voornamelijk uit Burundi. UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie, begon in 2017 het ‘Sports for Protection’-programma. Het project  dat de kracht gebruikt de kracht van sport om jongeren meer te laten participeren, om kinderen te beschermen en om vreedzaam samenleven tussen vluchtelingen en hun gastgemeenschappen te bevorderen.

Sport is veel meer dan een vrijetijdsbesteding

Emilia Nuiselle Lobti, een medewerker van UNHCR in Kirehe, zegt dat clubs zoals die van Parfait cruciaal zijn voor de doelstellingen van het programma. “Er zijn hier heel veel sportclubs, wat aantoont hoeveel vluchtelingen van sport houden. Maar sport is veel meer dan een vrijetijdsbesteding. Het is een kans voor hen om opgenomen te worden in de gemeenschap en om te leren omgaan met trauma’s uit het verleden. Ook kunnen ze hun vaardigheden verder ontwikkelen,” legt ze uit.

• Lees ook: Atleten bekendgemaakt voor Paralympisch Vluchtelingenteam Tokio 2020

UNHCR’s partnerschap met het Internationaal Olympisch Comité (IOC), het Internationaal Paralympisch Comité (IPC) en andere partners heeft ervoor gezorgd dat vluchtelingen kunnen deelnemen aan zowel de Olympische als de Paralympische Spelen, zowel in Rio in 2016 als dit jaar in Tokio. UNHCR roept op tot een ​​wereld waarin alle mensen op de vlucht, inclusief mensen met een beperking, gelijke toegang hebben tot sport.

Parfait weet maar al te goed hoe belangrijk het is dat vluchtelingen onbelemmerd toegang hebben tot sport. “Sport helpt ons om moedig te zijn, zelfs als het leven moeilijk is”, zegt hij, Hij voegt eraan toe dat sporten zoals taekwondo bijzonder belangrijk zijn omdat ze je ook levensvaardigheden leren. “Taekwondo is mijn leven en helpt me de moeilijke momenten te vergeten die ik in het verleden heb meegemaakt,” zegt hij. “De sport leert ons teamgeest, moed en respect voor onze medemens.”

De Afrikaanse kampioen

Parfait vertrok al die jaren geleden alleen uit Burundi, maar vandaag wordt hij omringd door zijn grote taekwondofamilie. Als hij niet aan het trainen is, brengt hij tijd door met zijn vrouw Irene en 11 maanden oude dochtertje Brinka. Zijn prestaties hebben de hele vluchtelingengemeenschap geïnspireerd. Veel mensen in het kamp supporteren voor hem en hopen dat hij “hun Afrikaanse kampioen” wordt.

Zijn coach, Zura Mushambokazi, heeft veel vertrouwen in hem. “Parfait werkt hard en is zelfverzekerd. Hij is enorm bekwaam en ik twijfel er niet aan dat hij het goed zal doen,” zegt ze.

Parfait’s grootste wens is om een ​​medaille te winnen op de Paralympicshe spelen en vluchtelingen in het Mahama-kamp én de rest van de wereld trots te maken. “Het leven is niet gemakkelijk geweest, maar nu zie ik dat als je geduld hebt, je krijgt wat je wilt,” glimlacht hij. “Er liggen ​​goede dingen in het verschiet!”